روز خودسانسوری کفش هایم را آویزان می کنم!

سعید نبی که تهیه مجموعه مستند «تنهایی» را از سال ۱۳۹۵ آغاز کرده است، توضیح داد: ساخت مجموعه های مستندی که به موضوع تاثیر رفتار انسان بر محیط زیست و برعکس می پردازد، اصولا زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد؛ به عنوان مثال امروز که واکسن ویروس کرونا کشف می شود تا روی بدن آثارش را در یک پروسه تحقیقاتی چندساله نشان ندهد، نمی شود رفتارهای آن واکسن در بدن را ارزیابی کرد و دقیقا رفتار انسان در طبیعت هم به همین گونه است. شما اگر امروز رودخانه ها، تالاب ها و هورهای عظیم را به عناوین مختلف همچون سدسازی، برداشت شن و ماسه، معدن و استخراج نفت، خشک و بی آب کنید، آب های زیرزمینی را برداشت و آلوده کنید و با تخریب جنگل ها و مراتع، سبب فرسایش خاکی شوید که ۷۰۰ سال طول می کشد تا به حالت عادی برگردد و یا گونه های مهاجم را به محیط زیستتان به دلیل سودجویی اضافه کنید، قاچاق چوب را افزایش دهید یا هوا را آلوده کنید، قطعا چند سالی طول می کشد تا آثارش را ببینید.

نبی با تاکید بر اهمیت تحقیق برای سناریوی ساخت مستند به عنوان ستون و پایه های اصلی آن، خاطرنشان کرد: تحقیق بسیار هم زمانبر است. ما سال ۹۵ که رسما پروژه «تنهایی» را با تحقیق کتابخانه ای آن آغاز کردیم، در انتهای سال ۹۶ موفق شدیم تحقیق میدانی را در استان های گیلان، مازندارن، خوزستان، گلستان، تهران و فارس به پایان برسانیم. با توجه به قصه محور بودن بعضی قسمت ها، شخصیت ها و نقش اول هر مستند که قرار بود زندگی خودش را این بار هدفمند در فیلمنامه زندگی اش پیش ببرد، اینها را شناسایی و بالغ بر ۷۰ ساعت فایل صوتی و یک مجموعه کامل عکس از خودشان و منطقه شان تهیه کنیم. حدود شش ماه نوشتن فیلمنامه هر قسمت توسط مریم خدیوی زمان برد و اول زمستان ۹۶ بود که در چهار فصل فیلمبرداری را با چهار فیلمبردار صاحبنام شروع کردیم. سال ۹۹ وارد مرحله تدوین با پنج تدوینگر شدیم که همگی سیمرغ فجر را در کارنامه داشتند و سپس ساخت موسیقی و طراحی صدا آن هم با هنرمندی که سه سیمرغ فیلم فجر را داشت به پایان رساندیم و سال ۱۴۰۰ هم پخش را آغاز کردیم.

این تهیه کننده در پاسخ به پرسش ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به حساسیت‌های حوزه محیط زیست، «تنهایی» چقدر گرفتار تیغ سانسور شده است؟ اظهار کرد: من اهل خودسانسوری نیستم. برای کارم، زمان و حیثیتم را می گذارم، پس در برابر ناملایمات پا پس نمی کشم؛ چون معتقدم انتهای همه شکست ها اگر استوار باشی و منطق، مطالعه، ایده و خلاقیت داشته باشی قطعا پیروزی است. این را قبلا هم در مناظره های ۹۲ و مجموعه های مستندم ثابت کردم. تنها دغدغه ام در این حرفه آگاهی مردم است و برای آن خون دل های زیادی خوردم که الان نمی خواهم در این زمینه صحبت کنم. صبوری می کنم؛ چراکه بسیاری از ناملایمتی ها را با تحمل در این پنج سال پشت سر گذاشتم، مدیریت کردم و سختی کشیدم. قطعا خودسانسوری مرگ من است و روزی که قرار شود حقایق را وارونه جلوه دهم یا دروغ بگویم، آن روز کفش‌های مستندسازی ام را آویزان می کنم و حرفه دیگری را برای آگاهی بخشی به مردمم انتخاب می کنم.

نبی با بیان اینکه «محیط زیست سیاسی نیست، بلکه حیاتی است»، به طرح این پرسش پرداخت که «مگر می شود با آنچه با حیات و ممات ما و فرزندان ایران زمین و آیندگان گره خورده مماشات یا معامله کرد؟»

او با اشاره به همکاری یکی از مدیران تلویزیونی برای تولید و پخش این مجموعه مستند، عنوان کرد: امیر محمدی (مدیر گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک) انصافا اهمیت این کار و سوژه های حیاتی آن برای کشور را درک کرد و با صبوری و جسارت کمک کرد تا کار در کنار ساعت مناسب پخش، یک آنتن تحلیلی کارشناسی سوژه هم داشته باشد تا راهکارها به جهت حل مباحث حیاتی مطرح شده و در هر قسمت ارائه شود.

نبی گفت: قطعا همه سختی های این پروژه روی دوش من و مریم خدیوی به عنوان کارگردان و سایر عوامل پروژه نبود، بلکه ایشان و همکاران محترمشان در پخش شبکه یک هم نقش حیاتی در ارائه این اثر تا امروز داشته اند. معتقدم در چهارچوب سیاست هایی که در همه رسانه های دنیا هم خط و خطوط و معیارش مشخص است از دموکرات و جمهوری خواه گرفته تا حزب سبز آلمان و مخالفانشان و یا سایر رسانه های غربی و شرقی، با تعامل و برقراری گفتمان و منطق می توان بر خیلی از مشکلات فائق آمد و روشنگری کرد. قطعا همگان همه چیز را نمی دانند اما می شود گفت‌وگو کرد و به درک و مفهوم مشترک در تعامل رسید.

