قربانی شدن کودکی در مهد کودک اینستاگرام!

پسری که تنها 10 سال سن دارد اما با انجام حرکات آکروباتیک از کودکی توجه همه را به خود جلب کرد.

آرات به لیورپول می رود و بعد از مدتی بی سر و صدا به ایران باز می گردد و جذب باشگاه سپاهان می شود اما این باشگاه بعد از مدت کوتاهی از قطع همکاری با این کودک خبر می دهد، آن هم به دلیل اینکه فشار وارد شده به کودک منجر به بسته شدن صفحه رشد او در 10 سالگی شده است.

اما سوال اینجاست که والدین سرکوب گر برای داشتن فرزندی افتخار آفرین با جسم و روح او چه می کنند و افتخارات اینستاگرامی برای آن بچه به چه قیمتی تمام می شود؟

برخی کارها با روند رشد جسمی و روان کودک همخوانی ندارد

علیرضا شریفی یزدی مشاور و روانشناس اجتماعی با بیان اینکه متأسفانه این روزها والدین به دلایل مختلف فشار زیادی را به کودکان وارد می کنند، گفت: گروهی از این والدین افرادی هستند که خودشان آرزوهای فروخورده و خواسته های سرکوب شده داشته اند و حالا تلاش دارند تا فرزندشان مسیر آرزوی آنها را طی کند، بدون در نظر گرفتن اینکه آن بچه استعداد و علاقه ای دارد یا نه؟

وی ادامه داد: گروه دوم والدینِ دچار پرفکشنیزم یا کمال گرایی هستند، افرادی که در دوره های کودکی و نوجوانی اعتماد به نفس پایینی را تجربه کردند و حالا با یک قاعده کمال گرایانه به دنبال تربیت فرزندانی پرفکت در همه ابعد زندگی هستند.

شریفی یزدی با بیان اینکه گروه سوم والدینی هستند که فرزند را ابزار درآمد و شهرت خود کرده اند، افزود: این افراد در فضای مجازی و با تبلیغات زیاد زمینه ای را فراهم می کنند تا فرزندشان در یک حوزه مشخص رشد کند، در همین راستا کودک را مجبور به کارهایی می کنند که با روند رشد جسمی و روانی او همخوانی ندارد.

قهرمان ها لزوماً انسان های خوشبخت و خوشحالی نیستند

این روانشناس اجتماعی با اشاره به اینکه برخی والدین برای رسیدن به هدف خود از زور و تهدید و حتی تطمیع استفاده می کنند، گفت: این اقدامات اثرات منفی زیادی برای کودک و نوجوان به همراه دارد، استعدادهای واقعی آن بچه سرکوب می شود، به دلیل فشار سنگینی که خارج از توان آن بچه است، مراحل رشد او را متوقف می کند.

این مشاور با اشاره به مطالعاتی که طی 10 سال اخیر روی این بچه ها صورت گرفته، گفت: این مطالعات نشان می دهد که هرجا بچه ها با جبر و زور خانواده به سمت و سویی کشیده شدند، حتی اگر در آن کار بهترین خود باشند و به عنوان یک قهرمان شناخته شوند، انسان های خوشبخت و خوشحالی نخواهند بود.

شریفی یزدی ادامه داد: وقتی فضا را به گونه ای برای بچه ها بسازیم که سریع تر از روند عادی بزرگ شوند، تعادلی بین واقعیت های وجودی و فضای بیرونی شان ایجاد نمی شود و به سرعت احساس ناکامی و شکست می کنند.

زخم کمال گرایی والدین بر تن بچه ها

وی با اشاره به مطالعاتی که در 5 قاره صورت گرفته، گفت: نتایج نشان دهنده این است که خانواده هایی مثل آرات، والدینی کمال گرا دارند که بی نقص جویی جزوی از ویژگی های ذاتی خودشان یا والدین شان بوده است. 

این روانشناس تصریح کرد: سبک تربیتی والدین آرات و امثال او، در چین و اتحاد شوروی سابق بسیار رایج بوده، به همین جهت برای اینکه بتوانند در المپیک قهرمان بسازند، از سال های خردسالی برخی بچه ها را غربالگری کرده و تحت آموزش های سخت و شکنجه آوری قرار می دادند و موفق هم می شدند اما اینکه با روح و روان و جسم کودک چه می شود بی اهمیت بوده است.

وی با بیان اینکه بسیاری از این بچه ها در بزرگسالی دچار اختلال شخصیت می شوند، گفت: این اختلال در قالب دو قطبی شدن، شخصیت مرزی، گوشه نشینی، افسردگی های عمیق، اضطراب و وسواس فکری خود را نشان می دهد، بسیاری از هنرمندان مشهور در دوره میانسالی دچار بحران شده و یا دست به خودکشی می زنند یا کار هنری خود را ترک می کنند، حتی خیلی ها به اعتیاد یا انواع اختلال ها و انحرافات جنسی دچار می شوند.

