بازیگر قدیمی از تئاتر می‌گوید

ایرج راد در توضیح فعالیت های هنری این روزهای خود، بیان کرد: کاری را روی صحنه داریم به اسم آقای اشمیت کیه که این روزها در سالن استاد سمندریان در تماشاخانه ایرانشهر در حال اجراست. این تئاتر از ساعت ۷ شب شروع می شود و تا ۲۲ مهر قرار است، روی صحنه باشیم.

بازیگر نمایش باران ساز (منوچهر عسگری ۱۳۴۴) در پاسخ به این پرسش که میزان استقبال از این نمایش به دلیل رخوت دوساله تئاتر بر اثر کرونا چگونه بوده است، گفت: استقبال تا اینجای کار بد نبوده و باید جلو برویم و ببینیم چطور است. خوشبختانه امروز شدت مسائل کرونا دیگر وجود ندارد.

او ادامه داد: دوماه پیش کار دیگری را با استاد سعید امیرسلیمانی در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا کردیم؛ در اصل این کار را با شادروان منوچهر والی دنبال کرده بودیم اما متاسفانه ایشان در حین تمرین فوت شدند و کار مانده بود و اجرای آن را هم جزو دین خود می دانستیم که انجام شد.

جذابیت تئاتر این است که شما هرشب ارتباط تازه‌ای را با تماشاگر برقرار می‌کنید

بازیگر نمایش مرده‌های بی کفن (حمید سمندریان ۱۳۵۸) در پاسخ به این پرسش که چگونه یک بازیگر تئاتر می تواند سی شب پشت سرهم یک نمایش نامه تکراری را اجرا کند، اظهار داشت: هر شب، شبی نو است؛ با وجود آن که مضمون کار تکرار همان چیزهایی است که تمرین شده و قرار است اجرا شود اما بازیگر هر شبی که روی صحنه می رود خودش را تکرار نمی کند چرا که در صورت این کار خروجی شکل خلاقه ندارد و در قالب نقش است که کار را دوباره از نو و با تماشاگر جدید و تازه تر روی صحنه می آورد؛ هرشب اجرا برای بازیگر تجربه ای تازه است، اگر برای خودش تکرار باشد، بسیار خسته کننده و تکراری می شود.

وی تصریح کرد: بازیگر تئاتر هر شب که شروع می کند انگار شب اول اجراست و گویی همان حال و هوا و همان تمرکزی که باید داشته باشد و شکلی که خودش را آماده کرده است برای رفتن روی صحنه همه آن چیزی است که جذابیت کار صحنه را در پی دارد به همین دلیل هر شب یک تازگی ویژه خودش را دارد چرا که تماشاگر دیگری در سالن هست و ارتباط دیگری در سالن شکل می گیرد.

بازیگر نمایش مروارید (اکبر زنجان پور ۱۳۶۱) در پاسخ به این پرسش که چگونه یک بازیگر می تواند هرشب اجرایی تکراری را خلاقانه و نو به تماشاگر ارائه دهد، ابراز کرد: اولا این کار ماست و باید عاشق کارتان باشید و این کار برایتان اهمیت داشته باشد تا آن را انجام دهید. اگر اهمیت اش را از دست بدهد اصلا نمی توانید این کار را انجام بدهید و اصلا نمی توانید تمرکز داشته باشید. نمی توانید خودتان را هرشب آماده کنید که همانقدر تازه و جدید باشید و تکراری می شوید و تکرار بد است.

راد تاکید کرد: جذابیت تئاتر این است که شما هرشب ارتباط تازه ای را با تماشاگر برقرار می کنید و وقتی که اجرا تمام شود و حس کنید شب خوبی بوده و این اجرا همه چیزش خوب پیش رفته، بسیار برای شما لذت بخش است چرا احساس می کنید که کاری را با مسئولیت و به خوبی انجام داده اید. می توانید کارتان را به صورت واقعی و دوست داشتنی و خلاق انجام بدهید و کار خلاق را نمی توان دائم تکرار کرد.

هرشب چیزی روی صحنه جان می‌گیرد، رشد می‌کند و به پایان می‌رسد

بازیگر تئاتر افول (علی نصیریان ۱۳۴۹) یادآور شد: کار خلاق هرشب روی صحنه می رود، زنده می شود، تمام می شود و می رود. چیزی نمی ماند و عین کار سینما و تصویر نیست که بماند؛ یعنی هرشب چیزی روی صحنه جان می گیرد، رشد می کند و به پایان می رسد. از منظری این کار خوب نیست چرا که چیزی از کاری که آن شب انجام داده اید به صورت مستند باقی نمی ماند و تنها در ذهن تماشاگر و خود شما باقی می ماند. مانند این که هنرمندی هربار تابلویی را نقاشی کند و پس از اتمام آن را پاک کند.

