کسی که سریال «جناب‌عالی» را ممیزی کرد، خیرخواه جامعه نبود
رضا سخایی، یکی از بازیگران سریال «جناب‌عالی» که از کنداکتور نوروزی شبکه نسیم بیرون ماند می‌گوید فیلمی از رهبر انقلاب پخش شد که اشاره کرده بودند شوخی کنید و در عین حال مسائل جدی را مطرح کنید. او می‌پرسد پس چه کسی این ممیزی‌ها را انجام می‌دهد؟! کسی که این کار را می‌کند، قطعا خیرخواه جامعه نیست.
«جناب‌عالی»؛ سریالی که کم‌حاشیه نبود، البته حواشی مرتبط با پخشش بسیار بیشتر از محتوای خود سریال بود. داستان این‌گونه است که جوانی با مدرک دکترا به دنبال کار است تا بتواند با دختری که دوستش دارد ازدواج کند، هیچ کاری پیدا نمی‌کند تا این که یک روز استاد دانشگاهش را در خیابان می‌بیند و با توجه به دانش و توانایی‌هایی که دارد، به او پیشنهاد می‌دهند تا وزیر یک وزارتخانه شود، اما مثل همیشه عده‌ای نمی‌گذارند کار به سرانجام برسد. یک داستان کمدی نقدهایی را به سیاست و جامعه وارد می‌کند.
این سریال اما یک ناکامی بزرگ داشت. «جناب‌عالی» قرار بود در نوروز روی آنتن شبکه نسیم برود، اما این اتفاق نیفتاد و پخش سریال منتفی شد تا ابتدای رمضان که این سریال از تلوبیون‌پلاس پخش شد.
مصطفی رضوانی (تهیه‌کننده)، عادل تبریزی (کارگردان)، منوچهر آذری، گیتی معینی، امیرحسین رستمی، حسین سلیمانی، رضا بنفشه‌خواه، ایمان اسماعیل‌پور، رضا سخایی، سروش طاهری و مهوش وقاری بازیگران این سریال، در این باره گفت‌وگو کردند.
حمایت سازمان صداوسیما از این سریال چگونه بود و چرا از شبکه نسیم اجازه پخش نگرفت؟
مصطفی رضوانی: اینکه کار از آنتن حذف شد و بعد در پلتفرم مجازی سازمان پخش شد و حتی تیزر تبلیغاتی برایش رفتند، طبیعتا گویای ماجراست. ما در سازمان دو دسته نظر داشتیم. یک‌سری نگران و مخالف پخش این سریال بودند و یک عده موافق پخش که حتی آن را خط‌شکنی در تولید کار سیاسی هم می‌دانستند اما نهایتا باید از حمایت رییس محترم سازمان که با پخش کار در پلتفرم مجازی سازمان موافقت کرد، تشکر کنم.
البته امیدوارم اکنون که پخش این سریال به اتمام رسیده، دوستان محترمی که مخالف پخش این سریال بودند، متوجه شوند که پخش آن برای سازمان یا کشور آسیبی که نداشته، بلکه کار انتقادی درست که انتقادهای سیاسی به‌جایی مطرح کند با استقبال دوچندان مردم هم مواجه می‌شود. و لذا در مورد پخش از آنتن هم تجدید نظر کنند.
عادل تبریزی: زمانی که نگارش فیلمنامه را شروع کردیم، هدف من ساخت یک سریال با نگاه مردمی بود که بتواند فضای گرمی را برای مخاطب ایجاد کند و در سلیقه من باشد. با توجه به این که از ۱۵ سال پیش که فیلم کوتاه می‌ساختم همیشه نگاه طنز داشتم، سعی کردم که این نگاه را در سریال هم جاری کنم و خوشبختانه در نگارش فیلمنامه فضایی ایجاد شد که به نظرم با یک تیم قوی، می‌توانست کار خوبی برای نوروز باشد.
اول از همه این که این سریال با مدیریت آقای رضوانی، با اعتماد خیلی زیاد ایشان که به من داشتند، بستر مناسبی را برای ما ایجاد کردند که در تولید کار به ما خوش گذشت و این موضوع در جریان تولید یک طنز اجتماعی و خانوادگی تاثیر خوبی گذاشت. اما من از این موضوع ناراحت هستم که چرا، کاری که نگاه مردمی و انسانی دارد، از تلویزیون پخش نشد. امیدوارم در آینده تجدید نظری شود تا این سریال هم از تلویزیون پخش شود.
آیا قسمت‌هایی که از تلوبیون‌پلاس پخش شد ممیزی‌هایی هم داشت؟
تبریزی: بله.
این موضوع به محتوای کار آسیب جدی وارد کرد؟
تبریزی: من به عنوان سازنده اثر، حتی اگر یک دیالوگ هم از کارم حذف شود، حسرتش در دلم باقی می‌ماند و کمیت این تغییر مهم نیست، ممکن است یک کلمه یا یک صفحه باشد.
