«سربداران»، «بوعلی سینا» و «معصومیت از دست رفته»
نقش های ماندگار امین تارخ در سریال ها
تئاتر آغازگر راهی بود برایش که به سرعت به تلویزیون کشیده شد و چند سال بعد در سینما هم امتداد یافت، اما در نهایت این مسیر در تلویزیون پایان یافت. امین تارخ ـ بازیگر مطرح کشورمان ـ عصر شنبه ـ دوم مهرماه ـ در حالی چشمهایش را برای همیشه به روی دنیای بازیگری بست که در حدود نیم قرن فعالیت، چشمهای بسیاری از بینندگان تلویزیونی را مسحور هنر و نقشهایش کرده بود.
آغاز حضور تارخ در تلویزیون، به چند کار محدود قبل از انقلاب برمیگردد که آنها هم باز با تئاتر و ساختارهای تئاتری فصل مشترک بسیار داشتند. با پیروزی انقلاب اسلامی اما سریال تاریخی «سربداران» به ناگاه جولانگاهی شد برای عرضه هنرِ بازیگری که تا آن روز استعدادش برای بیننده تلویزیونی نهفته مانده بود.
در آن سالهای ابتدایی دهه ۶۰ ، امین تارخ، سوسن تسلیمی، علی نصیریان و محمدعلی کشاورز «سربداران» را به عنوان اثری ماندگار برای صداوسیما ثبت کردند و ایفای نقش «شیخ حسن جوری» سکوی پرتابی شد برای بازیگرش تا کمتر از دو سال بعد نقش «بوعلی سینا» را در سریال کیهان رهگذر بازی کند.
محمدعلی نجفی ـ کارگردان «سربداران» ـ در این زمینه یادآور شده است که کیهان رهگذر در سریال «سربداران» انتخاب بازیگران را به عهده داشته است. گویا رهگذر با امین تارخ آشنا بوده و او را در ابتدا برای نقش «محمدبیک» به نجفی پیشنهاد میدهد.
نجفی درباره علت انتخاب تارخ برای نقش «شیخ حسن جوری» به یکی از رسانههای تخصصی سینمایی چنین گفته است: «در جلسهای با این بازیگر در حال گفتوگو بودیم که یکدفعه از بیرون صدایی آمد و امین تارخ به سمت صدا برگشت. حالت و نگاهی که به یکباره در چهرهاش دیدم نظرم را تغییر داد و به مرحوم رهگذر گفتم او را برای نقش شیخ حسن میخواهم.»
در آن زمان افراد بسیاری برای نقش شیخ حسن تست داده بودند اما هیچکدام باب میل محمدعلی نجفی نبودند. از طرفی تفاوت فاحشی بین شخصیت محمدبیک با شیخ حسن وجود داشت و همین باعث شده بود تا قانع کردن رهگذر برای این تغییر تصمیم سختی باشد؛ «حتی زمانی که به تارخ پیشنهادش را دادم کمی جا خورد، اما به تدریج او نیز موافقت کرد. امین تارخ را با تئاتر میشناختم، ولی در آن لحظه چیزی وجود داشت که پیش از این ندیده بودم. او از آن دسته بازیگرانی است که آن دارد. این ویژگی خاص در کنار صدای تاثیرگذار و نوع نگاهش قطعا او را شایسته بازیگری کرده است.»(نجفی، سوره سینما)
پس از «سربداران» و بازی در سریال محمدعلی نجفی، امین تارخ در سریال خودِ کیهان رهگذر در نقش بوعلی سینا بازی کرد. یک مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی که در سال ۶۴ با محوریت زندگی ابن سینا، دانشمند ایرانی، در شهرستان اردستان و مسجد جامع تاریخی آن ساخته شد.
کیهان رهگذر و امین تارخ زمانی با هم آشنا شدند که تارخ در نمایش «اتللو» نقش یاگو را بازی میکرد. این آشنایی به همکاری آنها در سریال «شهر من شیراز» و بعد هم «سربداران» انجامید.
