صداوسیما تحت تأثیر جوسازی‌ها و احساسات است/ از شخصیت‌های مذهبی که گرایشات خاصی دارند دعوت نکنید

حجت الاسلام و المسلمین سیدابوالفضل موسویان درباره خصوصیات و ویژگی های شخصیت های مذهبی دعوت شونده به صدا و سیما به خصوص از نظر سواد تحصیلی، رفتار اجتماعی و سیاسی، و قدرت بیان و دقت در انتخاب مطالب و اتقان محتوا، اظهار کرد: نکته حائز اهمیت که باید به آن توجه داشت این است که صدا و سیما با سایر تریبون ها متفاوت است، زمانی شخصیت یا کارشناس مذهبی در مسجد یا سالن اجتماعات سخنرانی می کند و مشخص است مخاطبین وی از چه گروهی و جمعیتی و با چه آگاهی و اطلاعاتی و گرایش های خاص هستند، اما مخاطبین صدا و سیما از نظر دینی، مذهبی و سطح معلومات بسیار متنوع هستند، از شخصیت های بزرگ، دانشمندان و محققین تا افراد عام و حتی مخالفین دینی و عقیدتی مخاطب صدا و سیما هستند بنابراین آنچه یک شخصیت مذهبی در این رسانه ملی بیان می کند در سطح وسیعی بازتاب دارد.

آنچه در صدا و سیما پخش می شود واکنش ها، حواشی و اثرات خود را بر جای می گذارد

وی ادامه داد: ممکن است برخی بیان کنند که در حال حاضر صدا و سیما به دلیل عملکردش مخاطب چندانی ندارد، به فرض که چنین هم باشد، اما شاهد بودیم که گاهی برخی از افراد، قسمتی از یک سخنرانی انجام شده در صدا و سیما را استخراج می کنند و آن را در سطح وسیعی منتشر می کنند که واکنش ها، حواشی و اثرات خود را بر جای می گذارد بنابراین این چنین نیست که مطالب در صدا و سیما تنها برای عده خاصی مطرح شده باشد بلکه از طریق فضای مجازی صدها نفر بیننده خواهد داشت؛ وقتی با یک مخاطب این چنینی مواجه هستیم طبعاً باید احتیاط لازم را به ویژه در مورد مسایل مذهبی داشته باشیم.

سخنان سخنرانان مذهبی نباید موجب تمسخر دین یا سستی اعتقادات عده ای شود

موسویان گفت: سخنرانان مذهبی که در صدا و سیما حضور پیدا می کنند نباید صرفاً به مسایل عرفی بپردازند بلکه باید همه جهات موضوعات را مدنظر داشته باشند و موجب آبروی اسلام و تشیع باشند، به گونه ای سخن بگویند که افراد از صحبت های او برداشت های متفاوت و آنچنانی نداشته باشند و موجب تمسخر نشود یا احیاناً انحراف یا سست شدن عده ای را در پی نداشته باشد، از سوی دیگر مسئولین صدا و سیما هم در این زمینه دقت داشته باشند و در انتخاب افرادی که مسایل دینی و مذهبی را تبیین می کنند کاملاً مراقب باشند و حساسیت بیشتری به خرج دهند.

از افرادی که گرایشات خاصی دارند دعوت نکنید

وی به ویژگی های لازم شخصیت هایی که به صدا و سیما دعوت می شوند، اشاره و بیان کرد: افرادی که نمی توانند خود را کنترل کنند و احیاناً تحت تأثیر احساساتی واقع می شوند یا گرایشات خاصی پیدا می کنند یا گرایشات خاصی دارند، نباید به صدا و سیما دعوت شوند چه بسا این افراد گاف هایی دهند که بعدها خودشان هم گرفتار بعضی از این مسایل شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم اظهار کرد: حتی در سطوح دیگر هم سخنرانان باید بسیار مراقب سخنان خود باشند، شاهد بودیم که چندی پیش در نماز جمعه سخنی گفته شد که انعکاس وسیعی پیدا کرد و به واسط همین سخن به برخی از مسایل دامن زده شد. نباید گمان کنیم در گوشه ای صحبت می کنیم و سخن ما به گوش کمتر کسی می رسد، هر زمان در هر مکانی که خواستیم صحبتی کنیم ابتدا این اصل را در نظر بگیریم که این سخنی که بیان می کنیم به گوش بسیاری خواهد رسید.