با این شرایطی که تلویزیون برای شما ایجاد کرد، باز هم حاضرید که با این سازمان، فعالیت کنید؟
تبریزی: من ترجیحم این است که کاری بسازم که از لحاظ درونی، حرفش را دوست داشته باشم، حالا آن کار می‌تواند برای شبکه نمایش خانگی، تلویزیون و یا سینما باشد. فقط امیدوارم در مسیر کاری‌ام کارهایی را بسازم که به آن‌ها اعتقاد دارم. برایم مهم است که کارم با نگاهم تطبیق داشته باشد.
آقای آذری، چه شد که پس از ۱۵ سال به تلویزیون بازگشتید و در عرصه بازیگری مشغول به فعالیت شدید؟
منوچهر آذری: در همان جلسه اولی که پیش عادل تبریزی رفتم، احساس کردم که چه‌قدر جوانِ عاقل و فهمیده‌ای است. گفت یک فیلمی به نام «گیجگاه» ساخته‌ام، من آن را ندیده بودم، دعوت کرد، فیلم را دیدم و خوشم آمد. زمانی هم که مشغول بازی در این سریال شدم، اصلا حس استرس و ناراحتی نداشتم، چون کاملا دستم باز بود. طنز این کار اجتماعی بود و ضمن این که بیننده احساس شعف و خوشحالی می‌کند درباره محتوای ارائه شده هم فکر می‌کند.
این سریال حرف دل مردم بود حتی سیاهی‌لشگرهایی که جلوی تلویزیون به اوضاع اعتراض می‌کردند، واقعا حرف دلشان را می‌گفتند و همین موضوع نشان می‌داد که این مسائل ریشه در دل مردم و مخاطبان دارد و به همین دلیل از مسئولین محترم خواهش می‌کنم که به جوانانی مانند عادل تبریزی، بیشتر بال و پر بدهند، ایشان با فکر جوان و انرژی مثبت وقتی سر صحنه حاضر می‌شد، به تمام عوامل انرژی مثبت می‌داد.
آقای بنفشه‌خواه چه چیز این سریال برای شما جذاب بود؟
رضا بنفشه‌خواه: درست است که وقتی من می‌روم سر یک کاری به آن عشق و علاقه دارم و شغلم است اما نکته‌ای که برایم اهمیت دارد، برقراری ارتباط با عوامل سریال است. بزرگ‌ترین حُسن سریال این بود که توانستم با آدم‌های جدید آشنا شوم و ارتباط برقرار کنم.
ایمان اسماعیل‌پور: من به واسطه ۲۵ سال رفاقتی که با عادل تبریزی دارم، می‌دانم که یک کمدی درونی در شخصیتش و یک کمدی بیرونی در کارهایش دارد و این طنز بیشتر شبیه کارهای داریوش مهرجویی است.
رضا سخایی: «جناب‌عالی» یک کمدی سیاسی- اجتماعی بود و ما در حال حاضر بسیار به این فضا نیازمندیم. چون دسترسی به همه جا راحت است و ما نمی‌توانیم به مخاطب بگوییم که کانال‌های ماهواره‌ای را تماشا نکند، اما می‌توانیم شرایطی را فراهم کنیم که مردم به جای تماشای برنامه‌ها در دیگر شبکه‌ها حرف دلشان را در شبکه‌های داخلی پیدا کنند. چون هیچ ایرادی ندارد که آدم با مسائل سیاسی و اجتماعی خودش شوخی کند. یک خوبی ساخت سریال‌های انتقادی این است که قبح شوخی با سیاستمداران، افراد فرهنگی و غیرفرهنگی در این نوع از سریال‌ها ریخته می‌شود. چون یکی از مشکلات اساسی ما این است که با هر قشر و صنفی شوخی می‌کنیم، آن‌ها ناراحت می‌شوند. اما نکته اینجاست که تا این مسائل مطرح نشود، نواقص رفع نمی‌شود. مسئله دیگر این است که آثار عادل تبریزی شبیه هیچ سریال دیگری نیست و این کار عادل تبریزی هم شبیه هیچ کاری نیست و اگر کارهای عادل تبریزی یک خروجی درستی دارد، به واسطه تجربه سال‌ها دستیار کارگردان بودنش است. رفتار درست و حرفه‌ای تهیه‌کننده هم در ساخت درست این سریال تاثیرگذار بود.
