«قهرمانِ» اصغر فرهادی، لندن را فتح کرد/ گپ‌و‌گفت مایک لی و اصغر فرهادی

از این فیلم در جشنواره لندن از سوی منتقدان و تماشاگران استقبال کم‌نظیری شده و در مجموع با بازخوردهای مثبتی از سوی منتقدان مواجه شده است.

اصغر فرهادی همچنین دیروز در جلسه گفت‌وگو با «مایک لی» کارگردان مشهور بریتانیایی که در کلکسیون افتخارات سینمایی‌اش جوایز جشنواره‌های معتبری نظیر نخل طلای کن و شیر طلایی ونیز را دارد، حضور یافت و به پرسش‌های وی درباره فیلم «قهرمان» و مسائل مرتبط با این فیلم پاسخ داد. در جریان این جلسه به‌دلیل پروتکل‌های مرتبط با شیوع کرونا در جشنواره لندن، هیچ‌یک از تماشاگران اجازه نداشتند به‌صورت انفرادی از اصغر فرهادی سؤال بپرسند، البته خبرنگاران مجاز بودند در پایان این جلسه پرسش‌های خود را مطرح کنند.

گپ‌و‌گفت مایک لی و اصغر فرهادی

در ابتدای این گفت‌وگو اصغر فرهادی، مایک لی را دوست خود و نزدیک‌ترین آدم به روح فیلمسازی خویش خواند. فرهادی همچنین مایک‌لی را یکی از بزرگ‌ترین فیلمسازان دانست. او درباره سابقه آشنایی و دوستی‌اش با مایک‌لی گفت: در برلین در بخش داوری فیلم‌ها کنار هم بوده‌ایم، از روز زیبایی که مایک را دیدم، انرژی زیادی گرفته‌ام. از مایک یاد گرفته‌ام که به رابطه واقعی میان آدم‌ها بپردازم. اصغر فرهادی به این اشاره کرد که علاقه‌ ابتدایی‌اش به تئاتر بوده است.

مایک لی هم گفت: علاقه اصلی من هم به تئاتر بوده و در واقع خیلی‌ها از تئاتر به سینما آمده‌اند. فرهادی در ادامه گفت: تلاش کرده‌ام فیلم‌‌هایم را به‌گونه‌ای بسازم که هر بار بشود از زاویه دیگری نیز آنها را دید.

در ادامه مایک لی از فرهادی درباره تجربه‌اش از کار در تلویزیون پرسید. فرهادی گفت در آن موقع نیاز مالی داشتم و حجم کار تلویزیون هم زیاد بود، در نتیجه باید ساعت‌6 از خواب بیدار می‌شدم و شروع به نوشتن می‌کردم. این کار باعث شد با چگونگی جذب‌کردن مخاطب بیشتر و چگونگی درگیر‌کردن ذهن مخاطبان با کارهایم آشنا شوم.

مایک لی در ادامه با مقایسه اصغر فرهادی با آلفرد هیچکاک، کارگردان بزرگ بریتانیایی به این مسئله اشاره کرد که فرهادی استاد تعلیق است. او گفت فرهادی از هیچکاک نیز برتر است چراکه داستان فیلم‌های فرهادی درباره زندگی واقعی ما انسان‌هاست، اما هیچکاک تاکنون یک فیلم هم درباره زندگی واقعی ما نساخته است.

اصغر فرهادی درباره نگرش تماشاگران ایرانی سینما گفت: تماشاگران ایرانی بیشتر درباره وجوه اجتماعی فیلم‌هایم حرف می‌زنند و خوشبختانه بعد از نمایش فیلم‌هایم در ایران نیز بحث‌هایی درباره آنها میان تماشاگران شکل می‌گیرد. تماشاگران درباره موضوعاتی در فیلم بحث می‌کنند که برای خودم هم پرسش‌برانگیز بوده است.

من به‌طور غیرمستقیم سعی می‌کنم پرسش‌هایی را که در ذهنم هست، به فیلم تبدیل کنم. در واقع می‌خواهم این پرسش‌ها را به تماشاگران منتقل کنم تا آنها نیز در این‌باره بحث کنند. حس می‌کنم در کشورم اینقدر اوضاع پیچیده است که نمی‌توان به این راحتی برای برخی از این پرسش‌ها پاسخی یافت.

