سرنوشت روز موسیقی در تقویم چه شد؟/ نه فارابی نه شجریان، صفی الدین ارموی

یسنا خوشفکر ـ فعال فرهنگی هنری ـ در روزهای اخیر با ارائه مدارکی، از تصویب انتخاب روز «آواها و نواهای ایرانی» مصادف با سالروز وفات صفی الدین ارموی در سالنامه رسمی ایران به تاریخ ششم بهمن ماه خبر داده است.

در توضیحات این خواننده، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی ایران آمده است:

«به نام خدا

با توجه به لزوم درج روزی به نام موسیقی در سالنامه رسمی ایران، سال گذشته با هم اندیشی چند تن از فعالان فرهنگی، ‌دو نامه توسط اینجاب تهیه و به شورای فرهنگ عمومی ارسال شد. یک نامه با امضای ۳۰ تن از استادان و فعالان عرصه موسیقی که در آن درخواست شده بود روز موسیقی به نام فارابی موسیقیدان و ‌فیلسوف بزرگ ‌ایرانی در گاهشمار رسمی کشور به ثبت برسد و نامه دوم از سوی بنیاد ایران شناسی نیشابور به مدیریت فریدون جنیدی (ایرانشناس، زبان شناس، شاهنامه پژوه و نگارنده کتابی در زمینه موسیقی) که پیشنهاد کرده بودند این روز  به نام فارابی اما با نام کهن آن «نوای خوش» که ترجمه «هونیاک» در زبان پهلوی است، نام گذاری شود. به آگاهی کارشناسان موسیقی و فعالان میراث می‌رسانم با توجه به اینکه روز حکمت و فلسفه به نام فارابی نامور است، با نامگذاری روز موسیقی به نام فارابی موافقت نشد، اما با پیگیری و گفتگوهایی که انجام گرفت، روز موسیقی به مناسبت وفات استاد برجسته نوای خوش، صفی الدین ارموی پذیرفته و پس از سپری کردن روال قانونی، به تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید.

بر این اساس ششم بهمن ماه بنام روز «آواها و نواهای ایرانی» برای نخستین بار در گاهشمار رسمی کشور در سال ۱۴۰۱ درج خواهد شد.

اینجانب ضمن شادباش جهت تصویب این روز به دوستداران هنر و ‌فرهنگ این سرزمین به عرض می‌رسانم آنان که با تاریخ موسیقی ایران آشنا هستند، صفی الدین ارموی خنیاگر سده هفتم هجری و صاحب دو اثر مرجع و ارزنده موسیقی به نام‌های «ادوار» و «رساله شرفیه» را نیک می‌شناسند. صفی الدین ارموی با بهره گیری از آثار و دانش نیاکان و بزرگانی چون اسحاق موصلی وفارابی و تکمیل نظرات آنها و تصحیح فواصل و تدوین و طبقه بندی و نغمه نگاری (نت نویسی) ادوار و ‌مقام‌های موسیقی و انتقال آن به نسل پس از خود، سهم به سزایی در ثبت و ارتقای موسیقی ایران داشت. به گونه‌ای که خنیاگران پرآوازه‌ای چون عبدالقادر مراغی به شرح ادوار او پرداخته‌اند و بزرگانی چون قطب الدین شیرازی نیز با الهام از آثار او رساله موسیقی خود را نگاشته‌اند. تاثیر صفی الدین ارموی در پاسداشت موسیقی این سرزمین و ماندگاری هنر خنیاگری و آنچه که از این هنر تا  به امروز بدست ما رسیده، بر اهل فن پوشیده نیست.

اکنون جای بسی خرسندی است که خنیاگران ایران زیر نام صفی الدین ارموی ستاره ی موسیقی شرق، در روز ششم بهمن گرد هم آیند و این روز فرخنده را جشن بگیرند و با گرامیداشت این روز، مردم ایران نیز اَبر موسیقیدان سرزمینشان را بهتر بشناسند.»

بر اساس این گزارش، پس از درگذشت محمدرضا شجریان در ۱۷ مهرماه سال گذشته، حاشیه‌ها برای نام گذاری روزی به نام موسیقی بالا گرفت.

خانه موسیقی در سال ۹۹ با انتشار گزارشی از عملکرد خود برای نام‌گذاری روزی به نام موسیقی، اعلام کرد که در ابتدای مهر ماه با ارسال نامه‌ای به وزیر ارشاد، درخواست کرده که یکم مهر ماه، مصادف با زادروز تولد محمدرضا شجریان، به عنوان روز ملی موسیقی ثبت شود؛ البته این درخواست پیشترها درباره سالروز تولد فارابی هم از سوی این نهاد صنفی مطرح شده بود که در آن زمان به دلیل آنچه از سوی خانه موسیقی «کم لطفی مسئولان دولتی وقت» عنوان شد، در نهایت مورد تصویب قرار نگرفت.

اما با درگذشت محمدرضا شجریان گزینه‌ای دیگر (تولد استاد آواز ایران) هم برای نام گذاری روز موسیقی، پیش روی اهالی هنر قرار گرفت. این درخواست در روز تشییع پیکر این هنرمند، از سوی متولیان خانه موسیقی اعلام و بر آن تاکید شد.

در ادامه اما نامه‌ای از سوی جمعی از هنرمندان موسیقی ایران منتشر شد که در آن پیشنهاد شده بود روز مزین به نام «فارابی» به عنوان روز ملی موسیقی اعلام شود که این نامه نیز از سوی خانه موسیقی با واکنش‌هایی همراه و اصل صحت این نامه زیر سوال برده شد.

با این همه فارغ از اینکه در نهایت بهترین گزینه برای اختصاص روزی به نام موسیقی کدام مناسبت می تواند باشد، پرواضح است که اختلاف نظرهایی از این دست، عایدی جز تاخیر در ثبت روزی به نام موسیقی در کشور نداشت. و اکنون با تایید گزینه سومی به نام «صفی الدین ارموی» در شورای فرهنگ عمومی، به نظر می‌رسد که قرار است از این پس ششم بهمن را به نام روز «نواها و آواهای ایرانی» بشناسیم.