این بازیگر و کارگردان تئاتر در توضیح اولویت کارهایی که برای بازی یا کارگردانی تئاتر انتخاب می‌کند، گفت: کارها و نقش های مختلف هست که آدم دوست دارد آنان را تجربه کند اما باید زمینه هایش ایجاد شود تا شما کاری که دوست دارید را در شکل کامل آن به انجام رسانید.

وی افزود: اکثر کارهایی که انتخاب می کنم برایم جذاب است و مبنای انتخابم این است که آن کار ابتدا روی خود من اثر بگذارد یعنی متن آن را دوست داشته باشم.

کیفیت یک متن جلوتر از زمان نوشته شدن آن است

بازیگر نمایش قصه تلخ طلا (بهروز غریب پور ۱۳۸۵) گفت: تئاتر در تمامی عرصه ها مسائلی را مطرح می کند اما آنچه برای من مهم است این است که مسئله ای که مطرح می شود قابل باور و روی جامعه تاثیرگذار باشد. یعنی متنی انسانی در ذات و جوهره و و روان انسان باشد.

راد ادامه داد: متنی که کشش ها، نیازها، بایدها، نبایدها و انتظارات، عشق، عاطفه و زندگی را مطرح سازد. تئاتر از تمامی اینها تشکیل شده است و شما هربخشی را که در نظر بگیرید حائز اهمیت است. این که این بخش چگونه نوشته شده، چگونه متبلور شده و شخصیت ها چگونه در آن حضور پیدا کرده اند و زندگی می کنند و زنده و قابل باور هستند، چگونه شخصیت پردازی شده و دارای انسجام مناسب و تاثیرگذاری روی تماشاگر هست، این که دیالوگ ها قابل قبول و باورکردنی توسط تماشاگران است، مجموعه چیزهایی است که باید مدنظر باشد.

کارگردان نمایش عیش و نیستی (۱۳۹۱) در پاسخ به این پرسش که آیا بر اساس آنچه ویژگی نمایش خوب شمرده شد، عمدتا نمایش نامه های کلاسیک برای اجرا انتخاب می شوند، اضافه کرد: ممکن است متن های جدید و نو هم باشند که دارای جوهر واقعی تئاتر هستند؛ بر این اساس به قدیم و جدید در انتخاب متون کاری نداریم.

راد ادامه داد: همه جای دنیا لزوما متن های قدیمی کار نمی شود و نویسندگان روز دنیا متن های خوبی می نویسند که در شرایط کنونی هم مطرح هستند. در کشور خودمان هم نمایش نامه نویسانی داریم که متن هایی خوب و تاثیرگذار می نویسند که آثارشان تاثیرگرفته از مسائل قابل عرضه و قابل ارائه است و نمی شود اینها را تفکیک کرد که صرفا نقش های قدیمی و نمایش نامه هایی که در گذشته توسط بزرگان نمایش نامه نویسی جهان نوشته شده با ارزش هستند.

وی تاکید کرد: در نهایت بعضی اوقات از نمایش نامه هایی استفاده می کنیم که در گذشته نوشته شده و نمایش نامه نویسان بزرگ آن را اجرا کرده اند اما آن را با ذهنیت امروز اجرا می کنیم و خروجی اش دگرگونه می شود یعنی به ذهنیت های امروز نزدیک می شود و با فضای امروز مطابقت پیدا می کند و شکل های امروزینش جلوه ای تازه تر، جدیدتر، نوتر و خلاقانه تر دارند. تئاتر دائم رو به تکامل هست و نمی تواند درجا بزند.

اکبر حسنی راد با نام هنری ایرج راد (زاده ۷ اردیبهشت ۱۳۲۴ در بروجرد) بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون ایرانی است.

وی دارای کارشناسی نمایش از دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشگاه کاردیف ولز و عنوان درجه یک هنری از شورای ارزشیابی هنرمندان کشور است. شروع فعالیت ایرج راد از سال‌های اول دبیرستان با اجراهایی برای کودکان در سال ۱۳۳۷ و گذراندن یک دوره فن بیان و تئاتر در کلاس مهین دیهیم در سال ۱۳۳۸ بوده‌است.

اولین اجرا نیمه حرفه ای وی در سال ۱۳۴۲ در نمایشی به نام قرعه برای مرگ اثر واهه کاچا در تالار فرهنگ به کارگردانی کمال‌الدین شفیعی بوده است.

راد  که در فروردین ۱۳۸۷ به عنوان مدیر عامل خانه تئاتر انتخاب شد، نویسنده و مجری ۱۱۲ برنامه نیم ساعته هفتگی به نام (تئاتر روز) شامل اخبار، رویدادهای تئاتر ایران و جهان و نقد و مصاحبه از آذر ۱۳۵۱ تا پان سال ۱۳۵۳ بوده و سابقه تدریس در دانشکدهٔ هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، دانشکده سینما تئاتر، دانشگاه نبی اکرم تبریز و مکتب خانهٔ هنر را دارد