بیوگرافی جعفر پتگر؛ تلاشگر ایجاد مکتبی ویژه در هنر نقاشی ایران

جعفر پتگر، استاد معاصر نقاشی و نگارگری در ایران نیز مانند سایر هنرمندانی که دار فانی را وداع گفته‌اند، آثاری از خود به جای گذاشته که در چنین روزی به بهانه سالگرد درگذشتش می‌توانیم به آنان مراجعه نماییم.

جعفر پتگر که در اسفند سال 1299 در شهر تبریز متولد شد، استاد معاصر نقاشی و نگارگری در ایران محسوب می‌شود که خالق آثاری مثل رفوگر، قالی‌فروشان، دوره‌گرد، قهوه خانه‌ی امیر آباد، مکتب قرآن، خانه‌ی نقاش، مرغ فروش و از اینجا تا ابدیت دانسته می‌شود. 
پتگر چه روندی را برای تحصیل طی کرده بود؟
این استاد نقاشی تحصیلات ابتدایی خود را در تبریز سپری کرد و بعد به هنرستان «صنایع مستظرفه» تبریز وارد شد و به فراگیری دوره مقدماتی نقاشی مشغول شد. پتگر در سال 1312 به هنرکده «هنرهای جدیده» در تهران راه پیدا کرد و در نهایت به مدت پنج سال نیز در این هنرکده به تحصیلات خود ادامه داد. 
این نقاش معاصر در شهر تهران استادان مختلفی داشته است اما دلیلی که باعث شد تا آموزشی که از استادان خود دریافت کرده ویژه باشد، این است که بیشتر استادان وی در تهران از شاگردان کمال الملک بوده‌اند که باعث شد در آخر او نیز رنگ و بویی از مکتب کمال الملک را در آثار خود داشته باشد.  در نهایت و پس از طی کردن تحصیلات اولیه این هنرمند در سال 1312 به دانشکده هنرهای زیبا راه پیدا کرد و در سال 1319 با موفقیت فارغ التحصیل شد. 
آثار و شاگردان
جعفر پتگر، نقاش علاوه بر اینکه مشغول به کشیدن تابلوهای نقاشی بوده، در نوشتن مقاله و یادداشت نیز کوشش‌هایی کرده که نتایجی نیز داشته است. او در یکی از یادداشت‌های خود درباره ماهیت اثر هنری این چنین اظهار کرده است:« هر اثر هنری پرده‌ای است از جهل بشری که با دست هنرمند بالا زده می‌شود. وقتی جهل آدمی به پایان رسید، دیگر پرده‌ای برای نمایش هنری باقی نمی‌ماند.»  این هنرمند همچنین دو کتاب در باب هنر تدوین کرده که عبارتند از: «مرزهای هنر و انسان» و «هنر و ابدیت» 
وی که از پیروان مکتب کمال الملک دانسته می‌شود، همانطور که در بیشتر آثارش نیز نمایان است شیفته نمایش زندگی مردم کوچه و بازار بود و سعی داشت تا با استفاده از ترکیب‌بندی مناسب رنگ‌ها موقعیت اجتماعی مدلی را که به تصویر کشیده، نشان دهد. 
نخستین آثار این هنرمند اما برخلاف آنچه انتظار می‌رود حال و هوای طبیعت گرایانه دارند و بیشتر بازتاب دهنده آن قشر از مردم است که خود نقاش با آنان زیسته است. این آثار عبارتند از: رفوگر، پیرمرد مرغ فروش، مادر نقاش، قالی فروشان و دوره گرد 
پس از گذشت زمان و کسب تجربه بیشتر درک این هنرمند از ترکیب‌های رنگی کامل‌تر شد و آثار بعدی او به پختگی بیشتری رسید. به طور کلی از مهم‌ترین ویژگی آثار پتگر در دوران بعدی کارش می‌توان به رنگ گذاری‌های ضخیم اشاره کرد. 
با وجود اینکه تا به حال بررسی‌های خیلی دقیقی از آثار این هنرمند به عمل نیامده است و بیشتر هنرمندان درک و اطلاع دقیقی نسبت به آثار او ندارند اما باید گفت که پتگر از تأثیرگذارترین هنرآموزان در تهران بوده است که برخی از هنرمندان نوگرا همچون هانیبال الخاص، فریده لاشایی، فیروز شیروانلو، علی گلستانه و نامی پتگر نزد او شاگردی کرده‌اند. 
این هنرمند اولین نمایشگاه خود را در سن بیست و شش سالگی برگزار کرد و از آن زمان تا به امروز برخی از آثار او در حراج بزرگ تهران نیز با قیمت‌های مختلفی به فروش رسیده‌اند. برخی از این آثار عبارتند از: پیرمد چپقی که در سال 1395 به فروش رسید و lady in green که در سال 1394 به فروش رسیده است. 
 

پتگر از نگاه فرزندش
هله پتگر، دختر جعفر پتگر درباره پدرش این چنین گفته است:« پدرم هنرمند عارف و سالکی بود که بدون وضو دست به نقاشی نمی‌برد و همیشه آرزو داشت آثارش در ایران بمانند. پدرم می‌گفت هنرمندانی که با هنر خود اندیشیده‌اند با مردم اندیشه می‌کنند و هنرمندانی که با خود گفت‌وگو کرده‌اند با مردم گفت‌وگو کرده‌اند. این است تفاوت هنرمندان با یکدیگر و ارزش آثار هنری آنان. به اعتقاد بسیاری از متخصصان جعفر پتگر عارف متعهد و موظفی بود که در عرصه هنر غریب افتاد. بخشی از غربت او به دلیل بی اشتیاقی‌اش به شهرت در زمان حیاتش بود.» 
به گفته فرزند این هنرمند جعفر پتگر علاقه‌ای به بررسی شدن آثارش نداشته و می‌توان گفت یکی از دلایل نداشتن اطلاعات کافی نسبت به آثار وی نیز از همینجا نشأت می‌گیرد. 
درگذشت
این هنرمند که از مهم‌ترین اهداف و آرمان‌هایش تلاش پیگیر برای ایجاد مکتبی ویژه در هنر نقاشی ایران بود سرانجام در سن هشتاد و پنج سالگی بر اثر عارضه قلبی و کهولت دار فانی را وداع گفت و جامعه هنری را سیاه پوش کرد. 

 

منبع: ایسنا