افراد مهمی که یک‌هزارم بازیگران سینما دستمزد می‌گرفتند

دستمزد بازیگران این روزها یکی از بخش‌های جذاب برای مخاطبان سینما و حتی تلویزیون است؛ اما این تنها مربوط به مخاطبان حال حاضر سینمای ایران نمی‌شود، در گذشته نیز مردم همواره علاقه‌مند بودند تا به دستمزد بازیگران محبوبشان پی ببرند. 

به همین خاطر شاید بد نباشد تا نگاهی به مبحث «دستمزد» بازیگران سینمای ایران در دهه‌های 30، 40 و 50 بیندازیم، روزهایی که سیاهی لشکرهای سینمای ایران یک هزارمِ بازیگران اصلی دستمزد دریافت می‌کردند. 

سیاهی لشکرها؛ افرادی مهم برای فیلم‌های سینمایی

سیاهی لشکرهای ماندگار در صحنه، با دریافت درآمدی جزئی تن به هر نوع بازی در فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی می‌دادند. اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، همین‌ها بودند که پایه و بنیان اصلی فیلم‌ها را تشکیل می‌دادند، زیرا اگر آن‌ها نبودند، صحنه‌های شلوغ و پرجمعیت که لازمه فیلمی پرجنب‌وجوش است، چگونه ساخته و پرداخته می‌شد؟ هنرپیشه مرد یا زن به کمک آن‌ها نقش نخست فیلم را ایفا می‌کرد و با استفاده از این فریب‌خوردگان، به شهرت می‌رسید.

یک‌هزارم دستمزد بازیگران اصلی!

دستمزد سیاهی لشکرها به نسبت سابقه آن‌ها فرق می‌کرد، ولی معمولاً مردها بیشتر از ۱۰۰ تومان دریافت نمی‌کردند که بین ۴۰ تا ۶۰ تومان آن را کسی بر می‌داشت که سرپرستی آن‌ها را بر عهده داشت، در حالی که بازیگران نخست فیلم‌ها دستمزدی بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان دریافت می‌کردند. سیاهی لشکرها، اگر به آن‌ها لطف می‌شد، به هنگام ناهار، از یک چای یا یک ساندویچ بهره‌مند می‌شدند، در حالی که بازیگران نخست بهترین غذاها را استفاده می‌کردند. سیاهی لشکرها در مجموع هیچ گونه‌ تامین مادی نداشتند و اغلب جلوی استودیوها به انتظار زمان موعود تحقق آمال‌شان پرسه می‌زدند. 

زنان؛ بازیچه‌ای برای سینمای قبل از انقلاب 

سیاهی لشکرهای زن از نظر دریافت دستمزد از موقعیت بهتری نسبت به مردان برخوردار بودند، زیرا رقیب کمتری داشتند و نیاز به آن‌ها برای صحنه‌های مختلف بیشتر بود. در دهه ۳۰ و ۴۰ که صحنه‌های حمام یا عروسی در فیلم‌های ایرانی رواج داشت، چهره سیاهی لشکرهای زن به خوبی مشهود بود. 

سیاهی لشکرهای زن که اغلب مجرد یا مطلقه بودند، اکثراً عنوان می‌کردند که بچه کوچکی نیز دارند. آن‌ها ظاهراً برای تامین معاش به بازی در فیلم‌ها می‌پرداختند. دستمزد زن‌های سیاهی لشکر معمولاً رقمی معادل ۳۰۰ تا ۵۰۰ تومان بود. بعضی از آن‌ها به علت سابقه‌ای که داشتند، دیگر وظیفه خود را خوب می‌دانستند. گاهی چادر به سر می‌کردند و در یک صحنه عزاداری در فیلم شرکت می‌کردند و گاهی عریان شده، در صحنه‌های لب استخر یا کنار دریا گرفته می‌شد، خودی نشان می‌دادند. زن‌های سیاهی لشکر خاطرات و قصه‌های غم‌انگیزی از زندگی خود داشتند که غالباً مدعی بودند سرمنشأ آن، ناکامی در ازدواج بوده است. 

گاهی اوقات اقبال به سیاهی لشکرهای زن که به اصطلاح بر و رویی داشتند، کمک می‌کرد. بعضی از این‌ها مورد توجه واقع شده، نقش‌های بیشتر و گاهی اوقات (یک در هزار) نقش نخست را به عهده‌شان می‌گذاشتند و به این ترتیب از قعر گمنامی به اوج آرزوهای‌شان می‌رسیدند.