سهراب؛ نقاش شعر معاصر!

‌یکم اردیبهشت سال‌روز درگذشت سهراب سپهری، نقاش و شاعر ایرانیست؛ هنرمندی که با وجود گذشت ۴ دهه از فعالیتش در زمینه نقاشی و اینکه وجه شاعری او پررنگ‌تر نمود داشته است، آثار او در معتبرترین نمایشگاه‌های نقاشی به نمایش در می‌آید و با قیمت‌های بالا به فروش می‌رسد.

سبک نقاشی سهراب به نوعی وام‌دار طبع شاعرانگی و لطیفش او بوده و همین عامل موثری در توجه بسیاری از هنرمندان به آثار سپهری و علاقمندانی است که برای داشتن تابلوهایش سر و دست می‌شکنند.

به گزارش ایسنا، جامعه ایرانی بیشتر سهراب سپهری را با اشعارش می‌شناسد، حال آنکه زمانی اولین مجموعه شعرش منتشر شد که درجه یک علمی را از دانشکده هنرهای زیبا دریافت و چند نمایشگاه نقاشی در تهران برپا کرده بود. هنری که تا پایان عمر سهراب، حتی زمانیکه شاعری معروف شده بود، همراهیش کرد و وجه غالب او به شمار می‌رفت.

عضو هئیت علمی بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز در گفت و گو با ایسنا، سهراب را جزو شاعران نسل اول شعر معاصر قلمداد و اضافه کرد: سهراب، شاعر، نویسنده و نقاش، به حتم از مهم‌ترین شاعران معاصر کشور بود که شعرهایش به زبان‌های بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و ایتالیایی ترجمه شده ‌است.

غلامرضا کافی خاطر نشان کرد: سپهری دوره‌ی ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش، شهر کاشان گذراند و تحت تاثیر پدرش که دستی در این هنر داشت، به نقاشی علاقه‌مند شد و به گفته‌ی خودش این پدرش بود که او را به نقاشی عادت داد.

او با بیان اینکه با شروع تحصیل در دانشکده هنرهای زیبای تهران شعر هم وارد زندگی‌ سپهری شد، اضافه کرد: وی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه، به عنوان مدرس در هنرستان هنرهای زیبا مشغول فعالیت شد.

این استاد دانشگاه شیراز خاطر نشان کرد: سپهری با بورس تحصیلی در هنرستان هنرهای زیبای پاریس به همراه حسین زنده‌رودی در رشته‌ی لیتوگرافی مشغول به تحصیل شد، اما با قطع شدن بورس‌اش برای ادامه‌ی تحصیل مجبور شد شیشه‌ی آپارتمان‌ها را پاک کند و از برج‌های چند طبقه آویزان شود.

کافی با اشاره به اینکه سفرهای او به کشورهای مختلف جهان و دیدن آثار نقاشان بزرگ غرب او را با تحولات عمیق این هنر آشنا می‌کند، گفت: تابلوهای سبک کوبیسم او در موزه هنرهای معاصر که با موضوع چهره و طبیعت بیجان نقاشی شده‌اند، حاصل آشنایی او با نقاشی‌های پیکاسو و سبک کوبیسم هستند.

این شاعر شیرازی با تاکید براینکه سهراب، روحیه‌ای خاص داشته، در خصوص شخصیت این هنرمند شاعر، گفت: شخصیت سهراب، پرورده‌ی هنر نقاشی‌ست که علاوه بر شعر در نقاشی هم صاحب سبک بود.

کافی ادامه داد: آنچه که مایه درون گرایی سهراب بود، شکفتن افق های ناشکافته در شعر و نقاشی است، به همین دلیل اشعار و آثار وی آرامشی از حیات دریافت کرده و با هستی پیوند خورده و این مهم را صادقانه در اشعار خود انعکاس داده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز با بیان اینکه آرامش و صداقت اشعار و آثار سپهری به مخاطب منعکس می شود، ادامه داد: زبان ورزی، ترکیب سازی یا حتی جنبه ها و محورهای معنایی، اشعار سپهری را از دیگر شاعران امروزی متمایز کرده است.