برخی شخصیت‌های مذهبی در صداوسیما از روایاتی استفاده می کنند که ضعیف هستند

موسویان با بیان اینکه سخنرانان مذهبی صدا و سیما به دلیل مخاطب میلیونی باید در سخنان خود حساسیتی چند برابری داشته باشند، گفت: متأسفانه گاهی می بینیم که توسط شخصیت های مذهبی در صدا و سیما از روایاتی استفاده می شود که این روایات ضعیف هستند و نباید خوانده می شد، حتماً باید روایاتی خوانده شود که مورد تأیید باشد و از نظر سند صحیح و از نظر محتوا بتوان آنها را به خوبی بیان کرد و مقصودی که در آن روایت وجود دارد را مطرح نمود. بنابراین در انتخاب شخصیت مذهبی در صدا و سیما باید این جهت در نظر گرفته شود و صرف اینکه شخصی سیمایی دارد یا قدرت بیان خوبی دارد نباید تنها ملاک باشد.

صدا و سیما تحت تأثیر جوسازی ها و احساسات است، این رسانه به رشد و آگاهی جامعه توجه نمی کند

وی ارزیابی از عملکرد حوزه مذهبی صدا وسیما از بُعد کمی و کیفی داشت و بیان کرد: متأسفانه صدا و سیما تحت تأثیر جوسازی ها و احساسات است. این رسانه آنچنان که به مداحی توجه دارد، به رشد و آگاهی جامعه توجه نمی کند البته منظورم این نیست که مدام سخنرانی پخش شود چرا که سخنرانی هم از حد خود فراتر رود، اثر معکوس خواهد داشت بلکه منظور این است که صدا و سیما باید در مسایل اعتقادی و دینی به اشکال مختلف از شیوه های متفاوت برای تبلیغ دین استفاده کند.

در مورد عملکرد خود تحقیق، مطالعه، نظرسنجی و آمارگیری کنید

موسویان ادامه داد: صدا و سیما باید دقت کند که آیا مردم جامعه آمادگی و ظرفیت این را دارند که یکسری از برنامه های مذهبی را به طور مداوم پخش کنند و آیا با پخش این برنامه ها مردم را به دین علاقه مند کردیم یا نگاه آنان را نسبت به دین منفی کردیم، در این زمینه ضروری است که کارشناسان مطالعه و تحقیق کنند، نظرسنجی و آمارگیری شود و بازخورد این برنامه های مذهبی در جامعه را مورد بررسی قرار گیرد.

وی جناح گری را آفتی در صدا و سیما دانست و اظهار کرد: شاید صدا و سیما خواهان علاقه مردم به دین است، اما با عملکرد خود مردم را از دین گریزان کرده است. ممکن است گروهی بخواهند صدا و سیما را به سمتی بکشند، صدا و سیما نباید تحت تأثیر جوسازی ها قرار بگیرد و مدام باید بررسی کند برنامه ها و عملکردش در سطح جامعه اثرات منفی داشته یا مثبت بوده است.

سخنرانی ها باید اثر مثبت داشته باشد نه اثر تخریبی

موسویان تصریح کرد: صدا و سیما ظرفیت بسیار مهمی است که می تواند در سطح وسیعی تأثیرگذار باشد به همین دلیل امام خمینی(ره) زمانی فرمودند که «اگر یک ساعت رادیو را در اختیار ما بگذارند، خواهند دید که مردم چگونه به ما توجه می کنند» اما امروز که این تریبون در سطح وسیعی تری در اختیار ماست، متأسفانه باز می بینیم که در شهرهای حتی مذهبی، برخی از اتفاقاتی که می افتد موجب شرم و ناراحتی انسان می شود. لذا عملکرد این رسانه و سخنرانی هایی که در این رسانه انجام می شود باید مدام مورد بررسی قرار گیرد و هیچ تعارفی هم نباید با کسی داشته باشند، این تریبون مربوط به کل ملت است و باید در اختیار افرادی قرار گیرد یا برنامه هایی پخش شود که می تواند در جامعه موثر باشد و اثر مثبت داشته باشد نه اثر تخریبی.