رهگذر معتقد بود، چهره امین تارخ به نقاشیهایی که از چهره ابن سینا حکیم موجود است شباهت دارد و این ویژگی، یکی از دلایل انتخاب تارخ برای بازی در این نقش بود؛ به همین دلیل امین تارخ برای بازی در این سریال گریم بسیار سنگینی نداشت، گریمی که در عین حال چندان هم ساده نبود.
امین تارخ دربارهی سریال بوعلی سینا گفته بود: «در آغاز راه بودیم، همه جوان و پرانرژی و میخواستیم هر روز بهتر از روز قبل، کارهای بهتر و باکیفیتتری بسازیم. گمان میکردیم قرار است به جاهای فوقالعادهای برسیم!»
او بازی در نقش بوعلی را یک بُرد پیش از بازی برای خود دانسته و تاکید کرده بود: «نقشهایی هست که بازیگر قبل از ایفای آن نیمی از بازی را برده است.»
پس از بوعلی سینا، سریالهای شیخ مفید و معصومیت از دست رفته، اولی به کارگردانی سیروس مقدم و دیگری ساخته داوود میرباقری از جمله سریالهای تاریخی هستند که با نقشآفرینی امین تارخ در قاب جادو تماشایی شدند.
تارخ در «معصومیت از دست رفته» نقش اول و شخصیتی به نام شوذب را بازی میکرد. مردی از یاران امام علی (ع) که پس از مدتی خزانهدار کوفه و امویان میشود. میرباقری شوذب را در میانه عشق بین دو زن ترسیم میکند.
تارخ برای ایفای این نقش جایزه بهترین بازیگر مرد درام تلویزیونی از جشن حافظ را از آن خود کرد. او در این سریال ایفاگر نقشی بود که البته در اسناد و واقعیتهای تاریخی اساساً هیچ ریشهای ندارد و داستان او، برآمده از تخیل سازندگان سریال «معصومیت از دست رفته» از جمله داوود میرباقری بود. حتی علیرغم اینکه نام یکی از شهدای کربلا شوذب است، ولی این شخصیت ارتباطی با او ندارد.
«معصومیت از دست رفته» ساخته شده در سال ۱۳۸۲ ، پایانی بود بر سریالهای تاریخی امین تارخ و پس از آن بود که او را صرفا در داستانهای معاصر تلویزیونی میدیدیم.
«اغما» به کارگردانی سیروس مقدم از جمله مجموعههای پرسر و صدایی بود که این بازیگر ایفا کرد. این سریال برای رمضان سال ۸۶ در ژانر ماورایی ساخته شد و بسیاری از بینندهها را پای تلویزیون نشاند.
عزتالله ضرغامی در اظهارنظری درباره سریال اغما گفته بود: «اغماء به عنوان یک سریال تأثیرگذار و موفق مورد توجه مقام رهبری بود و حتی چند روز گذشته نیز که امین تارخ با رهبری دیدار داشتند ایشان تأکید کردند که این سریال یکی از سریالهای مطلوب است و باید ساخت چنین سریالهایی بیشتر شود.»
«جراحت» ساخته محمدمهدی عسگرپور دیگر سریال موفقی بود که امین تارخ در نقش «بزرگ» مقابل دوربین آن رفت. این سریال هم برای رمضان ساخته شد و سال ۸۹ روی آنتن رفت. همکاری عسگرپور با امین تارخ هشت سال بعد در سریالی دیگر با نام رهایم نکن تکرار شد که اتفاقا این مجموعه هم مناسبتی بود.
«رهایم نکن» که در رمضان ۱۳۹۷ از شبکه سه پخش شد، آخرین سریالی است که امین تارخ در آن بازی داشته است.
البته او دو سال بعد در سریالهای «آقازاده» و سپس «خسوف» هم بازی کرد اما هر دوی این مجموعه ها که آخرین کارهایش هم محسوب می شوند، در شبکه نمایش خانگی شکل گرفت.
«گاهی به پشت سر نگاه کن» مازیار میری، خستهدلان سیروس الوند، سفر سبز محمد حسین لطیفی، باران عشق احمد امینی و فریدون حسنپور دیگر مجموعههای تلویزیونی است که ثبتکننده تصویر و هنرمندی امین تارخ در قاب تصویر یک سریال بودهاند.
دیدگاه