نوروز در سین کیانگ؛ جشن بهار در غرب چین

نوروز در مرزهای ایران و حتی منطقه ای که آن را به نام حوزه تمدنی ایران می شناسیم محدود نمی شود، این جشن، فراتر از مرزها و در گوشه گوشه دنیا معنای خود را دارد و بهار را مژده می دهد. برگزاری مراسم نوروز جدا از مردمی که از منطقه نوروز کوچ کرده و به اقصی نقاط دنیا رفته اند در میان بسیاری از مردم بومی کشورهای گوناگون مرسوم است و از آسیای مرکزی تا اروپای شرقی را در برمی گیرد. 

سرزمین ترکستان که امروز از آن با عنوان آسیای میانه یا آسیای مرکزی یاد می‌شود، ناحیه‌ای پهناور بوده که به تصرف درآمدن شهر ترکستان در شمال تاشکند توسط روس‌ها در سال ۱۸۶۰م. نام آن را به اشتباه بر همه مناطق تحت تصرف نهادند و از آن هنگام، زمین‌های ماوراء النهر به این نام معروف شد اما نام ترکستان در نوشته‌های مربوط به قرن‌ها پیش از این تاریخ وجود داشته و بخشی گسترده از آسیای میانه به این نام خوانده می‌شده است.

سین کیانگ در شمال غربی تا غرب چین قرار دارد

ترکستان دو بخش شرقی و غربی دارد که بخش شرقی آن از شمال به مغولستان و روسیه، از غرب به قزاقستان و قرقیزستان و تاجیکستان و افغانستان، از جنوب به پاکستان و کشمیر و تبت و از شرق به چین محدود می‌شود. این منطقه که امروزه با نام سین کیانگ حدود یک پنجم چین را به خود اختصاص داده،۱۳ قوم اویغور، هان، قزاق، مغول، هویی، قرقیز،‌ مانچو، شیبه، تاجیک، دائور، ازبک، تاتار و روس در سین‌کیانگ (Xinjiang) کنار هم زندگی می‌کرده‌اند. هر یک از این اقوام به زبان محلی خود که همانند ترکی است، سخن می‌گویند ولی زبان رسمی آن‌ها چینی است.

در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم میلادی، اسلام در سین‌کیانگ رواج یافت و به مذهب فراگیر این منطقه تبدیل شد. این منطقه اکنون نزدیک به بیست درصد مساحت کشور چین را در برمی گیرد.

ساز و آواز مقامی در سین کیانگ، اقوام ازبک

آیین‌های نوروز در سین کیانگ

نوروز نه تنها توسط اویغورها، بلکه توسط قزاق‌ها، قرقیزها و ازبک‌ها در منطقه خودمختار سین کیانگ، در غرب چین جشن گرفته می‌شود.

در عید نوروز مردم معمولا زود از خواب بیدار می شوند و بهترین لباس های خود را می پوشند. سرپرست خانواده با تکان دادن شاخه های سوزان کاج و صنوبر بر سر اعضای خانواده خود برای آنها آرزوی موفقیت در سال آینده می کند. پس از خاموش کردن شاخه ها، آنها را در مقابل در انبار قرار می دهد تا حیوانات مزرعه راه بروند و طبق باورهای باستانی اویغور، حیوانات چاق و بارور می شوند.

خورش سنتی نوروزی هراچ (Harach)، که از ذرت، هویج، کشمش، برنج، گوشت بره و ترکیبات دیگر درست شده، معمولاً هنگام ناهار سرو می شود و پس از پایان غذا، افراد به دیدار اقوام نزدیک می روند.

پختن آش هراچ

هر سال بیش از پنج هزار نفر از ساکنان و گردشگران محلی در جشن بزرگ نوروز در شهر کوچک یاپچان (Yapchan)، حاضر شده و آیین بزکشی را تماشا می کنند.

نوروز در چین فقط جشن بهار نیست بلکه آغاز شخم زدن زمین های کشاورزی را نیز بشارت می دهد، این روز به عنوان روز آماده سازی برای تولید شخم بهاره یا سبزسازی، زیباسازی و پاکسازی محیط زیست و جشنواره هنر و ورزش تعریف شده است. اجرای گروهی خوانندگی و رقص فراوان، اجرای آیین های فرهنگی کشاورزان، راه اندازی فعالیت های ورزشی سنتی ملی مانند کشتی، بخشی از رسوم نوروزی سین کیانگ در نوروز است.

نان نوروزی، شیرینی بهاری اویغوری