فرعونی که با پاسپورت به فرانسه رفت

یکی از موفقیت‌های «رامسس دوم» ‌پیروزی در «نبرد کادش» بود. در این نبرد مصری‌ها به رهبری‌ «رامسس دوم» ‌با هیتی‌ها بر سر کنترل سوریه جنگیدند. این نبرد در بهار پنجمین سال حکومت «رامسس دوم» اتفاق افتاد.

«رامسس یکم» ‌پدربزرگ «رامسس دوم» بود که خانواده معمولی آن‌ها را با دلاوری‌های نظامی خود به درجات سلطنتی رساند. «ستی یکم» (پدر رامسس دوم) ثروت این کشور را با ساخت معادن تضمین کرد. او همچنین استحکامات مرزهای شمالی را در مقابل «هیتی‌ها» ‌تقویت کرد. زمانی که «رامسس دوم» ‌در ۱۴سالگی به تخت نشست، ‌هیتی‌ها از این فرصت برای سنجش فرعون جوان و مرزهای شمالی امپراتوری او استفاده کردند. هیتی‌ها به مصر حمله کردند و شهر تجاری مهم «کادش» را ‌که در سوریه امروزی واقع شده تصرف کردند.

«رامسس دوم» ‌نیروهایش را راهی «کادش» کرد تا این شهر را پس بگیرد، اما مصر فریب خورد و فکر کرد که نیروهای هیتی‌ها دورتر از اردوگاه مصری‌ها مستقر هستند، این درحالی بود که هیتی‌ها در نزدیکی مصری‌ها انتظار می‌کشیدند و در نهایت حمله کردند. چیزی به شکست خوردن مصری‌ها نمانده بود که نیروهای کمکی در زمان مناسب سر رسیدند. «رامسس دوم» ‌پیروز این نبرد شد، ‌اما برنده جنگ نبود. سربازان زخمی او از «کادش» عقب‌نشینی کردند، ‌اما «رامسس» ‌نمی‌خواست اجازه دهد یک حقیقت کوچک، موفقیت قبلی او را لکه‌دار کند. در نتیجه او دستور داد دیوارنگاره‌هایی روی معبدهای سراسر مصر خلق شود که او را درحالی به تصویر می‌کشند که با یک دست دشمنان را شکست می‌دهد.

در واقعیت، «رامسس دوم» ‌ پس از سال‌ها مذاکره، معاهدۀ صلحی را با هیتی‌ها به امضا رساند. این قدیمی‌ترین صلح‌نامه‌ای است که متن آن تاکنون باقی مانده است. در مفاد این معاهده آمده که هر دو در صورتی که هدف حمله خارجی‌ها یا داخلی‌ها قرار گرفتند به یکدیگر یاری برسانند. یک نسخه از این معاهده به خط هیروگلیف روی ستون سنگی در معبد کرنک حکاکی شده است. در سال ۱۹۰۶ میلادی نسخه دوم آن به زبان اکدی روی کتیبه سفالی در ترکیه کشف شد. اهمیت این معاهدۀ صلح به اندازه‌ای است که نسخه‌ شبیه آن در مقر سازمان ملل در نیویورک به نمایش گذاشته شده است.

«رامسس دوم» ‌ به نشانه حسن نیت دیپلماتیک با بزرگ‌ترین دختر پادشاه «هیتی‌ها» ازدواج کرد و به این ترتیب دختر پادشاه به «نفرتاری»، ‌ همسر ارشد فرعون و خانواده بزرگ متشکل از بیش از ۱۰۰ فرزند «رامسس دوم» ‌ملحق شد.

ثروت این فرعون را می‌توان با توجه به بناهای چشمگیری که خلق کرد متوجه شد. معبدهای «کرنک» و «ابو سمبل»، از جمله شگفت‌آورترین بناهای مصر به شمار می‌روند. «رامسیوم» ‌ معبد خاکسپاری که این فرعون بنا کرد، کتابخانه‌ عظیمی متشکل از حدود ۱۰ هزار پاپیروس را شامل می‌شود. «رامسس دوم» ‌ همچنین با تکمیل ساخت معابد «ابیدوس» ‌هم خود و هم پدرش را گرامی داشت.

«ابو سمبل» ‌ از دو معبد تشکیل شده است که با نام‌های معبد بزرگ و معبد کوچک شناخته می‌شوند که درون کوهپایه تراشیده شده‌اند. به گفته برخی محققان، روند ساخت این معبد در حوالی ۱۲۶۴ پیش از میلاد آغاز شده است. بر اساس اثر هنری که در داخل معبد بزرگ نقش بسته است این بنا برای گرامیداشت پیروزی «رامسس دوم» ‌بر هیتی‌ها در «نبرد کادش» ‌ به سال ۱۲۷۴ پیش از میلاد ساخته شده است. ساخت معبد «ابو سمبل» ۲۰ سال زمان برده است. در ورودی معبد بزرگ چهار مجسمه عظیم «رامسس دوم» ‌ را درحالت نشسته به تصویر کشیده‌اند. طول این مجسمه‌ها به ۲۰ متر می‌رسد.

در مقابل معبد کوچک که احتمالا برای «نفرتاری» ساخته شده است، دو مجسمه ملکه و چهار مجسمه فرعون ساخته شد که طول هرکدام ۱۰ متر است.

در فضای داخلی معبد بزرگ چهار مجسمه «رع»، ‌ «آمون» و «پتاح» ایزدان مصر باستان به همراه مجسمه «رامسس دوم» ‌ساخته شده است. مجسمه «پتاح» ‌در تاریکی نگهداری می‌شد، ‌ شاید به این دلیل که این ایزد باستانی با جهان زیرین در ارتباط بود.

معبد «ابو سمبل» در نهایت متروکه شد و زیر شن صحرا مدفون شد. این بنا فراموش شده بود تا این‌که در اوایل قرن نوزدهم میلادی کشف شد.

پس از درگذشت «رامسس دوم» ‌جسد او در مقبره‌ای در «دره پادشاهان» ‌دفن شد و بعدها به مخزن سلطنتی منتقل شد که در سال ۱۸۸۱ میلادی کشف شد. در سال ۱۹۷۶ پزشکی که بقایای این فرعون را بررسی می‌کرد اعلام کرد که جسد فرعون برای جلوگیری از پوسیدگی ناشی از رشد قارچ نیاز به درمان فوری دارد. به همین منظور «رامسس دوم» باید به فرانسه می‌رفت. بر اساس مقررات فرانسه برای ورود و انتقال به این کشور باید پاسپورت معتبر ارائه شود و در نتیجه مقام‌های مصر برای این فرعون پاسپورت صادر کردند.  

هم‌اکنون پاریس میزبان نمایشگاهی با عنوان «رامسس  و طلای فراعنه» ‌است که تابوت چوبی «رامسس دوم» ‌در رویدادی کم‌نظیر در خارج از مصر به همراه سایر آثار تاریخی قابل‌توجه مصر باستان به نمایش گذاشته شده است.