خلاصه کارنامه سی ساله؛ سریال، سرگرمی، طنز و مسابقه

 شبکه سه همواره در کانون توجه مخاطب بوده و گاهی به واسطه رویکردها و سیاست‌ها و گاهی با تولید و پخش برنامه‌های پربیننده، اعتبار و سرمایه شبکه شده است. صحبت از ۳ دهه فعالیت شبکه ای است که توانسته مجریانی را معرفی کند، برنامه‌های معروفی بسازد و مدیرانی در گروه اجتماعی این شبکه معرفی کند هر یک در جایگاه‌های دیگری در صداوسیما قرار گرفتند.

شبکه سه، آذر ۱۳۷۲ با رویکرد مخاطب جوان و پرداختن به ورزش تأسیس شد و آذرماه امسال عمر شبکه به ۳۰ سال می‌رسد. مقصود ما اما مرور این سه دهه و کل این شبکه نیست. در سه دهه فعالیت گروه اجتماعی شبکه سه سیما، علی اصغر پورمحمدی، علیرضا برازش، محمد احسانی، سیدفضل الله شریعت پناهی، غلامرضا میرحسینی، ناصر کریمان و محمدرضا نجارزاده به عنوان مدیر گروه اجتماعی کار کرده اند.

دهه ۷۰؛ تأسیس و راه اندازی شبکه ای جدید

شروع کار شبکه سه با مدیریت جعفر صافی بود که تا سال ۸۲ مدیر شبکه ماند. علی اصغر پورمحمدی از مدیران معروف تلویزیون اولین مدیر گروه اجتماعی شبکه سه سیما شد. او از رادیو به تلویزیون آمده بود و همزمان با حضور در گروه اجتماعی شبکه یک، مدیریت گروه اجتماعی شبکه سه را هم بر عهده گرفت. محمد احسانی قائم مقام او در شبکه نیز همزمان قائم مقام در شبکه سه بود.

«جدی نگیرید» از منوچهر نوذری تا رضا عطاران

یکی از برنامه‌هایی که در همین دوران با کمک پورمحمدی از گروه اجتماعی شبکه سه به پخش رسید، «جدی نگیرید» به کارگردانی سعید توکل است. برنامه‌ای که بخشی از تیم آن، سال‌ها برنامه «صبح جمعه با شما» را در رادیو روی آنتن برده بودند. این برنامه ابتدا قرار بود از شبکه یک پخش شود، اما با این که ۴۰۰ دقیقه از آن ضبط شده بود، به شبکه سه رفت و با اجرای منوچهر نوذری در این شبکه تولید شد و به دلیل قرار گرفتن در میان برنامه‌های پربیننده، تا حدود ۳ سال ادامه یافت و برخی چهره‌های برنامه «ساعت خوش» مثل رضا عطاران به تدریج وارد این برنامه شدند.

در این دهه مسابقه‌های تلویزیونی هم در شبکه سه ساخته شدند، از اولین مسابقه‌ها «راز سیب» با اجرای فرهاد جم بود که هنوز در خاطرها مانده، البته این مسابقه در سیمافیلم تولید شده بود. این دهه، شروع برنامه‌های زنده در تلویزیون هم بود.

سریال طنز نود شبی در دهه ۷۰

اتفاق دیگر، تولید و پخش طنزهای نود قسمتی شبانه بود که نه در گروه فیلم و سریال، که در گروه اجتماعی شبکه سه تولید شد. «ببخشید شما»، «پلاک ۱۴»، «این چند نفر»، در این گروه ساخته شد و برای خود مخاطبی دست و پا کرد. پورمحمدی توانست آنتن تلویزیون را با برنامه‌های نمایشی طنز، جذاب و سرگرم کننده رونق بدهد و از طرفی در همین دوره هنرمندان و استعدادهای تازه ای به تلویزیون وارد شدند.

«عاقبت نقدفروشی، عاقبت نسیه‌فروشی» نیز از مجموعه‌های خاطره انگیز به کارگردانی رضا ژیان و تهیه‌کنندگی محمد صالح‌علا از جمله کارهای تولید شده این دهه بود.

از ابتدای حضور پورمحمدی یکی از همراهان جدی او محمد احسانی بود که قائم مقامی گروه اجتماعی یک و شبکه سه از سال ۷۳ تا ۷۹ را بر عهده داشت. از سال ۷۹ تا اوایل ۸۰ علیرضا برازش که بعدها مدیر شبکه یک شد و سپس احمد غلامی که سال‌ها بعد مدیریت شبکه چهار را بر عهده گرفت در مقطعی کوتاه مدیر گروه اجتماعی شبکه سه شدند. مجموعه «زیر آسمان شهر» در زمان احمد غلامی شکل گرفت تا به دوره محمد احسانی رسید.