سروش طاهری: برای من «جناب‌عالی»، خود عادل تبریزی است. سال ۷۶ من و عادل همراه هم دوره بازیگری را می‌گذراندیم و بعد یک دوره‌ای برگزار کردند و کسانی که لیسانس تئاتر داشتند، می‌توانستند امتحان دهند و در اداره ارشاد استخدام شوند. عادل هم یکی از افرادی بود که امتحان داد و در ارشاد استخدام شد. بعد از مدتی عادل را دیدم که در خودش فرو رفته است، گفتم عادل داستان چیست و چرا این‌گونه شدی؟ گفت سروش حالم خوب نیست، جای من اینجا نیست. شش ماه بعد عادل استعفا داد، برای اینکه تبدیل به یک آرتیست شود. من معلم هم هستم، هر جا که درس می‌دهم به شاگردانم می‌گویم که کارمندمآبی باعث مرگ هنر می‌شود و برای آرتیست بودن باید یک‌سری چیزها را از دست داد.
امیرحسین رستمی: من از همان ابتدا هم می‌دانستم عادل می‌خواهد کاری بسازد که شبیه خودش باشد، عادل سینما را آکادمیک خوانده و تجربه هم کرده است و اصلا دوست ندارد کارش شبیه فرد دیگری باشد. یه طور مثال من یک‌بار دوست نداشتم کاری را در سریال انجام دهم گفتم برای این که عادل را منصرف کنم گفتم این کار را یک‌نفر قبلا انجام داده گفت راست می‌گویی؟ پس نمی‌خواهد انجامش دهی (رستمی با خنده این ماجرا را تعریف کرد و عادل تبریزی هم که همان لحظه متوجه این ماجرا شد با تعجب امیرحسین رستمی را نگاه کرد و خندید.)
این را تعریف کردم تا بگویم این که بچه‌ها اشاره کردند عادل در کارهایش شبیه هیچ کس نیست، کاملا درست است.
مگر این سریال چه چیزی داشت که از تلویزیون پخش نشد؟
رستمی: هیچ‌چیز عجیبی نداشت. مگر «فوق‌لیسانسه‌ها» چیز خاصی داشت؟ چند جوان جویای کار و تحصیل‌کرده بودند که می‌خواستند تشکیل خانواده دهند. ما هم می‌دانستیم چه کار آبرومندی ساخته‌ایم، اما ممیزی‌هایی که روی آن اعمال شد هم مخاطب و هم خود ما را به قدری سردرگم کرد که وقتی فصل سوم سریال را دیدیدم اصلا شبیه چیزی نبود که ساخته بودیم.
سخایی: آقای رستمی این ممیزی‌ها را چه کسی انجام می‌دهد؟ یک فیلم از رهبر انقلاب پخش شد که اشاره کرده بودند شوخی کنید و مسائل جدی را مطرح کنید. پس چه کسی این ممیزی‌ها را انجام می‌دهد؟ راس مملکت فرمودند که باید شوخی شود و قطعا کسی که این ممیزی‌ها را انجام می‌دهد، خیرخواه این جامعه نیست.
رستمی: من در کارهای کمدی که بازی کردم، ضریب خطایم بسیار پایین بود. مثلا «شمس‌العماره»، «دودکش»، «لیسانسه» و ... اساسا در انتخاب سریال کمدی برای بازی کم‌ترین اشتباه را داشتم و با توجه به این تجربه مطمئنم که انتخاب «جناب‌عالی» برای من انتخاب درستی بود.
درباره زوج امیرحسین رستمی و حسین سلیمانی در این سریال بگویید و آیا به نظر شما به نتیجه خوبی رسیده است؟
حسین سلیمانی: من و امیرحسین حدود ۱۵ سال پیش با هم در یک تله فیلم ایفای نقش کردیم. بعد هم پیشنهاد این کار به من شد و امیدوارم مخاطبان از دیدن این سریال و نتیجه آن رضایت داشته باشند.
مهوش وقاری: با توجه به این که من خود شش سال به طور جدی فعالیتی انجام ندادم، دلم می‌خواست وقتی دوباره شروع به انجام فعالیت می‌کنم، کاری باشد که برایم بازگشت به عقب نباشد.
آقای رضوانی از شرایط تولید برایمان بگویید.
رضوانی: رکورد تعداد جلسه در این کار زده شد. این اتفاق بسیار خوبی است که یک سریالی که ۴۲۰ دقیقه برداشت مفید داشته است، تنها در ۵۳ جلسه با کیفیت خوب فیلمبرداری شد. این دستاورد خوبی برای ما بود.
هرچند که اجازه ندادند «جناب‌عالی» از تلویزیون پخش شود، اما فکر می‌کنید، ساخت چنین آثار انتقادی، به بازگشت مخاطبان به تلویزیون کمک می‌کند؟
رضوانی: به مرور زمان بله! زمانی که من در شبکه پنج بودم، یک دفترچه‌ای وجود داشت که آمار نظرسنجی‌های رسمی تلویزیون در آن نوشته شده بود، سریال «برای آخرین‌بار» حدود ۸۶ درصد بیننده داشت در صورتی که الان اگر مخاطبان یک سریال ۳۵ درصد باشند، واقعا عوامل فیلم افتخار می‌کنند.
دیدگاه