به بهانه پخش دو قسمت ابتدایی سریال «سرزمین مادری»| قصه‌ای جذاب با درخشش علی شادمان

سریال «سرزمین مادری» بالاخره پس از گذشت10 سال از توقف پخش آن در سال 1392 از طریق پلتفرم تلوبیون منتشر شد و در دسترس مخاطبان قرار گرفت. بیش از یک دهه از ساخت این سریال به کارگردانی کمال تبریزی که در آن دوران «سرزمین کهن» نام داشت می‌گذرد و در تمام این مدت صحبت‌های کارگردان و برخی بازیگران و دیگر عوامل این مجموعه در خصوص کیفیت این مجموعه و داستان جذاب آن به گوش می‌رسید و کنجکاوی را در میان مخاطبان به مجموعه‌های تلویزیونی بیشتر می‌کرد.

حالا دیگر وقت گمانه‌زنی گذشته و دو قسمت ابتدایی سریال پس از اصلاحات مختلفی که در مجموع داشت، پخش شده است که می‌خواهیم به همین بهانه نگاهی بیاندازیم به پتانسیل‌های این مجموعه تلویزیونی که در ادامه می‌خوانید.

فیلمنامه سریال «سرزمین مادری»

با دیدن نام علیرضا طالب‌زاده به عنوان نویسنده این درام تاریخی – اجتماعی، نمی‌توان از کنار مجموعه‌های پرطرفداری از جمله «در پناه تو»، «دوران سرکشی»، «صاحبدلان» و «رقص پرواز» به راحتی عبور کرد و گذشته فیلمنامه‌نویس «سرزمین مادری» را در نظر نداشت. طالب‌زاده در همین مجموعه‌ها نشان داده که برای طراحی و نویسندگی یک درام جذاب و پرکشش، پتانسیل‌های بالایی دارد و به خوبی رگ‌خواب مخاطب را می‌شناسد و الحق که فارغ از هر پس‌زمینه‌ای، به لحاظ منحنی ساختاری فیلمنامه درست عمل کرده و با طراحی کاراکترهایی کنش‌مند و دارای انگیزه، به قصه‌گویی در فضای منطبق با درون‌مایه اثر می‌پردازد. این مقدمه بابت این بود که اذعان شود که «سرزمین مادری» کمال تبریزی هم در همین دو قسمت ابتدایی تمامی فاکتورهایی که به عنوان شاخص در فیلمنامه‌های طالب‌زاده بیان شد را دارد و همین موجب برداشتن یک گام بزرگ برای جذب مخاطب خواهد شد.

داستان سریال «سرزمین مادری»

داستان از شهریور 1320 در دهکده‌ای در فلات مرکزی و همزمان با شروع بمباران آن منطقه توسط متفقین شروع می‌شود. درحالی که همه خانواده‌ها از این بمباران آسیب دیده و خانه و زندگی و عزیزانشان را از دست داده‌اند، نوزادی از زیر آوار سالم بیرون می‌آید و چند روز بعد با مادر بیمارش راهی تهران می‌شود. با عزیمت این مادر و فرزندش به تهران، بلافاصله وارد فاز جدیدی از قصه می‌شویم و پس از گذشت سال‌ها، شاهد بزرگ شدن همان کودک و حضورش در مدرسه می‌شویم. شخصیتی به نام «رهی» که در جدال لفظی که با معلم تاریخ خود دارد، مشخص می‌شود که پدر او یک فعال کمونیست در آن دوران است و «رهی» هم تحت تاثیر پدر و روایت‌های او از تاریخ، به بحث با معلم خود می‌پردازد. اردکانی که پدر «رهی» است، به عنوان معلم در مدرسه‌ای مشغول به کار است و با ورود یک نظامی عالی‌رتبه ارتش به مدرسه و سفارش فرزندش به مدیر و توقع مدیر برای ارفاق اردکانی به فرزند این نظامی شناخته شده، ماجرای یک کینه‌توزی خانوادگی و سر باز کردن یک زخم قدیمی آغاز می‌شود و «رهی» هم یکی از ارکان تاثیرگذار در روند این ماجراست.

