نظیر پرویز فنی زاده در تاریخ بازیگری وجود ندارد/ نقش منفی وجود خارجی ندارد

 اصغر همت در این کارگاه گفت: روزگاری اگر فردی از صدای مناسبی برخوردار بود می‌توانست تعزیه خوان و بازیگر شود اما امروز شرایط فرق کرده و به گونه‌ای دیگر است.

او افزود: در بازیگری مقوله مربوط به حواس انسانی دارای صورتی متفاوت است زیرا تنها نباید به مواردی همچون دیدن و شنیدن اکتفا کرد. جمله مشهوری با این مضمون  وجود دارد که بازیگر باید ببنید آنچه را که نیست و نبیند آنچه را که هست.

آگاهی برای یک بازیگر امر واجبی است

بازیگر سریال امام علی(ع) بیان داشت: هیچ فردی وجود ندارد که با پیدا کردن مجدد شیوه تنفس صحیح و تسلط بر بدن دچار لطمه شود، بنابراین در صورت کسب این مهارت‌ها هر فرد می‌تواند انسان بهتری باشد. کار بزرگ استانیسلاوسکی این بود که عادات بشری را گردآوری و تدوین کرد. او فشار عضلانی را سم بازیگری می‌دانست و اهمیت تنفس صحیح در زندگی شخصی را امری مهم به شمار می‌آورد. نکته جالب این است که انسان از ابتدای تولد تا زمانی که معنای اضطراب را متوجه شود دارای تنفس صحیح است.

همت با بیان اینکه یک بازیگر باید آگاهی بسیاری در حیطه‌های مختلف داشته باشد، افزود: بازیگر نیاز دارد تا در رشته‌های مختلف آموزه‌هایی را کسب کند. به عنوان مثال، یک بازیگر در صحنه تئاتر باید به توانایی‌های خود متکی باشد، در صورتی که در سینما امکان برداشت‌های متفاوت و همچنین مقوله‌ای همچون تدوین وجود دارد. در تئاتر نمی‌توان تقلب کرد و به همین دلیل است که معیار سنجش و توانایی یک بازیگر روی صحنه تئاتر است. بازیگری در شکل واقعی آن توسط افرادی اتفاق افتاده است که دارای تجربه حضور در عالم نمایش هستند.

دانشگاه محل رشد است نه کشف

این هنرمند بیان کرد: به عقیده من فردی که سابقه فعالیت تئاتری ندارد و در این زمینه دارای سواد کافی نیست نباید در دانشگاه پذیرفته شود. او باید در همان ابتدا زمینه فعالیت خود را از میان نویسندگی، کارگردانی، بازیگری، نمایش عروسکی و…مشخص کند، زیرا دانشگاه محل رشد استعداد است و نه کشف آن و به همین دلیل وجود استعداد ذاتی در هر فعالیت هنری امری ضروری بوده و میزان علاقه عاملی تعیین کننده نیست.

همت درباره اهمیت تنفس صحیح ابزار داشت: همه افرادی که به صورت غلط تنفس می‌کنند دچار سردرد هستند. اولین فعالیت برای شروع بازیگری، بازگشت به تنفس صحیح اولیه است. استانیسلاوسکی معتقد بود بدون تنفس صحیح، امر بازیگری به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست و یوگا ورزش اصلی بازیگری به شمار می‌رود، چراکه باعث آزاد شدن جسم و ذهن یک فرد می‌شود.

او با بیان اینکه بازیگری به شیوه درست آن تنها در شرایط سلامت کامل ذهن و جسم اتفاق می‌افتد، بیان داشت: به نظر من حتی وجود لهجه نقص عضو به حساب می‌آید و نمی‌توان با آن نقشی چون هملت را ایفا کرد. یک بازیگر باید در عین سلامت صد در صد قادر باشد تا نقش یک نابینا یا بیمار مبتلا به زوال عقل را بازی کند. همچنین ضروری است تا فعالیت‌ها و تمرین‌های صحیح مربوط به بازیگری جزئی از عادات ثانویه علاقه‌مندان به این رشته باشد.

بازیگر مجموعه «آژانس دوستی» ادامه داد: زنده یاد حمید سمندریان اعتقاد داشت که برای یک بازیگر باید رفتارهای غیر ارادی نیز صورتی ارادی داشته باشد. اگر فردی دارای ماهیچه‌ها و بدنی آزاد نباشد، صدا و بیان گوش‌نوازی نخواهد داشت و همانطور که گفته شد، فشار عضلانی سم بازیگری است و برطرف کردن چنین مواردی تنها با تمرین‌های مداوم حاصل می‌شود.

