ماجرای اختلال در اینترنت کشور چیست؟
با وجود گذشت چندین روز، اختلالات و کندی اینترنت کشور همچنان ادامه دارد که گروهی آن را به‌خاطر افزایش نیافتن پهنای باند بین‌الملل می‌دانند.
در هفته‌های اخیر موضوع کندی اینترنت و اختلال در دسترسی به بعضی سرویس‌های بین‌المللی، اعتراضات و انتقادات بسیاری را در پی داشته است.
درحالی‌که بعضی از کارشناسان از افزایش نیافتن پهنای باند بین‌الملل به‌عنوان علت کندی اینترنت نام می‌برند، برخی دیگر این موضوع را عامل کندی اینترنت نمی‌دانند. همچنین رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از پیگیری علت کندی اینترنت خبر داده و درعین حال، علت این مسئله را آغاز سال تحصیلی و استفاده دانشجویان و دانش‌آموزان از اینترنت می‌داند.
منتقدان این وضعیت، آغاز سال تحصیلی را موضوعی غیرقابل انتظار نمی‌دانند و بر این باورند که حتی اگر این ادعا درست باشد، پیش‌بینی‌های لازم برای این شرایط باید صورت می‌گرفت. از سوی دیگر، مسئله‌ای که عنوان می‌شود این است که نرم‌افزار شاد روی شبکه ملی اطلاعات قرار دارد و نمی‌تواند باعث کاهش اینترنت بین‌الملل شود.
رئیس هیأت مدیره شرکت شاتل به‌عنوان یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت هم روز گذشته در گفت‌وگویی ضمن اشاره به افت کیفیت اینترنت در کشور و اعتراض‌های مردم نسبت به این موضوع، گفته است که از 2 ماه پیش و زمان شروع فعالیت وزیر ارتباطات جدید تا به امروز پهنای باند اینترنت کشور افزایش نداشته است.
او اعلام کرده مجوز این افزایش ظرفیت پهنای باند، باید از سمت شورای‌عالی فضای مجازی صادر شود و چنین اتفاقی تا امروز رخ نداده است.
این در حالی است که براساس مشاهده میدانی روز گذشته سیستم‌های ارتباطی چند سازمان مهم ازجمله 2 بانک هم برای انجام کارهایی مثل افتتاح حساب برای ساعاتی قطع یا دچار اختلال بود.
ادعای افزایش 30درصدی پهنای باند
پارسا یوسفی، عضو کمیته برنامه‌ریزی گروه گردانندگان اینترنت ایران در مورد موضوع افزایش پهنای باند بین‌الملل به همشهری می‌گوید: «وقتی قرار است زیرساخت پهنای بین‌الملل افزایش و توسعه یابد، شرایطی درنظر گرفته می‌شود؛ به‌عنوان مثال، اگر 3هزار گیگابیت ظرفیت داشته باشیم برای 4هزار گیگابیت ظرفیت ایجاد می‌کنیم.»
یوسفی با اشاره به اینکه اطلاعی از میزان هزینه برای پهنای باند بین‌الملل در کشور ندارد، می‌گوید: «این هزینه در دنیا رقم بالایی نیست و هزینه زیادی ندارد. بنابراین افزایش پهنای باند کار خاصی نیست و یک فرایند عادی است.»
این کارشناس به‌گفته‌های برخی، مبنی بر افزایش 30درصدی پهنای باند به ازای هر 3ماه اشاره می‌کند و معتقد است؛ «چنین اظهاراتی به‌نظر نمی‌رسد که صحت داشته باشد».
او با ذکر یک مثال عنوان می‌کند: «گفته می‌شود که در سال 99حدود 2هزار گیگابیت ظرفیت داشته‌ایم. حال اگر هر 3ماه، افزایش 30درصدی را درنظر بگیریم، الان باید حدود 4ترابیت پهنای باند بین‌الملل داشته باشیم که درواقع اینگونه نیست.»
به‌گفته این کارشناس فناوری «حتی ما از لایه انتقال به مشتری هم، چنین ظرفیتی نداریم. لایه انتقال به مشتری یعنی مشتری ایرانی بتواند این میزان بالا از پهنای باند را مصرف کند».
او می‌گوید: «میزان زیادی از ترافیک مشتری مربوط به مشتریان ADSL است یا جایی که محدودیت انتقال داریم. یعنی لست مایلی(last mile) که با مشترک داریم، به‌نحوی است که نمی‌توان آن را ارتقا داد.»
«لست مایل» عبارتی است که به‌طور گسترده در صنایع مخابراتی، تلویزیون کابلی و اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخشی از زنجیره شبکه مخابراتی را توصیف می‌کند که به‌طور فیزیکی به محل کاربر نهایی می‌رسد.
علت اختلالات
عضو کمیته برنامه‌ریزی گروه گردانندگان اینترنت ایران در مورد موضوع اختلالات می‌گوید: «اگر گراف‌های رادار ابر آروان را مشاهده کنیم، نشان می‌دهد که روی بعضی از پلتفرم‌های ایرانی هم اختلال داریم. با این حال، این پلتفرم‌ها اختلال ندارند و به خوبی در حال فعالیت هستند.»
این در حالی است که یوسفی مشکل احتمالی را از سرویس‌های زیرساختی می‌داند و معتقد است که باید مشکل را در سرویس‌های DSN و پروتکل‌های TCP جست‌وجو کرد.
به‌گفته او «احتمال دارد که ارتقای سیستم فیلترینگ در جریان باشد یا تغییر در شبکه زیرساخت در حال رخ دادن است که باعث این اختلالات شده».
با این حال، یوسفی تأکید می‌کند: «بسیار بعید است که این اختلالات مربوط به پهنای باند بین‌الملل باشد».
او می‌گوید: «اگر کاربران دی‌ان‌‌اس‌های ۸.۸.۸.۸ یا ۴.۴.۴.۴ را با دستور ping روی رایانه‌های خود تست کنند، گاهی ممکن است این اختلالات را مشاهده کنند.»
دیدگاه