در برای شهرام ناظری بر همان پاشنه چرخید که برای همایون شجریان
سرنا_قرار بود در شرایط تحت تاثیر شیوع کرونا و تعطیلی رویدادهای فرهنگی و هنری که اگرچه برای سینما و تئاتر پایان یافت اما همچنان گریبان موسیقی را گرفته است، کنسرت آنلاین گزینه‌ای باشد برای پرکردن جای خالی اجراهای زنده، اتفاقی که در عمل رخ نداد و حاصلی نداشت.
در وضعیت پیش روی اهالی موسیقی، انتشار آلبوم و تک‌آهنگ و برگزاری کنسرت آنلاین، تنها گزینه‌های موجود برای برقراری ارتباط با مخاطب و تامین معاش است. کنسرت‌های آنلاینی که به دلایل متعدد مورد اقبال فعالان این عرصه قرار نگرفته و ایراداتش در موارد انگشت‌شماری که این هنرمندان اقدام به برگزاری آن کرده‌اند، دیگران را نسبت به تجربه کردنش مردد کرده است.
نخستین اطلاعیه روابط‌عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که خبر از تعطیلی تمامی برنامه‌های فرهنگی و هنری به مدت یک هفته به علت شیوع کرونا می‌داد، سوم اسفند ۱۳۹۸ منتشر شد و کسی گمان نمی‌کرد این تعطیلی، برای اهالی موسیقی تا خرداد ۱۴۰۰ ادامه داشته باشد. همان‌طور که کسی تصور نمی‌کرد برگزاری کنسرت آنلاین به عنوان جایگزینی برای اجرای زنده، با قطع و وصل مکرر اجرا، نشان ندادن نوازنده و سازش در تصویر و... در جلب نظر مخاطب ناکام بماند.
نقطه شروع: اجراهایی خانگی در لایو اینستاگرام
برگزاری کنسرت‌های آنلاین در ابتدا، در قالب پویش‌های اجتماعی یا به صورت خودجوش به شکلی ساده برگزار شد؛ هنرمندانی که در منزلشان و با استفاده از امکانی که لایو اینستاگرام در اختیارشان قرار داده بود اجرایی زنده برای طرفدارانشان برگزار کردند.
با استقبال مخاطب از اجراهایی این چنینی مانند اجرای بنیامین بهادری، این شیوه از اجرا اوج گرفت اما رفته‌رفته تغییر مسیر داد و از حالت ساده پیشین خارج و به بستری برای جولان برندهای اسپانسر این رویداد تبدیل شد. البته در این میان کسانی مانند متولیان وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی و شهرداری‌ها هم بودند که تلاش کردند با برگزاری رایگان این کنسرت‌ها و پرداخت دستمزد هنرمندان، موجب بهره‌مندی تعداد بیشتری از افراد جامعه از این هنر شوند.
موج اجراهای آنلاین؛ از برج میلاد تا تالار وحدت
هشتم فروردین ۱۳۹۹ بود که خبری درباره اجراهای آنلاین موسیقی پاپ در برج میلاد منتشر و از همان شب، نخستین اجرای رایگان توسط امید حاجیلی و آخرین اجرا در ۲۱ فروردین توسط اشوان (اشکان خدابنده‌لو) برگزار شد. کمی بعد مسئولین تالار وحدت نیز از برگزاری اجرای آنلاین رایگان در این مجموعه خبر دادند.
شکی نیست که اقتصاد موسیقی در ۱۵ ماه گذشته به شدت لطمه خورده است و زیرساخت‌های لازم برای پخش باکیفیت کنسرت‌های آنلاین باید از خیلی وقت پیش فراهم می‌شد و چه بسا اگر این زیرساخت‌ها آماده بود، اکنون این اجراها می‌توانست مخاطب قابل توجهی را جلب کند
پرواز همای ۲۹ فروردین در تالار وحدت روی صحنه رفت و سپس کیوان ساکت و وحید تاج با همراهی گروه وزیری، گروه رستاک، علی زندوکیلی، سامان احتشامی، همایون شجریان، علیرضا قربانی، سالار عقیلی، ارکستر آلنام، ارکستر سازهای ملی ایران به رهبری علی‌اکبر قربانی و خوانندگی رشید وطن‌دوست و وحید تاج، ارکستر مجلسی نغمه باران به سرپرستی و خوانندگی علی امیرقاسمی، ارکستر ملی ایران به رهبری نصیر حیدریان، ارکستر سمفونیک تهران به رهبری سهراب کاشف، شهرام ناظری و... در این تالار و در غیاب تماشاگرِ حاضر در سالن روی صحنه رفتند. در این میان تلویزیون‌های اینترنتی نیز با هنرمندان دیگری چون حسام‌الدین سراج اجراهای آنلاینی را به نمایش گذاشتند. کیهان کلهر، آهنگساز و نوازنده سرشناس کمانچه نیز اول خرداد، به اجرای زنده پرداخت. اجرایی که از صفحه اینستاگرام او و یوتیوب پخش شد.
حاشیه‌هایی که گریبان همایون شجریان را گرفت
در شرایطی که هنرمندان اجراهای آنلاین خود را بدون دریافت هزینه برگزار می‌کردند، خبرهایی از خرید بلیت برای تماشای کنسرت آنلاین همایون شجریان و ارکستر مجلسی تهران به رهبری بردیا کیارس منتشر شد. این اجرا قرار بود چهارم خرداد از طریق تلویزیونی اینترنتی پخش شود اما عده زیادی از کاربرانی که اقدام به تهیه بلیت کرده بودند، موفق به تماشای آن نشدند و فردای آن روز، خیل عظیمی از آن‌ها در فضای مجازی به نقد این اتفاق پرداختند و در نهایت اعلام شد حق اشتراک کسانی که موفق به تماشای اجرا نشده‌اند، به آن‌ها برگردانده می‌شود.