امتیازهای بصری سریال «سرزمین مادری»

جدای از کارگردانی شسته و رفته و قاب‌های جذابی که محمدرضا سکوت، مدیر فیلمبرداری سریال «سرزمین مادری» آنها را خلق کرده، طراحی صحنه، طراحی لباس و گریم‌های این کار نیز در دو قسمت ابتدایی بسیار قابل توجه و تاثیرگذار است و مشهود است که در مجموع کمال تبریزی با صبر و حوصله‌ای کافی به میزانسن‌ها، ترکیب‌بندی عناصر مختلف مقابل دوربین و فضاسازی‌ها … فکر کرده و آنها را به انجام رسانده است.

بازیگران سریال «سرزمین مادری»

قطعا «سرزمین مادری» یکی از پربازیگرترین مجموعه‌های تاریخ سریال‌سازی کشور است. چرا که وقتی به فهرست بازیگران این مجموعه رجوع می‌کنید، مدام با نام‌های آشنای سینما و تلویزیون مواجه می‌شوید. بد نیست ابتدا نگاهی به فهرست بلند بالای بازیگران سریال «سرزمین مادری» بیاندازیم و سپس درباره بازیگران دو قسمت ابتدایی توضیحاتی را ارائه دهیم.

شهاب حسینی، علی شادمان، محسن تنابنده، امیر آقایی، محمدرضا فروتن، نیکی کریمی، شبنم قلی‌خانی، الهام حمیدی، ثریا قاسمی، فرهاد قائمیان، هنگامه قاضیانی، پژمان بازغی، مرحوم پرویز پورحسینی، حسین محجوب، حسن پورشیرازی، جعفر دهقان، جواد عزتی، رسول نقوی، بیتا فرهی، میترا حجار، فرشته صدرعرفایی، هومن سیدی، فرزین محدث، آشا محرابی، سام درخشانی، سعید راد، لیلا زارع، ترلان پروانه، امیرحسین آرمان، شهرام قائدی، حسین مهری، رضا کیانیان، پریوش نظریه، حمیده مقدسی، بابک حمیدیان، مهران رجبی، علیرضا خمسه، لیلا برخورداری، کوروش سلیمانی، بهرام ابراهیمی، گلچهره سجادیه، حسین سحرخیز، حسین محب‌اهری، صالح میرزاآقایی، سعید نیکپور، مهرداد ضیایی، حسین عابدینی، مجید سعیدی، مرحوم محمود بنفشه‌خواه، رضا بنفشه‌خواه، آرش مجیدی و … بازیگران سریال «سرزمین مادری» هستند.

اما در دو قسمت ابتدایی به نظر می‌رسد با وجود اینکه نام‌هایی چون بیتا فرهی، امیر آقایی، ثریا قاسمی، میتراغ حجار، هنگامه قاضیانی، الهام حمیدی، علیرضا خمسه، پژمان بازغی، جعفر دهقان و چند چهره دیگر وجود دارند، بی‌شک همه تحت تاثیر بازی علی شادمان که در آن دوران نقش یک کودک 12ساله را ایفا می‌کند، قرار می‌گیرند. او که پیش از این سریال، خود را در فیلم سینمایی موفق «میم مثل مادر» به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور و با بازی گلشیفته فراهانی، معرفی کرده بود، در کمال شگفتی و تعجب در «سرزمین مادری» ظرافت‌ها و لحظات درخشانی در ایفای نقش «رهی» از خود بروز می‌دهد و از آنجایی که فیلمنامه در این دو قسمت این شخصیت‌را در فضاهای متفاوتی به چالش می‌کشد، اما علی شادمان همچون یک بازیگر پخته و متبحر، از پس تمام آنها بر می‌آید و در نماهای متعددی کنش و واکنش‌ها، بازی‌های چشم و صورت و دیالوگ‌ها و لحن او جالب توجه و جذاب است. در درجه بعدی باید به حضور متفاوت امیر آقایی در نقش اردکانی و به‌عنوان پدر «رهی» نیز اشاره کرد که در کنار علی شادمان، بار اصلی پیشبرد درام «سریال مادری» را به دوش می‌کشند.

