یک اتفاق نادر برای برنده جایزه نوبل ادبیات

«ماریو بارگاس یوسا» نویسنده اسپانیایی-پرویی و برنده جایزه نوبل ادبیات در مراسمی به فرهنگستان زبان و ادبیات فرانسه پیوست.

پیوستن به فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، یکی از مهم ترین اتفاقات، رویدادهای حیات فرهنگی کشور فرانسه است. همچنین پیوستن «یوسا» نیز به دلیل اینکه هرگز کسی که حتی یک کتاب هم به زبان فرانسه منتشر نکرده باشد، نمی‌توانست به این فرهنگستان بپیوندد، اتفاق بی‌سابقه‌ای است.

این رمان نویس ۸۶ ساله در اقدامی حاشیه برانگیز، «خوان کارلوس» پادشاه سابق اسپانیا را به مراسم تحلیف خود برای عضویت در فرهنگستان فرانسه دعوت کرده بود، اقدامی که با انتقاد دولت اسپانیا همراه شده است. پادشاه سابق پس از یک سری رسوایی ها، از جمله ادعای آزار و اذیت جنسی و افشاگرهای مالی و همچنین سبک زندگی مجلل خود و شکار فیل در بوتسوانا، از سال ۲۰۲۰ در امارات متحده عربی در تبعید زندگی می‌کند.

فرهنگستان فرانسه در سال ۱۶۳۵ میلادی و در زمان حکومت لویی سیزدهم پایه‌گذاری شد و یکی از قدیمی‌ترین نهادهای فرانسوی به‌شمار می‌رود. در پی انقلاب فرانسه در سال ۱۷۹۳ از فعالیتهای این مرکز جلوگیری به عمل آمد اما در سال ۱۸۰۳ دوباره توسط ناپلئون بناپارت فعالیت خود را از سر گرفت. هدف این نهاد ادبی محافظت از زبان فرانسوی و ترویج آن در سطح جهانی است، زبانی که در دهه‌های اخیر همواره تحت تاثیر زبان انگلیسی قرار گرفته است.

این نهاد ادبی سال گذشته نسبت به استفاده گسترده از عبارات وارداتی مانند «big data» و «drive-in» در رویه رایج مشاغل فرانسوی و استفاده از نام‌های تجاری انگلیسی ابراز تاسف کرده بود.«وارگاس یوسا» در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه نوبل ادبیات شد و اولین عضو دارنده این جایزه در فرهگستان فرانسه پس از «فرانسوا موریاک» است که در سال ۱۹۵۲ برنده این جایزه شد. او یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان آمریکای لاتین به حساب می‌آید و اغلب با رمان‌هایی مانند «قهرمان عصر ما» (۱۹۶۳)، «سور بز» (۲۰۰۰) و «دوران سخت» (۲۰۲۱)، نگاهی دقیق به سیاست و تاریخ منطقه می‌اندازد.

افراد غیر فرانسوی درگذشته نیز به عضویت فرهنگستان فرانسه درآمده بودند. اولین نفر یک آمریکایی به نام «جولین گرین» در سال ۱۹۷۱ بود که هرگز تابعیت فرانسه را نگرفت و «دنی لافریر» نویسنده کانادایی-هائیتیایی نیز در سال ۲۰۱۳ به این نهاد پیوست اما «وارگاس یوسا» که در جوانی برای نسخه اسپانیایی خبرگزاری فرانسه کار می کرد، تا به حال همه آثارش را به زبان اسپانیایی نوشته است.

«یوسا» اکنون عضو سه آکادمی ادبی است، او در سال ۱۹۷۷ به آکادمی زبان پرو و در سال ۱۹۹۴ به آکادمی سلطنتی ادبیات اسپانیا پیوست.

«ماریو وارگاس یوسا» متولد ‌۲۸ مارس ‌۱۹۳۶ است و از مهم‌ترین آثار وی می‌توان به «سال‌های سگی» (‌۱۹۶۶)، «جنگ آخرالزمان» (‌۱۹۸۴)، «مرگ در آند» (‌۱۹۹۶) و «سور بز» (‌۲۰۰۲) و همچنین «سردسته‌ها»، «گفت‌وگو در کاتدرال»، «زندگی واقعی آلخاندرو مایتا»، «در ستایش نامادری»، «راه بهشت»، «چرا ادبیات؟» و «دوشیزه‌ خانم تاکنا» اشاره کرد.

«یوسا» از نویسندگان متعلق به نسل شکوفای ادبیات آمریکای لاتین است که در سال ‌۲۰۰۸ نشان عالی هنر و ادبیات فرانسه را دریافت کرد. او که جایزه‌ی ادبی «دن‌کیشوت» در کارنامه‌ی افتخارات‌اش به چشم می‌خورد، در سال ۱۹۹۵ توانست جایزه‌ی سروانتس، مهمترین جایزه‌ی ادبی نویسندگان اسپانیایی‌زبان را از آن خود کند و همچنین در سال ۱۹۹۶ برنده‌ی جایزه صلح آلمان شد. او روز هفتم اکتبر سال ۲۰۱۰ برنده‌ جایزه‌ نوبل ادبیات شد که حدود ۲۰ سال به عنوان یکی از کاندیداهای این جایزه‌ پرافتخار شناخته می‌شد.