این پیچیدگی هم در خود فیلم‌هایم می‌آید و هم در شرایط زمان فیلمسازی، ‌خود را نشان می‌دهد. در ادامه این گفت‌وگو کلیپی از فیلم فروشنده به نمایش درآمد. ‌مایک لی در ادامه به این مسئله اشاره کرد که این فیلم را در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ با همکاری شهردار لندن در میدان ترافالگار این شهر برای مردم نمایش داده‌اند.

اصغر فرهادی در ادامه به‌دلیل نرفتنش به آمریکا برای حضور در مراسم اسکار اشاره کرد و گفت: در آن زمان برای من رفتن به آمریکا مشکل نبود چرا‌که گرین‌کارت داشتم، اما زمانی که نام کشورم (در فرمان مهاجرتی ترامپ) در فهرست کشورهایی که مردمش از مسافرت به آمریکا منع می‌شدند قرار گرفت، از رفتن به آمریکا برای حضور در مراسم اسکار صرف‌نظر کردم.

در ادامه کلیپی از فیلم «قهرمان» پخش شد و مایک لی با اشاره به فیلم فرهادی گفت که در‌ فیلم قهرمان به وجوه خطرناک شبکه‌های اجتماعی پرداخته شده و از این نظر نکته جدیدی در این فیلم می‌بینیم. این فیلم، در واقع درباره یک جامعه قهرمان‌پرور درگیر با مشکلات زیاد است. آنگونه که در فیلم نشان داده می‌شود، در پس قهرمان‌پروری نوعی فرار از مسئولیت فردی و اجتماعی نهفته است.

اصغر فرهادی همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار همشهری درباره اینکه فیلم‌های شما بیشتر درباره مردان است درحالی‌که نقش زنان به‌تدریج در روند داستان فیلم‌های شما فعال‌تر و پویاتر می‌شود، گفت: در موقع نگارش فیلمنامه‌هایم به این مسئله که فیلمی صرفا درباره زنان یا صرفا درباره مردان بسازم، فکر نمی‌کنم.

ولی در فیلمنامه‌هایم از زنانی نوشته‌ام که برای تغییر(وضعیت اجتماعی‌شان) دل به دریا می‌زنند. مایک لی هم با این نظر که فیلم‌های فرهادی بیشتر درباره مردان است، موافق نبود و گفت: به‌عنوان مثال، فیلم چهارشنبه‌سوری تنها درباره مردان نیست.

ناگفته‌های فرهادی از قهرمان

سایت ددلاین نیز به مناسبت حضور فرهادی در لندن چند روز قبل گفت‌وگویی با اصغر فرهادی انجام داد که او در این گفت‌وگو به ناگفته‌های جدیدی درباره فیلم قهرمان اشاره کرده است. کار ساخت فیلم «قهرمان» به‌دلیل شیوع کرونا و وقفه‌ای که در روند فیلمبرداری ایجاد شد، 10‌ماه به طول انجامید.

فرهادی در این‌باره می‌گوید: می‌خواستم در این فیلم نیز مانند سایر فیلم‌های خود 3 یا 4‌ماه با بازیگرانم تمرین کنم، اما به‌دلیل شیوع کرونا، ناگزیر شدم 10ماه با بازیگران فیلم تمرین کنم... طولانی‌شدن زمان فیلمبرداری و تمرین باعث شد بتوانم با بازیگران بهتر کار کنم تا داستان فیلم واقعی‌تر جلوه کند... این مسئله باعث شد تا بازی بازیگران به زندگی واقعی نزدیک‌تر شود و این فیلم مانند یک فیلم مستند جلوه کند.

این مسئله همچنین داستان فیلم را نیز طبیعی‌تر جلوه داده و اگر کسی از بیرون به آن نگاه کند، به‌نظر نمی‌رسد که کسی خطوط داستانی این فیلم را نوشته باشد. فرهادی همچنین در این گفت‌وگو به این مسئله اشاره کرد که او قصد نداشته از طریق فیلم قهرمان به‌طور ویژه به فرهنگ خاصی بپردازد.

فرهادی در این‌باره می‌گوید: هیچ فیلمی نمی‌تواند ادعا کند که در آن تمام فرهنگ یک جامعه به تصویر کشیده شده است. به‌ویژه در یک فیلم نمی‌توان فرهنگ کشوری مانند ایران را که تاریخی طولانی دارد، به‌طور کامل نشان داد.