دهه ۸۰؛ ظهور مجری‌های جوان

محمد احسانی سال ۸۰ تا ۸۲ مدیر گروه اجتماعی شبکه سه و سال‌ها قائم مقام پورمحمدی در گروه اجتماعی شبکه بود. ادامه «زیر آسمان شهر» و «بدون شرح» در زمان او ساخته شد. «بدون شرح» اولین حضور طنز یک بازیگر جدی یعنی فتحعلی اویسی و اولین حضور تلویزیونی بازیگر جوانی مثل امیر جعفری در تلویزیون بود.

از طرفی احسانی در کنار طنزهای نود شبی به ساخت جنگ‌های شبانه؛ ترکیبی از گفت وگو و آیتم‌های نمایشی رو آورد. تهیه کننده بسیاری از این جنگ‌های شبانه، محمد صالح‌علا بود. «شب های شفاهی» به تهیه کنندگی صالح‌علا با اجرای محمود محمدی از این برنامه‌ها بود که اولین حضور برخی هنرمندان مثل حسن معجونی و مهرداد ضیایی در قاب تلویزیون در آیتم نمایشی این برنامه رقم خورد.

جنگ‌های شبانه و برنامه‌های صبحگاهی

«من یک مستاجرم» سریال نود شبی دیگری بود که در دوره احسانی ساخته شد و توانست مخاطبی برای خود جذب کند.

یکی از برنامه‌های شبکه سه در این دوره، برگزاری جشن سالگرد راه اندازی شبکه در ۱۴ آذر بود که چند سال پیاپی با حضور هنرمندان این شبکه از تلویزیون پخش می‌شد.

سال ۸۲ پورمحمدی مدیر شبکه سه شد و حدود یک دهه اداره این شبکه را به عهده گرفت. در گروه اجتماعی نیز بعد از احسانی، غلامرضا میرحسینی از حدود ۸۳ تا ۸۶ مدیر گروه شبکه سه سیما شد. در این ایام رویکرد شبکه در برنامه‌های ترکیبی که در زمان احسانی پایه گذاری شد، به سمت فضای تفریحی رفت.

برنامه‌های شبانه «مهتاب» و «محله بنده نواز» از جمله این برنامه‌ها بودند. حتی بخشی برای نیمه شب در نظر گرفته شد و «ماه مهربان» به تهیه کنندگی فرید شب خیز از یک بامداد تا چهار صبح روی آنتن می‌رفت.

حضور فرزاد حسنی و احسان علیخانی

این دوره شروع برنامه‌های ترکیبی صبح و عصر بود و احسان علیخانی که قبل از آن به عنوان گزارشگر در برنامه‌ها ظاهر می‌شد، برای اولین بار در مقام مجری اولین برنامه صبحگاهی خود را اجرا کرد.

«کوله پشتی» با اجرای فرزاد حسنی نیز در این دوره کلید خورد. برنامه‌ای که در زمان خود شهرت یافت. همین باعث شد تا برای ماه رمضان هم برنامه «جزر و مد» با حضور حسنی راه اندازی شود، در ادامه احسان علیخانی مجری این برنامه شد و نام آن به «ماه عسل» تغییر کرد.

دهه ۹۰؛ تولید بیگ پروداکشن ها در سیما

دهه نود در تلویزیون با تولید بیگ پروداکشن ها و حضور اسپانسرها در تلویزیون همزمان شد که بخشی از آن به ساخت برنامه‌هایی گران قیمت و بهره گیری از حضور چهره‌ها منتهی شد. اواخر دهه همزمان بود با گسترش رسانه‌های خصوصی، شبکه نمایش خانگی، رسانه‌های مجازی و تولید برنامه خارج از تلویزیون و رقابت تلویزیون با فضای بیرونی که این دهه را در مقایسه با دهه‌های قبل قرار داد. برنامه‌های استعدادیابی و تولید براساس نمونه‌های خارجی در این دوره شکل گرفت. اتفاقی که پیش از این در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ و در تجربه‌های مسابقه و گفت وگوهای نزدیک رخ داده بود، اما با دسترسی بیشتر مخاطب به رسانه‌ها، بیشتر به چشم آمد.

راه اندازی «هفت» مهمترین برنامه سینمایی تلویزیون
مدیریت گروه اجتماعی شبکه سه بعد از میرحسینی در اختیار فضل الله شریعت پناهی بود که از سال ۸۶ تا سال ۹۳ بر این مسند نشست.