نبی با تاکید بر اینکه مستند «تنهایی» سانسور نشده است، گفت: درباره «تنهایی» باید بگویم هرگز سوژه و محتوای کار سانسور نشد؛ چراکه هدف شناسایی و نشان دادن موضوعات حیاتی محیط زیستی بود که اقتصاد، سیاست، اجتماع و فرهنگ با آنها گره خورده است و همچنین ارائه راهکارهای کارشناسی با نظر متخصصان موافق و مخالف. اگر در مقوله شناسایی مباحث و اصلاح روند یک روز هم جلو باشیم، آنقدر مفید فایده است که در آینده سال‌ها پیشرو خواهیم بود و زمان را برای بروز بحران های حیاتی و امنیتی از دست نداده ایم که بعدها پشیمانی به بار آورد.

این تهیه کننده درباره میزان همکاری مسوولان مربوطه با مستند «تنهایی» و پاسخگویی به مطالبات و سوالات محیط زیستی این برنامه، بیان کرد: «درنگ تنهایی» که پس از هر مستند پخش می‌شود، قرار است با حضور مدیران و کارشناسان، برای حل موضوعات و معضلات محیط زیستی راهکار ارائه کند. همان طور که در این دو برنامه پخش شده و دیدید، در برنامه استودیویی مربوط به سوژه هورالعظیم، استاندار خوزستان و لاهیجان زاده (معاون محیط های تالابی و دریایی سازمان محیط زیست) را به استودیو آوردیم که برنامه پربیننده و پربحثی شد. به نظرم رسالت مستند یعنی همین آگاهی دادن و هوشیار کردن جامعه و مسوولان نسبت به اهمیت چالش و موضوع. سران کشور معضل را دیدند و در این باره دستورات اجرایی صادر کردند و همراه شدند و بسیاری هم به جهت حل مشکل محیط زیستی هورالعظیم به خوزستان رفتند. البته معتقدم مشکلات آبی امروز خوزستان یک شبه ایجاد نشده که یک شبه هم با دستور و بازدید و ... از بین برود. ظریفی می گفت هنر می خواهد جلگه خوزستان را با این همه رودخانه خروشان تشنه آب کنی.

تهیه کننده مستند محیط زیستی «تنهایی» در پایان درباره معضلات محیط زیستی این روزهای کشور و پرداختن این مستند به این مشکلات گفت: ما و کارشناسانمان تخمین این روزها را می زدیم و البته در سایر رسانه ها هم این هشدارها را که بین المللی هم بودند و خیلی ها چشمهایشان را به رویشان بسته بودند، می دادیم؛ چرا که دودوتای محیط زیست فقط بستگی به تغییر رفتار انسان با آن دارد که برابر با چهار نباشد. در واقع «تنهایی» طوری ساخته و طراحی شده است که هرچه جلوتر می رویم کهنه نمی شود و همواره جوان است و به روز؛ برای نمونه مستند هورالعظیم را با عنوان «از یاد رفته» مشاهده کردید، مستند «از عشق که حرف میزنیم» که در رابطه با موضوع چالشی آموزش در کودکان بر مبنای اقلیم و توسعه پایدار و اشتغال پایدار بود، قطعا سایر سوژه های این مستند هم به همین منوال است که در ادامه خواهید دید.

سعید نبی - تهیه‌کننده

به گزارش ایسنا، تولید مجموعه مستند ۱۴ قسمتی «تنهایی» از سال ۱۳۹۵ آغاز شده و تا ۱۴۰۰ به طول انجامیده است. فیلمبرداری این مجموعه در ۵ استان خوزستان، گلستان، مازندران، گیلان و تهران در ۴ فصل صورت پذیرفته است.

ریزگرد، آب و خشکسالی، تالاب‌های شادگان و هورالعظیم، شکارچی، محیط‌بان، جنگلبان، جنگل‌نشین، آلودگی هوا و ... از موضوعات این مجموعه مستنداند. فیلمنامه هر قسمت این مجموعه به صورت مستقل تهیه شده است.

مستند «تنهایی» به تهیه کنندگی سعید نبی و کارگردانی سعید نبی و مریم خدیوی هر جمعه ساعت ۲۳ و ۱۵ دقیقه از شبکه یک سیما پخش می‌شود؛ بعد از پخش این مجموعه مستند برنامه استودیویی «درنگ تنهایی» به تهیه‌کنندگی سعید نبی و با اجرای عبدالرشا امیر احمدی و با حضور کارشناسان و مسئولان به مدت ۴۵ دقیقه پخش خواهد شد که به تحلیل موضوع تا رسیدن به راهکار لازم می‌پردازد.

همچنین بر اساس اعلام روابط عمومی این برنامه، شبکه یک بازپخش هایی برای این مستند در نظر گرفته است.بر همین اساس بازپخش قسمت دوم مستند تنهایی با موضوع هورالعظیم این هفته در سه روز پخش می شود و در روزهای دوشنبه ساعت ۱۹:۳۰ الی ۲۰ ، سه شنبه ساعت ۲۳:۱۵ الی ۲۳:۴۵ و همچنین پنج شنبه ساعت ۶:۳۰ الی ۷:۴۵ از شبکه یک به روی آنتن می رود.

منبع: ایسنا