شخصیت های مذهبی توجه کنند که مشکل امروز جامعه چیست

موسویان در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه برنامه های مذهبی از غنای لازم محتوایی و کیفیت ارائه و انتخاب سوژه ی مناسب برخوردار بوده و پاسخگوی نیاز امروز به ویژه در پاسخگویی به نیازهای فکری و شبهات نسل جوان است؟ گفت:ما باید بدانیم که امروز حساسیت جامعه بر چه مسایلی است. با مثالی به صورت محسوس تر توضیح می دهم، وقتی کسی گرسنه است، هر چه شما راجع به اخلاق با او صحبت کنید، این فرد مطلبی از اصول اخلاقی را متوجه نخواهد شد چرا که مساله و دغدغه اصلی او گرسنگی یا نداشتن دارو و امکانات اولیه زندگی است لذا این فرد گوش شنوایی برای دریافت مسایل دیگر ندارد و حتی اگر بیان هم شود تأثیری در او نخواهد داشت بنابراین شخصیت مذهبی به خصوص کسانی که در صدا و سیما حضور پیدا می کنند، در وهله اول باید درک کنند و متوجه باشند که مشکل امروز جامعه چیست؟

اگر روحانیت به گرفتاری ها بی توجه باشند و صرفاً به مسایل اخلاقی بپردازند یقیناً صحبت های آنان اثر آنچنانی نخواهد داشت

عضو هیات علمی دانشگاه مفید قم افزود: وقتی در مورد مسایل معنوی و اخلاقی و سایر مسایل از این قبیل برای جوانی صحبت کنید که امیدی به آینده ندارد و حتی امید خود را در جای دیگری جست وجو می کنم، قطعاً صحبت های شما بی نتیجه است و حتی نتیجه معکوس خواهد داشت. همانطور که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «کاد الفقر أن یکون کفرا؛ فقر به کفر نزدیک می شود.»

وی گفت: زمانی مأمون ابراز خوشحالی می کرد از اینکه توانسته برخی از مناطقی که مسلمان نبودند را فتح کند و آنها را به جهان اسلام ملحق نماید، امام رضا(ع) فرمودند: «قبل از اینکه به دلیل این فتوحات خوشحال شوی، برای مسلمانانی که اکنون در مناطق مختلف تحت نظر تو هستند و در فقر و نداری به سر می برند، چاره ای بیاندیش و زندگی آنان را اصلاح کن» این مساله مصداق امروز هم هست، اگر روحانیت به گرفتاری هایی که بخش عظیمی از جامعه ماست بی توجه باشند و صرفاً به مسایل اخلاقی بپردازند یقیناً صحبت های آنان اثر آنچنانی نخواهد داشت و حتی از سخنان آنان برداشت های دیگری می شود. به عنوان مثال سخنران مذهبی در صدا و سیما تبیین می کند که امام علی(ع) با دست اندازان به بیت المال چه برخوردی داشت، بلافاصله واکنش ها و پرسش ها شروع می شود که چرا در جامعه اسلامی ما با کسانی که میلیاردها از اموال بیت المال را بردند برخورد قاطعی نمی شود و هر کسی یک پاسخی برای این پرسش مطرح می کند و اثرات منفی بر جای می گذارد.

سخنرانان بر بازگویی مشکلات امروز جوانان و راهکارهای حل آن تأکید داشته باشند

موسویان توجه به دغدغه و مسایل جوانان را از جمله موضوعات مهمی دانست که شخصیت های مذهبی باید نسبت به آنها توجه ویژه ای داشته باشند و گفت: جوانان امید و آینده سازان ما هستند، اگر امروز به مسایل و مشکلات جوانان توجه نداشته باشیم و در جهت رفع این مشکلات تلاش نکنیم، فردا نمی توانیم از جامعه انتظار یک جامعه بالنده، معتقد و اخلاقی داشته باشیم که در این صورت مطمئناً آینده را از دست خواهیم داد، اگر نسل جوان امروز را از دست دهیم، دیگر نمی توانیم امیدوار باشیم که نسل بعدی به اصول و ارزش ها پایبند خواهند ماند بنابراین شخصیت های مذهبی ضروری است در انتخاب موضوعات اولاً دقت لازم را داشته باشند، دوماً بر بازگویی مشکلات امروز جوانان و راهکارهای حل آن تأکید داشته باشند.