از اتفاق‌های دوره شریعت پناهی، راه اندازی برنامه سینمایی «هفت» بود که در اولین دوره با حضور فریدون جیرانی کارگردان سینما شکل گرفت و بعد دو دوره دیگر از برنامه با اجرای محمود گبرلو، روزنامه نگار سینمایی و بهروز افخمی، کارگردان سینما و تلویزیون ساخته شد.

علی ضیا و برنامه «ویتامین ث» از اولین‌های دهه ۹۰ بود و در میان برنامه‌های صبحگاهی به چشم آمد. برنامه‌ای که در زمان شریعت پناهی و با تهیه کنندگی علی زاهدی روی آنتن رفت.

تثبیت برنامه ماه عسل

شریعت پناهی در ابتدای حضورش در شبکه سه در دهه ۸۰ مدت کوتاهی را مدیر گروه معارف بود و ماه عسل ابتدا در این گروه راه اندازی شد. اما در فصل‌های بعد به گروه اجتماعی آمد و مهمترین برنامه‌های رمضانی نه فقط در این شبکه که در کل تلویزیون بود. البته پس از آزمون و خطاهای بسیار و تغییر مجریان از محسن افشانی، حسن جوهرچی و علی ضیا که مجری آن بودند، با اجرای احسان علیخانی ادامه یافت و ۱۱ سال روی آنتن ماند.

از اسفند ۹۳ تا سال ۹۷ ناصر کریمان مدیر گروه اجتماعی شبکه سه بود. در دوره چهار ساله حضور او یکی از برنامه‌های ترکیبی شبکه سه، جشن‌های پایان سال «سه ستاره» با اجرا و تهیه کنندگی احسان علیخانی بود. این برنامه به انتخاب بهترین‌های تلویزیون در یک سال می‌پرداخت و تقریباً هر سال از برنامه‌های پربیننده تحویل سال تلویزیون بود. این برنامه و برنامه‌های مشابهی که علیخانی در تحویل سال برگزار کرد، باعث شد تا رکورددار اجرای برنامه‌های تحویل سال در سیما باشد.

بازگشت رضا رشیدپور با برنامه آخر شب و بعد برنامه صبحگاهی «حالا خورشید» نیز در این مقطع رقم خورد.

تولید بیگ پروداکشن ها از عصرجدید تا سیم آخر

فصل اول «عصرجدید» اگرچه با انتقاد اهالی رسانه و برخی منتقدان به دلیل کپی بودن برنامه مواجه شد، اما توانست در کنار «دورهمی» و «خندوانه» بارها رتبه برنامه‌های پربیننده را در نظرسنجی‌ها کسب کند. تولید و پخش «برنده باش» که با ضعف سوال های این مسابقه همراه بود و محمدرضا گلزار آن را اجرا می‌کرد، در همین دوره از شبکه سه پخش شد.

خرداد ۹۸ محمدرضا نجارزاده پس از کریمان مدیر گروه اجتماعی شبکه سه سیما شد. فصل دوم «عصرجدید» در این مقطع ادامه یافت، تولید مسابقه‌ها و برنامه‌های سرگرم کننده مثل «اعجوبه ها» ی مهران غفوریان و «سیم آخر» رضا رشیدپور در این مقطع پیش رفت.

حامد سلطانی که از مجریان مستعد این روزهاست، در این سال‌ها با برنامه‌های «میدون»، «حسینیه معلی» و برنامه صبحگاهی شبکه سه دیده شد و این روزها اجرای «اعجوبه ها» را بر عهده دارد. برنامه «زوجینو» با اجرای باربد بابایی هم از برنامه‌های این مقطع بود.

همچنین در این مقطع برنامه هایی از جمله «بدون توقف» به تولید رسید که سعی کرد در فضای روز جامعه به مطالبه گری و طرح مباحث چالشی بپردازد. ساخت مسابقه‌هایی مثل «قهرمان» و «ستاره ساز» با هدف استعدادیابی در حوزه ورزش و سرگرمی و برنامه‌هایی از جنس «خودمونی» از دیگر کارهای شبکه در این سال‌ها بود.

گروه اجتماعی شبکه سه سیما معمولاً متولی برنامه‌های سرگرم کننده و پربیننده ای بوده و حالا پس از رفتن محمدرضا نجارزاده از این سمت، حضور مدیر جدید در این جایگاه بسیار تعیین کننده است که تا چه حد بتواند روند ساخت برنامه‌های سرگرم کننده و پرمخاطب را در این شبکه ادامه دهد.