بداهه یک اصل در بازیگری است

او با اشاره به اینکه بداهه یک اصل در کار بازیگری است، ابراز داشت: ممکن است هر اتفاقی روی صحنه رخ دهد و بازیگر باید بدون آنکه مخاطب متوجه شود، آمادگی مواجهه با آن را داشته باشد.

همت درباره شخصیت‌های منفی در آثار نمایشی گفت: من معتقدم نقش منفی وجود خارجی ندارد زیرا هیچ فردی در دنیا نخواهد بود که خود را شخصیتی منفی بداند، بلکه این تماشاگر است که منفی بودن یک نقش را تشخیص می‌دهد. همچنین طرز بیان جملات در زبان معیار موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود. بیان بدون لحن و بدون لهجه زبان معیار نامیده می‌شود و بیان معیار دارای قانون و قاعده است.

نمی توان به راحتی از بند یک شخصیت خلاص شد

همت بیان داشت: یک بازیگر بزرگ امکان ندارد بتواند در طول یک سال در چند کار حاضر شود زیرا نمی‌توان به سادگی از بند یک شخصیت خلاص شد. علاوه بر آن، ایفای یک نقش نیاز به چندین ماه تحقیق و پژوهش دارد.

بازیگر «یه حبه قند» بیان داشت: سینما و تئاتر دو مدیوم مختلف هستند اما اصول اولیه حاکم بر آن‌ها در بازیگری تفاوتی ندارد. ضروری است که بازیگر سینما با لنزها آشنایی داشته باشد اما این موضوع برای بازیگر تئاتر مطرح نیست. یک بازیگر می‌تواند از فیلم‌ها و موارد دیگر تاثیر بگیرد اما در هر صورت باید تلاش کند تا خود را از دام تقلید کردن در امان نگه دارد. موضوع دیگر این است که تئاتر امری کنش‌گر است اما این روزها بیشتر آثاری که روی صحنه می‌روند، روایتگر هستند و این موضوع جانشین کنش‌گری شده است.

فعالیت هنری نیازمند خلاقیت است

همت گفت: مهم‌تر از مسئله آموزش، ممارست است و یک بازیگر باید به طور پیوسته به تمرین بپردازد تا بتواند زمانی که مقابل دوربین قرار گرفت، از پس یک نقش برآید. فعالیت هنری نیازمند خلاقیت است و این امر شامل موارد متعددی می‌شود که در نهایت در قالب امر خلاقه متبلور می‌شود. کار هنری اگر عاری از خلاقیت باشد، تنها تکنیک در آن دخیل خواهد بود و جلوه‌ای نخواهد داشت.

همت خاطرنشان کرد: سال ۵۶  دانشجو بودم و در فیلمی به نام «سرخپوست‌ها» به کارگردانی غلامحسین لطفی بازی کردم که زنده یاد پرویز فنی زاده هم در آن حضور داشت. من معتقدم نظیر پرویز فنی زاده در تاریخ بازیگری ایران وجود ندارد. او روزی گفت که علاقه دارد در عرض زندگی کند و نه در طول، اما من عقیده داشتم که یک هنرمند موظف است که در طول زندگی کند. فنی زاده به حرف خود عمل کرد و در ۴۶ سالگی صحنه را ترک کرد. از میان دانشجویان آن دوران تنها هفت نفر باقی ماندیم از جمله امین تارخ، مهدی فقیه، حامد مظفری، جمشید اسماعیل خانی و…

بیضایی یک استثنا در سینما است

این بازیگر درباره بهرام بیضایی نیز گفت: وجود بهرام بیضایی در راس دانشکده هنرهای زیبا شانس بزرگی بود زیرا به اعتبار او افراد طراز اول برای تدریس به این دانشگاه آمدند و حتی برای دروس فرعی نیز استادهای به نام و بزرگی مشغول به کار بودند. این مسئله تنها محدود به رشته تئاتر نبود و سایر رشته‌های هنری نیز از هنرمندان مهمی برای آموزش هنرجویان بهره می‌بردند.

وی ادامه داد: بیضایی هیچ گاه من را حیرت زده نمی‌کند زیرا خود او از هر یک از کارهایی که انجام داده بزرگتر است. او یک استثنا در تاریخ ما است. بیضایی در کار خود یک متخصص است و همواره اشراف بسیاری به آنچه انجام می‌دهد دارد.

این کارگاه که در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد پنج ساعت به طول انجامید و بخش اصلی آن به تمرین‌های عملی اختصاص داشت.