تلویزیون فیلم از فارابی می‌خرد زیانش را سینما می‌پردازد/ تلویزیون نیاز دارد، اما وظیفه فارابی چیز دیگری است/ استراتژی‌هایمان را باید تغییر دهیم

سیدمهدی جوادی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در مراسم افطار و دیدار نوروزی بنیاد سینمایی فارابی با اصحاب رسانه درباره پخش تلویزیونی فیلم‌های سینمایی که با مشارکت بنیاد فارابی ساخته شده‌اند و اینکه ممکن است این نوع پخش به اقتصاد سینما ضربه وارد کند، بیان کرد: «به اعتقاد ما، از وجه «اقتصاد سینما» کار درستی کردیم، چراکه مدل قراردادهای ما با سازمان صداوسیما به گونه‌ای بود که برای هر فیلم، ۵۰۰ هزار بلیت سینما با میانگین قیمتی ۳۰ هزار تومان دریافت کردیم. این میزان قیمت نیز با محاسبه اینکه سینماهای درجه یک و دو بلیت‌هایشان از ۲۰ هزار تومان شروع می‌شود و در پردیس‌ها به ۴۵ هزار تومان می‌رسد، مقرر شد.»

سرمایه‌گذار این فیلم‌هایی که روی آنتن تلویزوین رفت فارابی بود و در انتقاد به این اقدام فارابی روزنامه جوان انتقادی جدی از این سازمان کرد.

اگرچه پخش فیلم‌های سینمایی از تلویزیون به سود این رسانه است، ولی به اقتصاد سینما ضربه می‌زند. اکران این فیلم‌ها پس از پخش در تلویزیون، دیگر محلی از اعراب ندارد و کسی خواهان دیدن‌شان در سینما نیست. فیلم‌های سینمایی برای اکران در سالن‌های سینما ساخته می‌شوند و بیشتر سود و درآمدشان از محل فروش بلیت تامین می‌شود.

مگر آنکه تلویزیون پول کلانی را بابت پخش به تهیه‌کنندگان فیلم‌ها بدهد و این پول دوباره به چرخه تولید برگردد که با شرایط فعلی صداوسیما، چنین اتفاقی دور از ذهن به نظر می‌رسد. آیا فارابی بابت واسپاری رایت تلویزیونی، هزینه بالایی گرفته؟ به نظر می‌رسد حداقل هزینه تولید دو فیلم شماره ده و هوک حدود ۳۰ میلیارد باشد. آیا تلویزیون بابت پخش این دو فیلم متوسط به پایین، حداقل نصف این پول را به فارابی داده؟

البته در شرایطی رقم ۱۵ میلیاردتومان برای فیلم‌ها اعلام شد که ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «شماره ده» پیش‌تر  گفته بود یک هماهنگی بین من و فارابی شکل گرفت و طبق پیگیری سازمان صداوسیما، بودجه‌ ۷ تا ۸ میلیار تومانی برای خرید این فیلم و پخشش در دو نوبت پیشنهاد شد.

وظیفه فارابی و نیاز تلویزیون

به این بهانه با محمود گبرلو، منتقد سینما گفت‌وگو کردیم تا نظر او را درباره وضعیت موجود جویا شویم که در ادامه می‌خوانید.

تلویزیون تا چه اندازه نیازمند پخش فیلم‌های سینمایی است؟

نکته اول این است که صداوسیما به شدت نیازمند فیلم‌های تلویزیونی است که بتواند مخاطبان خودش را جذب کند و این ماجرا ضعف جدی تلویزیون در سال‌های گذشته بوده که از فیلم‌های سینمایی اکران شده، استفاده نکرده است و این یک موقعیت خوب، مناسب و هوشمندانه برای مدیران تلویزیون است که این موضوع را درک کنند که می‌توانند از فیلم‌های سینمایی برای جذب مخاطبان از دست رفته خودشان استفاده کنند. در سال‌های گذشته فیلم‌های بسیاری زیادی در سینما تولید شد، اما صداوسیما به بهانه‌های متفاوت از پخش این فیلم‌ها سرباز زده و باعث شده که مخاطبان از تماشای این فیلم‌ها محروم شوند. فیلم‌های سینمایی در همه جای دنیا جایگاه خاص و ویژه خودش را دارد.