شریفی یزدی تأکید کرد: شما هیچ بیماری روانی را پیدا نمی کنید که ریشه در مسائل جنسی نداشته باشد، همیشه افرادی که اختلال و انحرافی را با خود یدک می کشند، ریشه اش در همین مشکلات است.

توقف رشد کودک و نوجوان با سبک «تربیت استبدادی»

تقی ابوطالبی، روانشناس و عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان با بیان اینکه 7 سال اول زندگی کودک زمان بروز استعدادها و توانمندی های اوست، گفت: 7 سال اول دوره سالاری و فرماندهی کودک است، در این دوره علاقه مندی ها و توانایی هایی کودک نمایان می شود و باید بر مبنای آن، شرایط را برای بهبود روند زندگی کودک فراهم کرد.

وی افزود: اگر مرحله اول را که زمان شکوفایی بچه هاست به درستی طی کنیم، در 7 سال دوم که زمان فرمانبری کودک است، از ما تبعیت خواهند کرد چرا که در مرحله اول میدان عمل برای بروز استعدادهایشان باز بوده ست.

این روانشناس تربیت را امری حساس، پر استرس و مهم دانست و افزود: بدون شک اگر والدین در این فرآیند به قدر کافی از عشق، آگاهی، صبر و دانش برخوردار نباشند، نمی توانند گذر موفقی داشته باشند. هر اندازه که دقت نظر و هم اندیشی پدر و مادر مطابق شرایط روانی فرزندان پیش برود، پذیرش بچه ها هم بیشتر خواهد شد.

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان هدف از تربیت را استخراج معادن وجودی کودک عنوان کرد و گفت: اگر در دو مرحله فوق موفق باشیم در مرحله سوم که زمان مشورت، انتخابگری و وزارت فرزندمان است، شاهد نتایج خوبی خواهیم بود.

ابوطالبی بهترین سبک تربیت فرزند را سبک اقتدار منطقی دانست و افزود: در این سبک تربیتی باید به قلب ها نفوذ کرد و بر دل ها حکومت داشت، در فرمایش بزرگان ما هم راه تربیت از قلب ها می گذرد، در صورتی که اگر بخواهیم سبک تربیت استبدادی و یا رها شدگی را پیش ببرسم، نمی توانیم انتظار داشته باشیم تا فرزندمان به آن درجه از رشد و بالندگی برسد.

وی با تأکید بر اینکه تربیت یک جریان مستمر با هدف رشد جسمانی و روانی بچه هاست، گفت: کار والدین و مربیان این است که استعداد بچه ها را شکوفا کنند، نه اینکه آنچه را خود می خواهند به کودک تحمیل کنند، من مراجعی داشتم که پزشک بود اما خودروی خود را به تاکسی تبدیل کرده بود و مسافرکشی می کرد چون پزشکی علاقه شخصی خودش نبود.

این روانشناس در پایان تأکید کرد: بدون شک سوق دادن فرزندان به سمت مسیر باب میل والدین می تواند خسارات جسمی و روانی جبران ناپذیری را برای کودک و نوجوان و حتی جوان به همراه داشته باشد.

والدین اینستاگرامی با بچه‌های خود چه کردند؟

سید علیرضا مرتضوی، روانشناس کودک و نوجوان اظهار کرد: تجربه گری یک فرآیند مهارتی مثل فوتبال، موسیقی، بازیگری و ... که کارکرد تبلیغاتی یا فراتر از توان کودک دارد، منجر به این می شود که روان کودک یک جانبه رشد کند و فرآیندهای شناختی دیگر که اصلی ترین آن، فرآیند کودکی کردن و تجربه گری در بستر کودکی است، نادیده گرفته شود.

وی با بیان اینکه هر رده سنی یک تجربه گری خاص دارد، افزود: این تجربه گری کودک، نوجوان، جوان یا حتی بزرگسال را وارد پروسه شناختی کرده و  ذخیره شناختی او را کامل می کند.

این روانشناس کودک و نوجوان تصریح کرد: وقتی این تجربه گری ها در فرآیند تطبیق با نیازهای سن نیست و یا سرکوب و انکار می شود و یا حتی پاسخ درستی به آن ها داده نمی شود، این پروسه به مشکل می خورد.

