روایت سحر زکریا از "صدا خفه‌کن‌های زنان سینما" / پرچمداران جریان ضد خشونت باید تغییر کنند

اظهارنظر درباره اشکال مختلف خشونت در سینما همواره مطرح شده بود، اما در ماه‌های اخیر یک موضوع بار دیگر این رفتارها را بر سر زبان انداخت. سمیه میرشمسی، دستیار کارگردان ادعایی را علیه بازیگری صاحب‌نام مطرح کرد که موجی از واکنش را در حمایت از او و علیه جریانِ خشونت جنسی به دنبال داشت. بیانیه‌ اعتراضی که زنان دست‌اندرکار در سینما ارائه دادند؛ بیانیه‌ای که نام‌های شناخته شده‌ای در میانِ آن دیده می‌شود. 

پس از آن رئیس سازمان سینمایی با اشاره به برخی مشکلات و نگرانی‌های زنان سینماگر و نیز، مشکلات دیگری که مبتلابه خانواده سینما است به تشکیل "شورای اخلاق حرفه‌ای سینما" اشاره کرد. قرار است این شورا به صیانت از حقوق سینماگران و توسعه اخلاق حرفه‌ای در سینمای کشور، بپردازد. در این شورا، مدیرعامل خانه سینما، معاونت نظارت و ارزشیابی، مدیران کل حراست و حقوقی سازمان سینمایی، مشاور اصناف رئیس سازمان، مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و همچنین مائده چیت‌ساز عضو حقوقدان به معرفی مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضایه و انسیه شاه حسینی نویسنده و کارگردان سینما حضور دارند.

البته در این میان کمیته مستقلی هم جهت بررسی سوء استفاده‌های جنسی با حضور 5 هنرمند شناخته شده تشکیل شده است. کمیته‌ای که بسیاری از کارشناسان و هنرمندان نسبت به آن انتقاد داشته‌اند. همان انتقادی که سحر زکریا به آن اشاره کرد. بازیگری که با سریال «در پناه تو» وارد دنیای بازیگری شد. 

بازی در نقش همسر رابین هود در مجموعه طنز قطار ابدی تا اندازه‌ای او را به شهرت رساند و با سریال "پاورچین" مهران مدیری بیشتر شناخته شد. او کار خود را با بازی در مجموعه‌های تلویزیونی مهران مدیری مانند "در حاشیه" و "مرد دوهزارچهره" ادامه داد.

درباره موضوع امنیت اخلاقی بانوان در سینمای ایران و فضای نمایشی کشور و راهکاری که شورای اخلاقی تشکیل شده در سازمان سینمایی می‌توانند در دستور کار قرار بدهند، لحظاتی با او به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن در ادامه آمده است:

سال‌ها مرا خفه کردند

سحر زکریا بازیگر سینما و تلویزیون با اشاره به اینکه سال‌ها درباره این امنیت بانوان در سینمای ایران و فضای نمایشی کشور صحبت کرده اما هیچ‌وقت کسی از او حمایت نکرده، تصریح کرد: سال‌ها است در سینما و تلویزیون کار می‌کنم و هر بار درباره این مسائل صحبت کردم مرا خفه کردند. سیستمی هم که در مقابل‌مان بود خیلی پشتِ ما نمی‌ایستاد. در واقع از چه کسی به چه کسی شکایت کنیم! سیستم سینمایی واقعاً به غیر از این‌ها نمی‌تواند باشد. فردی که پیشِ تهیه‌کننده‌ای کار می‌کند که خودش چنین رفتاری دارد، بیشتر از همه، سردمدارِ این بیانیه‌ها و کمیته‌های صیانت قرار گرفته‌ و متعجبم کرده است. چون برخی از همین‌ها باعثِ ایجاد چنین روندی‌اند. این دوستان سال‌ها مرا خفه کردند. 

چیستا یثربی حقیقت را می‌گوید

وی خاطرنشان کرد: خانم چیستا یثربی حقیقت را می‌گوید. در همین شورای مستقل که 5 نفر به عنوان سردمدارانِ این کمیته برای پیگیری از سوء استفاده‌های جنسی انتخاب شده‌اند، به نظر می‌رسید می‌توانستند آدم‌های دیگری را در درونِ آن قرار دهند؛ مثلاً امثال خانم یثربی که نویسنده و کارگردان‌اند؛ سال‌ها دغدغه این موضوع را داشته و یا خانم تهمینه میلانی و بسیاری دیگر که دغدغه‌مندانه‌تر در این حوزه قدم برداشته‌اند.  این نوع انتخاب هم مثلِ انتخابِ بازیگر فیلم‌ها شده است. چون برخی از این‌ها خودشان این سیستم را راه انداختند. تا وقتی که منِ خانم نخواهم یک سیستمی راه نمی‌افتد و هیچ مردی نمی‌تواند به من نزدیک شود. در طولِ سال‌های فعالیتم با شرافت زندگی کردم. دوست نداشتم به هر قیمتی باشم به همین خاطر است با صراحت و بدونِ رودربایستی صحبت می‌کنم و به همین خاطر این روزها نیستم و ترجیح می‌دهند با من کار نکنند. 

