این همسایه قدیمی بر گردن ایران و ایرانی حق دارد

هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات در این مراسم در سخنانی با طرح سئوال هایی مبنی بر این که چرا به رغم مشترکات با افغانستان به« مااندیشی» نرسیده ایم؟ و چرا خطی که چند ژنرال انگلیسی کشیدند و مثلا هرات را به آن طرف پرتاب کردند کارآمد بوده است ؟ تاکید کرد: کتاب «افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» می تواند پاسخی به این سئوالات باشد. خطوط اجتماعی از مرزها نمی گذرند، اما عادی سازی شده است؛ به طوری که نمی شود «فریمان» را یکی از شهرهای آن ها و هرات را از ما دانست.

وی تاکید کرد: این مرز میان زبان، مذهب و سیاست کشیده شده و در حقیقت مداخلات سیاسی بین ما فاصله انداخته است و جدایی به حدی رسیده که تصورمان از خودمان، کوچکتر از زمان نوشتن سفرنامه ناصرخسرو و یا مولوی در بلخ است.

خانیکی گفت: اکنون سیاست سبب شده است ملت افغانستان را همسایه ای که در آیین تمدن و سنت ماست نبینیم و همسایه ای که حقی برگردن ما دارد نبینیم، بلکه همسایه را به شیوه ناسیونالیسم افراطی می بینیم که بر این موضوع تکیه دارد که «از همسایه ات فاصله بگیر !»

وی در ادامه درباره کتاب« افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» گفت: بازنمایی از افغانستان در این کتاب، بازنمایی مناسبات حاکمیتی و دولتی درگذشته 2 کشور است، این که چگونه افغان ستیزی ایجاد شد، که البته این مساله در اخبار حوادث بهتر دیده می شود.

خانیکی از تلاش های فرهنگی مانند تدوین کتاب برای همدلی 2 کشور تقدیر کرد و گفت: نباید در همین حد متوقف شویم؛ وقتی تاریخ 2 کشور را مدنظر قرار می دهیم، کشورهایی با یک رنج مشترک و با فرهنگ و تمدن مشترک به این نتیجه می رسیم که نوع مهاجرت و نوع سیاستگذاری این دوپارگی را شکل داده است.

استاد علوم ارتباطات به سابقه تاریخی دامن زدن به بی اعتمادی میان 2 کشور اشاره کرد و گفت: سال های گذشته زمانی که وزارت علوم بودم، وقتی قتل های زنجیره ای زنان شکل گرفت شایعه شد قاتل افغانستانی بوده است که بعدها متوجه شدیم که افغانستانی نیست اما این تصویر در ذهن ها از مهاجران افغانستان به اشتباه شکل گرفته بود.

وی با طرح این سئوال که برای تغییر این تصویر باید چه کنیم تا هر وقت جرمی اتفاق می افتد ، یاد افغانستان نیفتیم؟ ادامه داد:وقتی سخن از افغانستان به میان می آید باید یاد مولوی، مکتب هرات، رشد زبان فارسی بیفتیم، باید نشان دهیم اتباع افغانستان شخصیت های بزرگ، ادیب، محقق، شاعر، فیلمساز، فیلسوف و پزشک دارند.لذا سخن من با اهالی فرهنگ و ادب این است که از گذشته سرمشق بگیریم ؛ سرمشقی که سرمشق گفتگو است که صرفا بر اساس شباهت نیست، بلکه تفاوت را به رسمیت می شناسد.

وی به اشعاری از مولانا در این باره اشاره کرد و از منظر کنشگری مولانا تاکید کرد: در کنشگری مولانا اصل بر موافقت و این همان میراث حوزه تمدنی است که باید به تفاوت ها و تعارض ها پرداخت؛ موافقت به قصد ساختن افق مشترک، نوعی آستانه نشینی است.

خانیکی ادامه داد: با وجود مخالفت ها باید صبر کرد و برای این که ما و افغانستانی ها بتوانیم در این مکان و زمان کاری برای انجام داشته باشیم باید ضلع اجتماع را تقویت کنیم و بدانیم کنش های کوچک و متکثر برپایه حرمت و نهادمندی می تواند موثر باشد.

وی ادامه داد: در این حوزه از رمان، سینما و شعر کمتر استفاده شده است در حالی که این ها زمینه هایی برای تقویت همسایگی هستند تا افراط گری ها بر ایران فرهنگی و افغانستان فرهنگی سایه نیندازد، ممکن است سیاست این فاصله را تقویت کرده باشد و برداشت های عامیانه همسایگی را تقویت نکند، اما با شکل دادن نهادهای گفتگویی، گذشته رابا سویه موافقت و همگرایی بازخوانی کنیم و در« جهان زیست های مشترک»، بدانیم ایرانی و افغانستانی می توانند حرفی برای گفتن در این دنیا داشته باشند.