مروری بر حواشی سریال «سرزمین مادری»

از همان زمان که پخش قسمت‌های ابتدایی «سرزمین کهن» صدای اعتراض قوم بختیاری را درآورد و به تغییر چند مدیر در زمان ریاست سیدعزت الله ضرغامی منجر شد تا امروز که پیمان جبلی بر مسند کار است، روسای سازمان صداوسیما هر از چندگاهی حداقل در کلام تلاش کرده‌ بودند، با دادن وعده‌هایی درباره پخش این سریال، پول رفته از بیت‌المال و تلاش از کف رفته عوامل تولید را زنده کنند.

مهر ماه سال ۹۶ و در دوره ریاست عبدالعلی علی عسکری بود که صداوسیما تلاشی دوباره را برای پخش «سرزمین کهن» از سر گرفت. در همین راستا شبکه سه سیما اعلام کرد، سریال «سرزمین کهن» کمال تبریزی با توجه به تغییرات و بازنگری‌هایی که در آن صورت گرفته، آماده پخش شده است.

حتی همان زمان اعلام شد عنوان سریال نیز به «سرزمین مادری» تغییر کرده است. اما با وجود جلسات متعددی که در سه سال (از سال ۹۳) با نخبگان، چهره‌های فرهنگی و همچنین نمایندگان قوم بختیاری صورت گرفت، باز هم این سریال در زمان مشخص شده روی آنتن نرفت که هیچ، هیزم این آتش هم بیشتر شد.

ماجرا از این قرار بود که تعدادی از نمایندگان حوزه‌های بختیاری‌نشین در همان زمان با معاون وقت سیما و قائم‌مقام سازمان صداوسیما دیدار داشتند و دغدغه‌هایشان را نسبت به ضرورت حفظ وحدت ملی و احترام به همه اقوام مطرح کردند. چنین بود که مقرر شد بازپخش سریال «سرزمین کهن» هم متوقف شود و از آن سال به بعد تلویزیون دیگر تلاشی برای پخش این اثر نکرد، یا حداقل خبری در این زمینه رسانه‌ای نشد.

با این همه آخرین بار باز هم از سوی پیمان جبلی درباره پخش سریال اظهاراتی منتشر شد. او گفته بود، درباره مشکلاتی که «سرزمین مادری» داشته اقدامات بسیار خوبی را انجام دادیم و حتما خبرهای خوبی درباره آن خواهیم داشت؛ مجموعه‌ای که با هدف معرفی قهرمانان بختیاری ساخته شده است.

در نهایت بعد از اعلام پیمان جبلی، رئیس مرکز سیمافیلم در اردیبهشت ماه امسال با نام بردن از سریال «سرزمین مادری» که قرار است در سال ۱۴۰۲ از تلویزیون پخش شود، از آماده‌سازی سریال کمال تبریزی برای رسیدن به آنتن خبر داده بود، اما باز هم پس از آن درباره وضعیت پخش این سریال از آنتن صداوسیما، خبری اعلام نشد.

سریال «سرزمین مادری» را کجا تماشا کنیم؟

بالاخره هفته گذشته بود که بر اساس آنچه در پلتفرم تلوبیون قابل مشاهده بود، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه قرار است از جمعه 14مهر سریال تلویزیونی «سرزمین کهن» به کارگردانی کمال تبریزی با تغییر نام به «سرزمین مادری» پس از 10سال وقفه روی آنتن برود و این اتفاق رخ داد و دوقسمت ابتدایی این مجموعه هم اکنون در پلتفرم تلوبیون قابل دسترسی است و مخاطبان می‌توانند به تماشای آن بپردازند.