سحر زکریا- نمایی از فیلم «دلداده»

مراقبِ تازه‌واردها باشید

بازیگر سینما و تلویزیون با اشاره به اینکه این مشکلات خیلی زیرساختی است، گفت: من می‌گویم از ما که گذشت، مراقبِ تازه‌واردهای این عرصه باشید. خیلی این موضوعات سرمنشأ زیرساختی دارد. وقتی در موردِ این مسائل حرف می‌زنیم می‌گویند همه‌جای دنیا این شکلی است. اما آنجا همه می‌فهمند و اینجا بدبختی‌مان این است پنهان می‌شود و زن نمی‌داند چطوری شکایت کند و شکایتش به کجا می‌رسد. اسم‌ها را چطور مطرح کنیم که قاضی می‌گوید چطوری می‌توانی ثابت کنی؛ کسانی که جایگاهی دارند پشت‌شان قُرص است. این وسط دوباره امثالِ ما نابود می‌شویم؛ سال‌ها همین کار را کردند و به من کار ندادند. باید این سیستم که وارد عمل شده‌اند نمایشی و شوآفی رفتار نکنند؛ چون خودِ من عادت ندارم در این نمایش‌ها شرکت کنم. 

هیچ‌کسی از من حمایت نکرد؛ می‌گفتند بیکار می‌شویم!

زکریا نسبت به انتخاب سردرمدارانِ شورای مستقل انتقاد و خاطرنشان کرد: خانم‌هایی که به عنوانِ سردمدارِ این عرصه، انتخاب شدند متأسفانه ما را بدبخت کردند. سینما را برخی از همین‌ها این مُدلی پایه‌گذاری کردند. وقتی ما هم صحبت می‌کردیم و این نکات را می‌گفتم یک نفر از بازیگران پشت ما درنیامدند. حتی با من تماس می‌گرفتند و تشکر می‌کردند صدای ما هستید. اما نمی‌توانیم واردِ این عرصه بشویم چون اگر حرف بزنیم بیکار می‌شویم. مثلِ هزاران پروژه‌ای که سرِ آن کارها رفتم و به عنوان نقش اول انتخاب شدم؛ اما از جایی به بعد خانمی آمده و او را انتخاب کردند. حتی به خاطرِ او فیلمنامه عوض شده است. چون سحرِ زکریا نخواسته کارهایی که آنها می‌خواهد انجام دهد. من با خودم می‌گفتم مگر می‌شود قرارداد بسته‌ام و این اتفاق می‌افتد. 

این شوراها و هیئت‌های رسیدگی‌کننده باید واردِ انتخاب بازیگر شوند

وی با اشاره به اینکه 28 سال است حرف زدم هیچ اتفاقی نیفتاده و هیئت‌های رسیدگی‌کننده باید از قراردادها و زمانِ انتخاب بازیگرها شروع کنند، افزود: 28 سال است حرف زدم هیچ اتفاقی نیفتاد. خانه‌نشین شدم و حالا اینکه تلویزیون هم مرا خانه‌نشین کرده و ممنوع‌الکار شده‌ام. در قدمِ اول به نظرم واقعاً باید این شوراها و هیئت‌های رسیدگی‌کننده از همان لحظه اولِ تولید فیلم‌ها یعنی هنگام بسته شدن قراردادها ورود کنند. چه قراردادهای سینمایی و چه تلویزیونی باید زیرنظر این هیئت اتفاق بیفتد.

چرا فقط یک عده کار می‌کنند؟

این بازیگر سینما و تلویزیون اشاره کرد: این‌طوری نمی‌شود فقط یک عده کار کنند؛ همین سیستمِ خراب سینما را نشان می‌دهد. این شورا هرگونه قراردادی را زیرنظر داشته باشند. خانمِ بازیگری که در آن پروژه و این پروژه حضور دارد از رویِ شایستگی است و پشتِ پرده دیگری دارد؛ این‌ها بررسی شوند. این موضوع برای برخی آقایانِ سینما هم صِدق می‌کند؛ فعالیت و همکاری آنها با کارگردانان خانمِ سینما گاهی شائبه‌هایی ایجاد می‌کند. چرا که آن کارگردانان این بازیگرها را ساپورت می‌کنند و آن آقایِ بازیگر مورد توجه قرار می‌گیرد. 