اولویت های انتشارات اطلاعات

سید حمید سیدی، مدیر انتشارات موسسه اطلاعات هم در این مراسم ، ضمن گرامیداشت یاد مرحوم حجت الاسلام محمود دعایی مدیر مسئول فقید روزنامه اطلاعات؛ به گزارشی از عملکرد انتشارات این موسسه پرداخت و با بیان این که در رویکرد جدید موسسه، ضمن نگهداری آثار قابل توجه که تعدادشان کم نیست، از ذخایر ارزشمند هم برای تقویت محتوای تولیدی انتشارات بهره می بریم؛ ادامه داد: موسسه اطلاعات در آستانه ۱۰۰سالگی، دارای اسناد گرانبهایی است که به گمان برخی مورخان، بدون بررسی این اسناد نمی توان تاریخ معاصر ایران را نوشت. روزنامه اطلاعات در برخی مقاطع به دلیل دسترسی به منابع خبری و ارتباط مدیران آن با مدیران سیاسی، منبع منحصر به فرد برای تک نگاری شخصیت ها، رویدادها، وقایع و بررسی ارتباط ایران با کشورهای مختلف به ویژه همسایگان است.

سیدی تاکید کرد : شیوه نامه یکسان بر اساس روش های علمی هنوز تدوین نشده است اما در آستانه 100 سالگی از اولویت های مورد توجه موسسه، تک نگاری با موضوعاتی از قبیل پرداختن به چهره ها، روزها، رویدادها و روابط با کشورهای دیگر است. همچنین ارائه تصویر در یک قرن گذشته از جمله اهداف ماست، اثر ارزشمند«افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» حاصل کوشش بصیراحمد حسین زاده می تواند الگوی موفق و راهبر برای پرداختن به موضوعات مشابه باشد و تجربه ایشان بخشی از سیاستگذاری ما برای انتخاب موضوعات براساس داشته های موسسه خواهد بود.

وی معرفی ایران فرهنگی، سفرنامه نویسی با هدف معرفی لایه های پنهان و کمتر دیده شده فرهنگی ایران و معرفی ظرفیت مناطق مختلف کشور، خاطرات مدیران و شخصیت های برجسته در سال های اخیر را از اولویت های دیگر دیگر موسسه اطلاعات برشمرد و گفت: حمایت از پایان نامه ها با استفاده از آرشیو روزنامه از دیگر برنامه هاست که پس از جمع بندی در شورای موسسه اطلاع رسانی خواهد شد.

«افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» منحصر به فرد است

بصیر احمد حسین زاده نویسنده کتاب هم در این مراسم گفت: مطالبی که روزنامه اطلاعات از افغانستان از سال ۱۳۰۷دوره امان الله خان تا ۱۳۳۳به چاپ رسانده و در این کتاب گنجانده شده است ، بنده در هیچ کتاب تاریخی نمونه آن را ندیده ام.وی با بیان اینکه در نمایشگاه کتاب تهران این ایده با مشاهده خبرهای مربوط به افغانستان در آرشیو مدنظرم قرار گرفت و چند سال گذشت تا توفیق گردآوری این مجموعه فراهم شود،ادامه داد: آن زمان با همکاری مدیر مسئول روزنامه «جامعه باز» در کابل در ۲۹۰شماره این مطالب منتشر شد.

نویسنده کتاب «افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» همچنین از زحمات پدرو همسرش و همکاری دوستانش محمدکاظم کاظمی و مظفری تشکر و همچنین از مدیران روزنامه اطلاعات که در جمع آوری و ویراستاری کتاب و انتشار آن وی را یاری کردند، قدردانی کرد.

همچنین محمدکاظم کاظمی، ویراستار کتاب در این مراسم تاکید کرد: خوشحالم که رونمایی کتابی درباره افغانستان تبدیل به رویداد فرهنگی در مشهد شده است؛ در این کتاب به روایت افغانستان در یک روزنامه قدیمی می پردازیم که ۱۰۰سال قبل با امکانات آن زمان منتشر شده است و حتی گاهی خواندن آن دشوار است. برای تدوین کتاب تفحص شده و بسیار دشواری در خواندن و پیدا کردن مکان ها و روایت ها وجود داشته تا به نتیجه رسیده است.

سخنرانی رئیس موسسه خردسرای فردوسی

دکتر محمد جعفر یاحقی، رئیس موسسه خردسرای فردوسی هم در این مراسم با ابراز خرسندی از چاپ «افغانستان به روایت روزنامه اطلاعات» و برگزاری این مراسم ، روزنامه اطلاعات را منبع ارزشمند برای کسب اطلاعاتی که سیر تاریخی دارد، دانست و افزود: نگارش این کتاب ها در رفع سوءتفاهم ها و ناآشنایی های 2 ملت موثر است و می تواند ذهنیت ها را تصحیح کند. همچنین ضرورت مطالعه این کتاب ها را برای مسئولان حس می کنم؛همچنین مدیران جوان نیاز دارند تا بر اساس مطالعه تاریخ 2 کشور، تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.