کافی با اشاره به شخصیت چند وجهی سهراب سپهری افزود: طبیعتا یک شاعر نقاش دریافتی که از هستی و طبیعت دارد متمایز از یک شاعر ساده است، و یک نقاش شاعر اثری که خلق می کند متفاوت از یک نقاش غیر شاعر است.

وی خاطر نشان کرد: او به جبهه های وجودی خود غنایی اینگونه بخشیده یگانه شدن او با هستی از او یک شخصیت صادق در کلام و نوآور در بیان پدید آورده است.

کافی با اشاره به اینکه سپهری جهان خاص و ویژه خود را داشت، افزود: تنش ها، تپش ها، تبلیغات و اجبار و جبرهای زمان هیچ تاثیری در اشعار او نداشت‌.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه برتری سهراب نسبت به دیگر شاعران معاصر دلایل مختلفی دارد، گفت: سهراب سپهری یکی از نمایندگان برتر و شاخص شعر پس از نیما و شعر آزاد محسوب می شود؛ تقریبا ۴ اسم پس از نیما می‌توان برشمرد و نام سپهری، در کنار نام احمد شاملو، اخوان ثالث و فروغ فرخزاد آورده می شود.

کافی خاطر نشان کرد: هنگامی که شاعران معاصر با سهراب غالبا انعکاس مسائل سیاسی را در کارنامه خود داشتند و شاعر سیاسی بودند، سپهری به درون گرایی خود توجه داشت و از نظر او قطار سیاست خالی بود، من قطاری دیدم که سیاست می‌بُرد و چه خالی می‌رفت.

او ادامه داد: پیامد این موضوع این است که سپهری برای خود یک حوزه معرفتی تعریف کرده و از طرفی با شناسه های زبانی خاصی همراه کرده بود ما از آنها به عنوان شناسه های سبک هندی در ادبیات از آنها یاد می‌کنیم.

این استاد دانشگاه گفت: آشنایی سهراب با آموزه های عرفانی، عرفان شرق و دیدگاه ذهن هم از نظر محتوا و هم از نظر زبانی و ذهنی بر کارش اثر گذاشته بود و این موضوع در شعر او منعکس شده است.

او خاطر نشان کرد: اما توجه انگیزی به سهراب سپهری بعد از انقلاب اتفاق افتاده و سپهری یکی از کسانی است که سهم بسزایی در مردمی کردن شعر ما دارد.

کافی با بیان اینکه او وقتی در این جریان شروع به کار کرد با معارضه و مبارزه های زیادی رو به رو شد، افزود: حتی ادیبان و شاعران زمان وی در برابر این جریان جبهه گرفتند و بسیار طول کشید تا این جریان بتواند خودش را ثابت کند و در توده نفوذ کند که اگر این گونه نباشد جریان شعری قطعا پایدار نخواهد بود.

کافی با تاکید براینکه بی‌تردید سپهری یکی از شخصیت هایی‌ست که در شکل گیری و پدید آمدن، شعر مردمی، کمک بسزایی کرده است، ادامه داد: سهراب یکی از برترین نمونه ها در این زمینه به شمار می‌رود، چراکه شاعران دیگر زبان خاص شعر خود را داشتند و خیلی به بحث درون گرایی و به عنوان یکی از حوزه های مورد علاقه ادیبان و شعر دوستان و علاقمندان به ادبیات توجه نمی‌کرند.

استاد ادبیات دانشگاه شیراز گفت: سهراب سپهری یکی از کسانی بود که به خاطر گشودن افق‌های تازه در شعر خود و انجام بازیهای زیبا و دل انگیز به لحاظ زبانی در شعرش، توانست به شعر آزاد و جریان شعر آزاد در جامعه کمک کرده و ظرفیت دیگری به آن اضافه و جامعه را با اینگونه آثار هنری آشنا کند.

منبع: ایسنا