پشت پرده‌های سیاسی را مطرح می‌کنند تا دست‌شان رو نشود!

او در پاسخ به این سؤال که برخی از تهیه‌کنندگان بعد از این بیانیه‌ها و امضایِ آن توسط بانوان سینمای ایران، بحثِ پشت پرده سیاسی را مطرح کرده‌اند، تأکید کرد: این پشت پرده‌های سیاسی را ربط می‌دهد تا دست خودشان رو نشود. همه این‌ها می‌دانند چه خبر است. وقتی یک چیزی را می‌خواهند ماست‌مالی کنند این مسائل را به میان می‌آورند. تا منِ بازیگر زن خفه شوم و در کثافت غلت بخورم. این یک حربه‌ای است که دستِ این آقایان افتاده تا پیگیری این حقیقت‌ها و حقانیت‌ها را در نطفه خفه کنند. من اعتقاد دارم این مطالبه‌گری‌ها و کمیته‌ها باید به دور از شوآف حرکت کنند. تا این مسیرها به صورت نمایشی پیگیری شود به جایی نخواهد رسید. 

ماجرایِ ممنوع‌الکاری سحر زکریا

سحر زکریا درباره بازگشت به بازیگری و ساختِ فیلم، توضیح داد: چند طرح برای کارگردانی دارم اما متأسفانه طرفِ کارگردانی هم می‌رویم مافیای خودش را دارد. این مافیا در سینما و تلویزیون وجود دارند اما در سینما بیشتر است. وقتی طرحی را به تلویزیون ارائه می‌دهیم افرادِ آشنا را بیشتر تحویل می‌گیرند و از طرفی دیگر می‌خواهند اسپانسر ببریم که این هم کار سختی است. اما دغدغه بازیگری ندارم و از این جریان‌ها خسته‌ شده‌ام. 

او درباره ممنوع‌الکاری‌اش، گفت: برای یک کاری در نمایش‌خانگی انتخاب شدم اجرا کنم و از ساترا تماس گرفتند و اطلاع دادند که ممنوع‌الکارم. به برنامه "شب‌آهنگی" هم دعوت شدم اول گفتند ممنوع‌الکاری و بعد که برطرف شدم رفتم و برنامه ضبط شد اما هنوز بعد از چندین ماه، پخش نشده است. 

با مهران مدیری قهر نیستم

زکریا درباره اینکه برخی از همکاران قدیمی درخواست کرده‌اند او با مهران مدیری آشتی کند، افزود: من با مهران مدیری قهر نیستم. یک واقعیتی را گلایه‌آمیز مطرح کرد اما مطبوعات زرد طورِ دیگری این جریان را هدایت کردند. من گفتم سال‌ها با شما (مهران مدیری) کار کردیم چرا وقتی می‌خواهید کارهای جدید بسازید به سراغِ ما نمی‌آیید. یک زمانی به ما می‌گفتند شما بازیگر سریال‌های 90 شبی هستید و کار طنز کردید. اما امروز بازیگرها کمدی و جدّی و در هر ژانر دیگر ایفای نقش می‌کنند و کسی هم به آنها ایراد نمی‌گیرد. اگر هم روزی قرار باشد با آقای مدیری دوباره کار کنم حتماً در ابتدا، دلخوری‌هایم را می‌گویم و بعد با ایشان کار خواهم کرد. 

او در پایان خاطرنشان کرد: این روزها کمتر کارهای ایرانی می‌بینم چه در تلویزیون و چه سینما؛ چون نسبت به ضعفِ آنها انتقاد دارم. یک دوره‌ای «سربداران» و «کیف انگلیسی» و سریال‌های خوبی داشتیم اما هر روز افت و نزول بیشتری در این عرصه داریم. چه شد به این‌جا رسیدیم؟ این روزها سریال «جیران» هم متعجبم کرده که چرا آنقدر اشتباهات فاحش در آن وجود دارد. در صورتی که کارگردان این اثر حسن فتحی است و از او انتظار دیگری داشتیم. یکسری دیالوگ‌ها محاوره‌ای و یکسری دیالوگ‌ها به زبانِ کتابی؛ واقعاً این روزها ترجیح‌ می‌دهم بیشتر کارهای خارجی و بین‌المللی ببینم.