داستان ۱۴ سهراب سپهری ۴۵ میلیون تومانی چه بود؟

بیش از صد شرکت‌کننده داخل غرفه‌هایی در سالن شیشه‌ای و فضایی بزرگ‌ اما شلوغ و پویا در طبقه هشتم ساختمان آوا‌سنتر در دو طرف سالن و بخشی از فضای میانی پشت میزها مشغول ارتباط با بازدیدکنندگان و معرفی آثارشان بودند. شرکت‌کنندگانی از جمله هنرمندان، ناشران هنری، گالری‌ها، طراحان، عرضه‌کنندگان محصولات فرهنگی و هنری و استودیوهای چاپ‌ِ متمرکز بر حوزه تجسمی در زمینه نشر با آثاری از جمله کتاب، مجله، کتابِ هنرمند، کتابِ عکس چاپ‌های دستی، آثاری با نسخه‌های محدود از هنرمندان، محصولات فرهنگی و پروژه‌های تحقیقاتی و کیوریتال برای برپایی چهارمین دوره از بازار کتاب بن‌گاه گرد هم آمدند. این برنامه علاوه بر فعالیت غرفه‎‌ها به برگزاری نشست‌های بین‎‌المللی با حضور فعالان و بزرگان عرصه تجسمی مانند فرشید مثقالی، رضا عابدینی، فرهاد فزونی، مرتضی زاهدی و تعدادی دیگر از هنرمندان پرداخت. این رویداد در دومین دوره با 600 نفر و سومین دوره با بیش از 700 نفر بازدیدکننده در استودیوی نشر بن‌گاه برگزار شده‌ اما چهارمین دوره از این بازار کتاب با توجه به موفقیت این رخداد در دوره‌های قبل و تعداد بیشتر شرکت‌کنندگان در هر دوره نسبت به دوره قبلی به فضای بزرگ‌تری نیاز داشت، در نتیجه آوا‌سنتر (آوا پلت)، حامی اصلی این رویداد طبقه هشتم از این ساختمان را برای این مراسم در نظر گرفت. این بازار ویژگی و تأثیرات مختلفی دارد اما می‌توان حفظ استقلال هنرمند و ارتباط مستقیم با مخاطب و تعامل و آشنایی بین هنرمندان را از مهم‌ترین نتایج برای حاضران در این دوره از «بازار کتاب بن‌گاه» در نظر گرفت.

ریحان لعل، مدیر هنری این رویداد، درباره چهارمین بازار کتاب در ایام کرونا توضیح داد: «در دوره‌‌ی‌ قبلی (دوره سوم) همه‌گیری کرونا محدودیت‌هایی در برگزاری این رویداد ایجاد کرد؛ از جمله محدودیت‌های مرتبط با تجمع که برخلاف روند متداول این رویدادها، شرکت‌کنندگان نمی‌توانستند در غرفه‌های خود برای نمایش و فروش آثار حضور داشته باشند و بیشتر آثار توسط اعضای بازار کتاب ارائه شد. از سال گذشته تاکنون بازار میزبان برنامه جدیدی با عنوان «مطبوع» شد که در‌واقع کتاب یک یا چند هنرمند جوان است و هر‌سال با انتخاب و حمایت پرویز تناولی توسط نشر بن‌گاه منتشر می‌شود. امسال با بهبود نسبی شرایط و فضای بزرگ‌تری که در اختیار داشتیم، امکان حضور و ارائه آثار توسط شرکت‌کنندگان فراهم آمد و فضای زنده‌ای از سوی شرکت‌کنندگان و مخاطبان ایجاد شد و چهار‌هزار نفر بازدیدکننده تأکیدی بر استقبال بالای مخاطب و شرکت‌کنندگان است».

لعل درباره بخش بین‌المللی در این دوره از بازار کتاب می‌گوید: «دو دوره اول این رویداد با حضور شرکت‌کنندگان بین‌المللی همراه بود‌ اما در سال‌های اخیر به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری، شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان خارجی به‌صورت مجازی و در بخش‌هایی مانند گفت‌وگو و سخنرانی فعالیت داشتند».

