افشای راز اهدای نوبل به «آلبر كامو»

با گذشت 50 سال از اهدای جایزه نوبل ادبیات به «آلبر كامو»، آكادمی سوئدی نوبل از راز اهدای این جایزه معتبر به نویسنده رمان «بیگانه» پرده برداشت. آكادمی سوئدی نوبل كه سال‌هاست فهرست نامزدان خود را اعلام نمی‌كند و فرآیند انتخاب برندگانش را مخفی نگاه داشته، پس از پنجاه سال از اهدای نوبل ادبیات به «آلبر كامو» برای نخستین بار جزئیات انتخاب وی را برملا كرد. نام «آلبر كامو» از سال 1940 در لیست نامزدان جایزه نوبل ادبیات قرار داشته و از همان سال نیز نام «آندره مارلو» دیگر نویسنده فرانسوی نیز در همان لیست بوده است.

در سال 1954 نیز «آلبر كامو» از نامزدان اصلی نوبل بوده و با نویسندگانی چون «رامون منندز پیدال» اسپانیایی و «ارنست همینگوی» آمریكایی و «آندره مارلو» فرانسوی در حال رقابت بوده است. در این سال هیئت انتخاب آكادمی با رای گیری «ارنست همینگوی» را برنده نوبل ادبیات اعلام می‌كنند. «ارنست همینگوی» نیز با وجودی كه دو سال پیش از سال 1954 رمان معروف «پیرمرد و دریا» را منتشر كرده بود، اما از سال‌ها پیش نامزد نوبل بوده است. «هر استرلینگ» از اعضای بانفوذ آكادمی نوبل از مدافعان اصلی اهدای نوبل ادبیات سال 1954 به «ارنست همینگوی» بوده است اما «هر سیورتس» دیگر عضو بانفوذ آكادمی درباره «همینگوی» گفته: «همینگوی به نوبل احتیاجی ندارد چون به اندازه كافی معروف و پول‌دار است.»

اما «آلبر كامو» نیز همان سال كتاب «تابستان» را منتشر كرده بوده و از نامزدان احتمالی به حساب می‌آمده است. به این ترتیب هم «كامو» و هم «مارلو» در سال 1954 از دریافت نوبل بازماندند. در سال 1955 نیز نام چهل و شش نفر به عنوان نامزدان اصلی نوبل ادبیات مشخص شده بود. اما رئیس وقت آكادمی نوبل در اسناد تازه منتشر، نوشته است: «كامو چیز جدیدی ارائه نكرده و نمی‌تواند برای امسال نامزد لایقی باشد.» در نهایت «هالدور لكسنس» ایسلندی در نوبل ادبیات را از آن خود می‌كند. طبق اسناد منتشر شده در سال 1956 چهل و چهار نامزد اصلی در لیست برنده احتمالی قرار داشتند و در این لیست به تنهایی نام دوازده فرانسوی از جمله «ژرژ دوهامل»، «مارسل پنیول»، «هنری دو منترلان»، «گابریل مارسل»، «آلبر كامو» و «آندره مارلو» نیز قرار داشته است. «هر استرلینگ» سال 1956 در اسناد آكادمی نوبل نوشته است: «اسپانیا سال‌هاست كه مورد غفلت قرار گرفته و از سال 1922 به بعد دیگر توجه‌ای به آن نداشته‌ایم.» «استرلینگ» همچنین اظهار كرده: «در همان سال كامو رمان سقوط را منتشر كرد، رمانی كه از كیفیت قابل قبولی برخوردار بود و به حد رمان طاعون هم می‌رسید. كامو به هر حال نوبل می‌برد اما ممكن است این موضوع چند سالی به تأخیر بیافتد.» «آندره مارلو» نیز از نامزدان اصلی سال 1956 بوده اما در نهایت «خوان رامون جیمنز» جایزه را به خانه می‌برد. در سال 1957 چهل و نه نویسنده نامزد اصلی جایزه نوبل ادبیات بودند. سال 1957 همچنین «ژان پل سارتر» برای نخستین بار وارد لیست نامزدان نوبل شد. «استرلینگ» در 14 آوریل سال 1957 طبق اسناد منتشره آكادمی نوبل می‌نویسد: «آلبر كامو گزینه اول ماست اما آندره مارلو نیز گزینه اول ماست.»

بیشتر بخوانید: چه کسانی آلبر کامو را کشتند؟ + عکس

بیشتر بخوانید: درباره زندگی آلبر کامو و پوچی های آگاهانه اش

رقابت آلبر كامو و آندره مارلو در سال 1957 به بیشترین حد خود می‌رسد در حالی كه مارلو پیرتر از كامو و باتجربه‌تر از وی هم بوده است. با این حال آكادمی نوبل در شك و تردید قرار داشته و بین انتخاب كاموی جوان و مارلو پیر مردد بوده است. اما در نهایت طبق اسناد موجود آكادمی به این نتیجه می‌رسد: «كاموی جوان نویسنده‌ای فعال است و آینده‌ درخشانی دارد و هم‌اكنون نیز در مركز توجهات جهانی قرار دارد و فرای مرزهای فرانسه رفته است و انتخاب وی بی‌عدالتی نخواهد بود.» بدین ترتیب بود كه «آلبر كامو» نویسنده رمان «بیگانه»، «طاعون» و «سقوط» در سال 1957 نوبلی شد و «آندره مارلو» رقیب اصلی وی در آن سال هیچ‌گاه نوبل را به خانه نبرد. رمان «بیگانه» آلبر كامو با ترجمه «لیلی گلستان» سال گذشته برای دومین بار راهی بازار كتاب ایران شد و شاهكار «طاعون» نیز سال‌ها پیش توسط «رضا سید حسینی» ترجمه شده بود.

بیشتر بخوانید: آغاز سفر فلسفی با داستانهای صوتی آلبر کامو