مرتضوی با بیان اینکه این مشکلات نه تنها در روح کودک بلکه در فرآیند جسمانی کودک خودش را نشان می دهد، گفت: چرا صفحه رشد آرات بسته شده؟ چون به حوزه تجربه گری شناختی او در فرآیند کودکی بی توجهی شده، این در حالی است که ما نمونه های مختلفی داشتیم که در آن والدین آگاه از آسیب کودک جلوگیری کردند، مثل سید محمد حسین طباطبایی حافظ کل قرآن که در چند سال گذشته به عنوان یکی از کودکان شاخص شناخته می شد، پدری آگاه داشت که از یک زمانی به بعد همه چیز را تعطیل می کرد و می گفت الان زمان بازی کردن سید محمد حسین است.

وی ادامه داد: اینجا هوشمندی والدین را می طلبد که نیازهای شناختی و روانی فرزند خود را در سطحی همه جانبه تأمین کنند، به ویژه نیازهای دوره کودکی در حوزه شناختی که بیشتر با کودکی کردن و بازی تعریف می شود.

این روانشناس کودک و نوجوان تأکید کرد: اگر این حوزه تأمین نشود حتماً آثار و تبعات غیرقابل جبرانی در حوزه جسم و روان به همراه خواهد داشت، الان برای آرات در حوزه جسمانی با بسته شدن صفحه رشد خود را نشان داده و مطمئن باشید سال های آینده در حوزه روان این بچه هم خود را به شکل اضطراب های عمیق و افسردگی نشان می دهد، چون نیاز شناخت کودکی او سرکوب شده و فقط درگیر ورزش های سنگین، رفتار خارق العاده و نمایش در فضای مجازی است.

بی توجهی والدین به نیازهای پنج گانه بچه ها/ دوست داشتن به شرط افتخارآفرینی ممنوع!

سمانه رضایی روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه برای انسان سالم بودن باید 5 نیاز اساسی تأمین شود، گفت: نیاز اول امنیت است، به این معنا که ما بی قید و شرط دوست داشته شویم و این دوست داشتن منوط به نمره 20 یا افتخارآفرینی های دیگر نشود.

وی نیاز دوم را نیاز به خودمختاری عنوان کرد و افزود: این به آن معناست که فرد بتواند یک زمان هایی را برای خودش باشد و نیاز نباشد که دیگران برای او تصمیم گیری کنند. خود ابراز گری نیاز سوم است که افراد باید بتوانند بر اساس آن احساسات خود را بروز دهند و اگر نمی خواهند در یک موقعیتی قرار گیرند آن را به راحتی مطرح کنند.

این روانشناس نیاز چهارم را چارچوب های واقع بینانه عنوان کرد و افزود: باید به یک سری قوانین منطقی پایبند بود، مثل اینکه باید سر یک ساعت مشخص در خانه باشیم، نیاز پنجم هم نیاز به تفریح است، نکته ای که وجود دارد این است که خیلی اوقات در مورد بچه ها این نیازها در نظر گرفته نمی شود، مثلاً در مورد آرات می بینیم که این بچه حتی زمان تفریح هم در حال ورزش و گرفتن ژست های خاص است.

وی ادامه داد: همین امر باعث می شود تا نگاه اجتماع هم نسبت به این بچه تغییر کند، حالا ما در مورد آرات حرف می زنیم اما خیلی ها حتی از بچه ای که حافظ قرآن است انتظار دارند آرام و بدون شیطنت باشد، در حالی که او هم مثل بقیه بچه ها یک کودک است و باید بچگی کند.

این مشاور خانواده با بیان اینکه متأسفانه گاهی والدین زندگی نزیسته خود را در بچه ها جستجو می کنند، گفت: موبایل ها حریم خصوصی بچه ها را گرفته است و بر اساس نیازهای پنج گانه ای که مطرح شد، این بچه ها خودمختاری یا قدرت انتخاب شان را از دست داده اند.

وی با تأکید بر اینکه باید یک دایره انتخابی را به بچه ها بدهیم، افزود:درست است که ورزش باید همیشه بخشی از سبک زندگی بچه ها باشد اما نوع آن می تواند تغییر کند، همانطور که ما به عنوان بزرگسال ممکن است علایق و نیازهایمان 2 سال بعد تغییر کند.

رضایی با بیان اینکه ما سبک فرزندپروری را از هم به ارث می بریم، گفت: خیلی اوقات ما رفتار پدر و مادر خودمان را ادامه می دهیم در حالی که والدگری یکی از زیرشاخه های اصلی روانشناسی است که نیاز به آموزش و تخصص دارد.

این مشاوره خانواده خاطرنشان کرد: بسیاری از روانشناس ها به صورت تخصصی روی موضوع والدگری کار می کنند، والدگری مثل خیلی موضوعات دیگر نیاز به آموزش دارد و قطعاً با مشاوره، مطالعهو همراهی روانشناس می توانیم به سمت رفتارهای سازگارانه و مثبت تر تغییر مسیر دهیم.