در ادامه تنوع در فعالیت‌های هر غرفه و خلاقیت هنرمندان از جذابیت‌های این بازار محسوب می‌شد. در میان ناشران حاضر در این بازار مانند مؤسسه پژوهشی چاپ و نشر نظر، نشر ثالث، نشر آوام‌سرا، مشکین، اکرمگ و چند نشر دیگر درباره چگونگی حضور هریک به گفت‌وگو نشستیم. اکرمگ با کتاب‌های سالانه این نشر که شامل نقدهایی درباره نمایشگاه‌های تجسمی در طول هر سال بود، در این بازار حضور داشت. غزاله بُداغی، مدیر این نشر، درباره اکرمگ و بازخوردهای حاصل از شرکت در این بازار این‌طور بیان کرد: «تحریریه‌ای 10 نفره از کارشناسان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی اکرمگ را تشکیل می‌دهند. ما بن‌گاه را از سال‌های قبل که در کِرِشت برگزار شد، می‌شناختیم و امسال با توجه به اینکه اعلام کردند در این مکان برگزار می‌شود، فرصت حضور را فرصت خوبی برای آشنایی با خیلی از گالری‌داران و مجموعه‌داران دانستیم و اینکه این دوره امکان بیشتری برای شناخته‌شدن اکرمگ ایجاد می‌کند. خوشبختانه بازخورد خیلی خوبی از این رویداد گرفتیم».

هنرمندانی که به‌صورت انفرادی در این رویداد شرکت داشتند، به نظر با شیوه‌‌ای مستقل و رودررو با مخاطبان در ارتباط نزدیک بودند‌ ولی بعضی از آنها شلوغی و تعدد غرفه‌ها را دلیلی بر تأمل کمتر مخاطب بر آثار می‌شمردند. سوده تاش،‌ هنرمندی که با نقاشی‌های خود در ابعاد کوچک پشت‌ میزی وسط سالن به ارائه کارهای خود مشغول بود، دراین‌باره گفت: «بازدیدکنندگان در گالری و نمایشگاه‌های دیگر با تمرکز بیشتری هر کارها نگاه می‌کنند؛ چراکه اینجا به‌دلیل تعداد بالا و تنوع زیاد آثار، امکان مشاهده همه کارهای یک هنرمند در این فضای شلوغ وجود ندارد و بازدیدکننده درصدد تماشای همه غرفه‌هاست، در نتیجه صرفا تورقی می‌کند و با عجله سراغ غرفه بعدی می‌رود تا بتوانند از همه کارها دیدن کند؛ اما از طرفی هم آثار هنرمند توسط تعداد بیشتری از افراد دیده می‌شود و از نظر مالی هم برای من اتفاق نسبتا خوبی رخ داد».

با توجه به تأکید بازار کتاب بر حوزه تجسمی، گالری‌هایی از جمله دستان، طراحان‌ آزاد، آرتیبیشن، باشگاه، عصر، اِو، این/جا، امروز و اعتماد در این رخداد حضور داشتند. از این میان گالری آرتیبیشن با 14 طراحی نایاب از سهراب سپهری و آرت‌بوک اثری از شش هنرمند در این بازار شرکت داشت. مهبد حسینی درباره آثار سپهری توضیح داد: «سپهری 14 اثر را بین سال‌های 40 تا 50 در روستاگردی‌های خود طراحی کرده که در کتابی نایاب به نام اتودهای سهراب سپهری توسط نشر نو چاپ شده و قیمت هر اثر از 45 میلیون تومان شروع می‌شود و توجه اکثر بازدیدکنندگان را جلب کرده و بازخورد بسیار خوبی داشته است. همچنین آرتیست‌بوک‌ هنرمندانی همچون علی‌رضا جوادی، می‌سم نژادرسولی، سمیرا دریا، مهدی عربی و علی رستگار را در بازار ارائه کردیم که با موضوعاتی متمرکز بر هنر تجسمی و فلسفه هنر و طراحی به نگارش درآمده است». این گالری چهار اثر از اردشیر محصص را نیز در این بازار به نمایش گذاشت.