طلاق بائن شامل چه مواردی است

گرچه اسلام طلاق را مجاز دانسته، اما در روایات از آن به عنوان "ناخوشایندترین امر حلال در پیشگاه خداوند" یاد شده است. این نکته نشان می دهد که طلاق باید آخرین گزینه پس از تلاش برای حل مشکلات باشد.

در نظام حقوقی ایران که برگرفته از فقه اسلامی است، طلاق به سه شکل اصلی انجام می پذیرد:

• طلاق توافقی: که با رضایت طرفین صورت می گیرد
• طلاق رجعی: که امکان بازگشت زوجین در دوره عده وجود دارد
• طلاق بائن: که بازگشت زوجین نیاز به عقد مجدد دارد

طلاق بائن چیست

طلاق بائن، که از نظر لغوی به معنای "جدایی قطعی" است، نوعی از طلاق است که در آن پیوند زناشویی به طور کامل گسسته می شود.

قانونگذار در ماده 1144 قانون مدنی با صراحت بیان داشته که در این نوع طلاق، زوج حق بازگشت به رابطه زناشویی را ندارد.

در این نوع طلاق، به محض اجرای صیغه طلاق، محرمیت میان زوجین از بین می رود و زوجه موظف است دوران عده را در محل سکونت جداگانه ای سپری کند.

این امر نشان دهنده قطعیت و جدی بودن جدایی در طلاق بائن است.

ویژگی متمایز طلاق بائن، عدم امکان رجوع یک طرفه مرد به زندگی مشترک است. این موضوع تفاوت اساسی آن با سایر انواع طلاق را مشخص می کند.

چنانچه زوجین پس از طلاق بائن تمایل به از سرگیری زندگی مشترک داشته باشند، باید مجددا عقد نکاح جدیدی منعقد نمایند.

شرایط طلاق بائن چیست؟

طلاق بائن یکی از مهم ترین انواع طلاق در نظام حقوقی کشور ما است که در آن امکان رجوع زوج به زندگی مشترک بدون عقد مجدد وجود ندارد.

انواع طلاق بائن

• طلاق قبل از نزدیکی

در صورتی که زوجین قبل از زناشویی طلاق بگیرند، این طلاق از نوع بائن محسوب می شود و نیازی به نگه داشتن عده نیست.

• طلاق در دوران یائسگی

طبق ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی، طلاق زن یائسه (معمولاً بالای ۵۰ سال) از نوع بائن است.

• طلاق خُلع

در این نوع طلاق، زن به دلیل کراهت از همسر، حاضر به پرداخت مالی برای جدایی می شود و از اجرا گذاشتن مهریه خود صرف نظر می کند.

• طلاق مُبارات

زمانی که کراهت دوطرفه باشد و زن بخشی از مهریه خود را (نه بیشتر از آن) ببخشد.

• طلاق سه طلاقه

پس از سه بار طلاق و رجوع، ازدواج مجدد تنها در صورت ازدواج زن با فرد دیگر و جدایی از او امکان پذیر است.

طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، شرایط عسر و حرج شامل موارد زیر است:

• ترک زندگی خانوادگی به مدت ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب در یک سال
• اعتیاد زوج به مواد مخدر یا الکل
• محکومیت قطعی به حبس ۵ سال یا بیشتر
• سوء رفتار و خشونت مستمر
• ابتلا به بیماری های صعب العلاج روانی یا ساری

عده در طلاق بائن

طبق ماده ۱۱۵۰ قانون مدنی، عده به دوره ای زمانی گفته می شود که در آن، پس از طلاق، زن اختیار داشتن همسر جدید را ندارد؛

در همین حین حق رجوع برای مرد محفوظ است و زن حتی می تواند مهریه پرداخت شده را به وضعیت اولیه برگرداند.

در واقع، این دوره فرصتی است که طی آن مشخص می شود زن حامله می باشد یا نه.

مدت عده در طلاق بائن به این معناست که زن باید سه دوره قاعدگی را سپری کند تا عدم بارداری او مشخص شود. برای طلاق بائن در حالت یائسه و برای دوشیزه (دختر باکره) عده وجود ندارد.

بنابراین، طول مدت عده در طلاق بائن به وجود یا عدم وجود رابطه زناشویی وابسته است؛ یعنی اگر رابطه زناشویی اتفاق نیفتاده باشد، عده برای زن اعمال نخواهد شد، اما در صورت مدخوله بودن طلاق بائن، زن ملزم به رعایت عده پس از طلاق می گردد.

حق رجوع در طلاق بائن

در طلاق بائن، مرد حق رجوع به زوجه را ندارد و اگر مایل به زندگی دوباره با زوجه مطلقه خود باشد، باید تا پایان عده صبر کند و پس از آن با عقد نکاح مجدد او را به همسری خود درآورد.

حق رجوع در این نوع طلاق بسته به نوع آن متغیر است؛ به گونه ای که در مواردی که طلاق از نوع خلع یا مبارات صورت گرفته باشد، مرد دیگر امکان رجوع ندارد، مگر در شرایطی که زن تمایل به بازپس گیری مبلغی که به او پرداخت شده داشته باشد؛ در این صورت، با بازگشت آن مال، حق رجوع برای مرد فراهم خواهد شد.

آیا نیاز به وکیل طلاق داریم؟

برخی افراد به داشتن وکیل طلاق اهمیت نمی دهند و این امر می تواند آن ها را در بسیاری از مراحل دعوا با مشکلاتی روبرو کند. با در نظر گرفتن پیچیدگی های پرونده های طلاق و تفاوت شرایط و موقعیت های اشخاص، توصیه می شود در دعاوی طلاق از وکیل خانواده بهره ببرید.

همکاری با وکلای متخصص حقوق خانواده در پرونده های طلاق، علاوه بر ارتقای احتمال موفقیت در دعوا، موجب تسریع روند رسیدگی در دادگاه و اجرای صیغه طلاق در دفتر طلاق به شیوه ای سریع و با چالش های کمتر می شود. هر یک از این موارد به ضرورت حضور وکیل در پرونده های طلاق اشاره دارند.

لزوم دریافت مشاوره حقوقی در طلاق

اگر در پرونده طلاق خود از خدمات وکیل خانواده نمیخواهید بهره ببرید یا هزینه آن برایتان زیاد است، دریافت مشاوره حقوقی از چنین وکیلی می تواند خطرات حقوقی را به طور چشمگیری کاهش دهد.

در این زمینه، می توان پیش از طرح دعوا، در جریان رسیدگی و حتی پس از صدور رای ابتدایی از وکیل خانواده جهت کسب اطلاعات عملی و پیشنهادهای حقوقی مشاوره دریافت کرد.

اگرچه مشاور حقوقی پرونده را به صورت مستقیم مدیریت نمی کند و پیگیری جلسات دادگاهی بر عهده خود شماست، اما به منظور حفظ حقوق قانونی، بهره گیری از مشاوره حقوقی، ساده ترین روش محسوب می شود.