کنسرت آنلاین همایون شجریان با ارکستر مجلسی تهران به رهبری بردیا کیارس، ۴ خرداد ۹۹، تالار وحدت/ عکس از سیدبرات زمانیحواشی سیروان خسروی و بابک جهانبخش
۱۳ مرداد بود که خبر آمد سیروان خسروی ششمین آلبوم رسمی خود را با نام «مونولوگ» منتشر کرده است و اولین کنسرت این آلبوم را ۱۸ مرداد در قالب برنامه‌ای از قبل ضبط شده با قیمت بلیت ۵۰ هزار تومان برگزار می‌کند. خبری که با تیتر «خرید بلیت برای تماشای اجرایی از پیش ضبط شده به نام کنسرت آنلاین» در رسانه‌ها منتشر شد. در این میان انتقاد از بابک جهانبخش هم که کنسرت آنلاینش را با بلیت ۵۵ هزار تومانی برگزار کرد، کم نبود.
«آوای دوست»ی که قطع و وصل شد، سازی که نشان داده نشد
«آوای دوست» که شب گذشته، جمعه ۷ خرداد به صورت آنلاین در تالار وحدت برگزار شد و در طول آن شهرام ناظری به اتفاق نوازندگانش قطعاتی خاطره‌انگیز را برای کاربران اجرا کردند، تازه‌ترین نمونه کنسرت‌های آنلاین بود.
آیا نهادهای فرهنگی و هنری مرتبط با موسیقی مانند وزارت ارشاد، حوزه هنری، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، صداوسیما و... نمی‌توانند کنسرت‌های آنلاین را به صورت رایگان برای مردم برگزار کنند و پرداخت دستمزد هنرمندان را بر عهده بگیرند؟!
این کنسرت برنامه‌ای رایگان نبود و مخاطبان باید در ازای هر بلیت، ۱۵ هزارتومان پرداخت می‌کردند اما تعداد زیادی از کاربران با وجود خرید بلیت امکان حضور در صفحه پخش این اثر را پیدا نکردند. اشکال دیگر قطع و وصل شدن‌های مکرر و عدم هماهنگی صدا و تصویر بود که همگی در قالب کامنت‌هایی اعتراضی در صفحه اینستاگرام تلویزیون اینترنتی که پخش «آوای دوست» را بر عهده داشت قابل مشاهده است.
اتفاق تعجب‌برانگیز دیگر که اعتراض بسیاری به همراه داشت نشان ندادن سازها و نوازندگان آن‌ها، حین اجرا بود و ظاهرا نشانی از این که تلویزیون‌های اینترنتی مسیر صداوسیما را در سانسور نوازندگان و سازهایشان پیش گرفته‌اند.
شهرام ناظری و گروه نوازندگانش در کنسرت آنلاین «آوای دوست»، ۷ خرداد ۱۴۰۰، تالار وحدت/ عکس از سجاد علیهمتیآیا هنرمندان دیگری خطر خواهند کرد؟
شکی نیست که در ۱۵ ماه گذشته، اقتصاد موسیقی به شدت لطمه خورده است و از خیلی وقت پیش باید زیرساخت‌های لازم برای پخش باکیفیت کنسرت‌های آنلاین فراهم می‌شد و چه بسا اگر این زیرساخت‌ها طی این مدت آماده شده بود، اکنون این اجراها می‌توانستند مخاطب قابل توجهی را جلب کنند.
آیا هنرمندان نمی‌توانند به جای برگزاری کنسرت آنلاین با قیمت بلیت فرضی ۵۰ هزار تومان، اجراهایی با قیمت بلیت ۱۰ یا ۲۰ هزار تومان برگزار کنند و درواقع «قیمت بلیت پایین‌تر، تعداد مخاطب بالاتر» را در نظر بگیرند؟!
بدون تردید در شرایطی که هنرمندان موسیقی امکان تدریس در آموزشگاه‌ها و برگزاری کنسرت را ندارند و بسیاری از آن‌ها با مشکلات مالی مواجه‌اند، نمی‌توان انتظار برگزاری کنسرت آنلاین رایگان از آن‌ها داشت اما آیا نهادهای فرهنگی و هنری مرتبط با موسیقی مانند وزارت ارشاد، حوزه هنری، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، صداوسیما و... نمی‌توانند جمع شوند و این برنامه‌ها را به صورت رایگان برای مردم برگزار کنند و پرداخت دستمزد هنرمندان را بر عهده بگیرند؟! و اگر نمی‌توانند، از امکان بر عهده گرفتن بخشی از هزینه‌های جاری اهالی موسیقی نیز عاجزند تا آن‌ها به جای برگزاری کنسرت آنلاین با قیمت بلیت فرضی ۵۰ هزار تومان، اجراهایی با قیمت بلیت ۱۰ یا ۲۰ هزار تومان برگزار کنند و درواقع «قیمت بلیت پایین‌تر، تعداد مخاطب بالاتر» را در نظر بگیرند؟!
و آیا مجموع این اقدامات مدیریت و همتی می‌خواهد که وجود ندارد؟!
بیشتر بخوانید: حاشیه تلخ و تاسف بار در کنسرت شهرام ناظری
منبع: خبرآنلاین
دیدگاه