پژوهشی در مواجهه زنان ایرانی با هنر نقاشی

 دومین شمارۀ فصلنامۀ پوشه، گامی در راه پاسخ به این پرسش ها است که از چه زمانی و چگونه هنر مقبول خانواده ها افتاد و زنان توانستند از آموزش نقاشی بهره گیرند. چه کسانی برای هموار کردن این مسیر تلاش کردند و زنان از چه دوره ای در نقش هنرمند به جامعه و تاریخ هنر وارد شدند.

آموزش در جایگاه بنیادی‌ترین و زیرساخت‌ترین بخش شرکت‌گیری جریان‌های هنری موضوعی است که درباره آن کمتر به شده است آموزش هنر که دو بخش رسمی آموزش در نهادهای رسمی از مدرسه تا تحصیلات عالی و غیررسمی آموزش های آزاد در کلاس های گوناگون هنری را در بر می‌گیرد در ایران مسیری متفاوت از نمونه های اروپایی خود داشته است.

در تاریخ آموزش زنان دیرتر از مردان بر سه پایه گذاشتند و هنر نیز از این قاعده مستثنا نبوده است آموزش هنر حتی برای مردان با مخالفت های مذهبی و واکنش افکار عمومی واژه بود بنابراین می‌توان تصور کرد که این قضیه برای زنان بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر بوده است.

به زحمت تعدادی از منتقدان و تاریخ‌نگاران هنر دوره مدرن دهه ۴۰ ایران آغاز شکوفایی هنر های تجسمی است و هنرمندان زن نیز در جایگاه مهمی در تاریخ هنر مردانه این دوره داشته‌اند اما چگونگی و چرایی به وجود آمدن فضایی برای حضور هنرمندان اغلب نادیده گرفته شده و سنگ بنای این پیشرفت در نگارش تاریخ فراموش شده است.

در ایرانی که بستر فرهنگی مذهبی اش به سختی به تغییر مسیر زنان برای ایفای نقش زن متوکل تن داده الزاماً تغییر رابطه دوسویه فرهنگ با ایفای نقش خارج از نقش دیر آشنای زنان در جامعه و برآیند این پیشرفت یعنی پرورش زنان هنرمند روشنفکر و تجدد خواهی به پایه های آموزشی نیاز داشته است.

فصلنامه فرهنگی هنری پوشه در مسیر بررسی های خود از دریچه موضوعات بومی و منطقه تاریخ هنر به موضوع اساسی رویکرد نگارش تاریخ هنر های تجسمی و کم توجهی به اهمیت مسئله آموزش هنر پرداخته است.

موضوع پوشه دوم آموزش زنان و نقاشی است.

آموزش زنان یکی از مهم‌ترین مباحث تاریخ پیشرفت و آزادیخواهی زنان است هرچند به نظر می‌رسد که بررسی تاریخ آموزش نقاشی و آغاز و انجام آن به آگاهی از نقش کمرنگ حضور زنان منجر خواهد شد و این موضوع پژوهشی به دلیل کمبود منابع و کم‌توجهی پژوهشگران معضلات بسیاری دارد به حجم بررسی تلاش‌ها و آثار زنان برای به ثمر نشاند نیده زن مترقی راهگشای این موضوع خواهد بود.

دومین شماره فصلنامه پوشه بررسی خواهد شد تنها یک قدم اولیه در این مسیر از هر یک از پژوهشگران در این شماره به گوشه‌هایی از این مسیر دشوار پرداخته است مقاله‌های این شماره هم زمان که از یکدیگر مستقلاً مکمل یکدیگر و دربرگیرنده روایت های کوتاه هند از شکل‌گیری نهادها فراهم آوردن امکانات محدودیت های آموزشی تا ابزار وجود و نمایش آثار در نمایشگاه ها.