تمام این توضیحات درست، اما آیا پخش فیلم سینمایی پیش از اکران در سینما در تلویزیون کار درستی است؟

اصولش این است که یک فیلم سینمایی در سینما اکران شود بعد به شبکه‌ها فروخته شود؛ اما اگر این کار پیش از اکران در سینما انجام شود، یک بحث دیگر است. به نظرم این یک بحث جدی است که سازمان سینمایی و بنیاد فارابی نتوانسته برای فروش عمومی آن فیلم پیش‌بینی انجام دهد و چون نیاز اقتصادی داشته، فیلم را به تلویزیون فروخته تا بودجه را تامین کند. این روش پسندیده‌ای نیست و غیر منطقی و غیراصولی است. سابقه بنیاد سینمایی فارابی نشان می‌دهد که باید از فیلم‌های سینمایی حمایت کند و به رونق سینما کمک کند؛ بنابراین انتظار می‌رود این بنیاد سینمایی به وظایف خودش عمل کند.

چرا فارابی فیلمی می‌سازد که در نهایت در صداوسیما پخش شود؟

این را فراموش نکنیم بنیاد سازمان فارابی وظیفه‌اش رونق سینما است نه تلویزیون و بعد بابت کاری که انجام شده به آن افتخار کنیم، اصلا درست نیست.

محمود گبرلو

بهتر نیست این سازمان به جای اینکه در جشنواره ۹ فیلم بسازد، سه فیلم بسازد و آن را با کیفیت خوبی ارائه دهد؟ یعنی بهتر نیست به جای کمیت به کیفیت توجه کنند؟

اینکه تولیدات سینمایی به لحاظ کیفی، خوب و قوی یا بد و ضعیف هستند، نظریه‌های شخصی است. باید دید جهان بینی یک بنیاد چیست؟ و مهم‌تر اینکه بنیاد سینمایی فارابی به لحاظ فرم و تکنیک نباید استانداردهای پایین‌تری را انتخاب کند و اثری را به عنوان محصول کار خودش معرفی کند. بنیاد فارابی باید این موضوعات را رعایت کند، نه اینکه محصولی را بسازد که صاحب نظران و منتقدین و تحلیل‌گران آن را تایید نمی‌کنند و این اشکال جدی وارد شده است.

فارابی فیلم می‌سازد اما آیا روی گیشه سینما هم تاثیرگذار است؟

صد درصد فیلمی که فارابی تولید می‌کند، حتما باید از لحاظ تکنیک، فرم و محتوا تاثیرگذار باشد وگرنه به طور طبیعی فیلم‌های سطحی و معمولی را بخش خصوصی هم می‌تواند تولید کند. انتظاری که ما از فارابی داریم، تولید آثار فاخر و ارزشمند است و کارش تولید فیلم‌های سطحی نیست. بحث گیشه سینما هم تحلیلی و عمیق است. گیشه سینما هم شاید با فیلم‌های فاخر یا تفکرات خاص تامین نشود، بلکه با فیلم‌های معمولی و بعضا کمدی هم تامین شود؛ چون در سیاست‌های سازمان سینمایی تامین گیشه سینما تعریف نشده و بیشتر دنبال آثار فاخر و با ارزش هستند.

شاید الان زمانش رسیده باشد که ما در استراتژی سینمای خودمان و استراتژی سینمای حاکمیت تغییری ایجاد کنیم، چون سینما در حال ورشکستگی است، فیلم‌ها به فروش نمی‌رسد، صندلی‌ها خالی است و سینمایی‌ها هم فروش چندانی ندارند و دچار فقر و مشکلات هستند و ضعفی که ما الان داریم این است که سازمان سینمایی طبق روال سابق خودش عمل می‌کند و نگاه نمی‌کند که ذائقه امروز مخاطب سینما چیست تا از طریق آن گیشه تامین شود.

من نمی‌گویم به سمت کمدی‌های سطحی و نازل حرکت کنیم تا فقط بتوانیم پول به دست بیاوریم. ما می‌توانیم فیلم‌های فاخر و خوب داشته باشیم تا تماشاگر به سالن سینما بیاید و فیلم را با میل تماشا کند.

آیا وظیفه فارابی فیلم‌سازی برای صداوسیما است؟

بنیاد سینمایی فارابی نباید برای تلویزیون فیلم بسازد، اصلا وظیفه‌اش چنین چیزی نیست. فارابی باید فیلم‌های ارزشمند و مطلوب برای سالن‌های سینما و تماشاگر سینما بسازد و بعد هم می‌تواند حق رایت را حتی به شبکه‌های جهانی بفروشد.