چرا نمایش سجاد افشاریان اجرا نشد؟
تاسف مدیر تئاترشهر از کارشکنی‌ها /ذهن هنرمندان را مغشوش می‌کنند
در پی وضعیت مبهم اجرای دو نمایش «بک تو بلک» به کارگردانی سجاد افشاریان و «هملت» کار مسعود دلخواه، مدیر مجموعه تئاتر شهر توضیحاتی ارایه و از وجود برخی کارشکنی‌ها و مغشوش کردن اذهان هنرمندان در فضای تئاتر ابراز تاسف کرد.
در چند وقت اخیر به صورت غیر رسمی مشخص شده بود که نمایش «بک تو بلک» به کارگردانی سجاد افشاریان بعد از نمایش «مکبث زار» در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود اما بعد از گذشت مدتی، ظاهرا اجرای این نمایش به حالت تعلیق درآمد. از سوی دیگر چندی پیش هم مطلبی از مسعود دلخواه که تصمیم داشت نمایش «هملت» را در همین سالن روی صحنه ببرد، درباره تردیدش برای اجرای تئاتر منتشر شد.
آنچه پیش‌رو دارید، بخشی از گفتگویی بلند مدیر مجموعه تئاتر شهر درباره وضعیت اجراهای این مجموعه و بخصوص تالار اصلی آن است.
از آنجاکه در چند روز اخیر دو مبحث یاد شده بیشتر برای اهالی تئاتر ایجاد پرسش کرده، فعلا بخش مربوط به اجرای این دو نمایش منتشر می‌شود و به زودی بخش بلندتر این گفتگو بر خروجی ایسنا قرار خواهد گرفت.
سید محمد جواد طاهری درباره آخرین وضعیت اجرای نمایش «بک تو بلک» و در پاسخ به این پرسش که چرا این نمایش با وجود داشتن مجوز و بعد از پشت سر گذاشتن ۳۰۰ اجرا، اجازه اجرای مجدد در تالار اصلی را پیدا نکرده است، گفت: اتفاقا خود ما به دلیل موفقیت این نمایش در جذب تماشاگران در سال گذشته امید داشتیم که با اجرای مجدد آن شاهد استقبال تماشاگر تئاتر باشیم . به اعتقاد بنده تا زمانی که مخاطب از اثر نمایش استقبال می‌کند باید با توجه به زمان دیگر آثار ، به آن فرصت دیده شدن داد چرا که با توجه به جمعیت ۲۰ میلیونی کلان شهر تهران ، استقبال تماشاگران از یک اثر موفق حداکثر در حدود چند هزار نفر خواهد بود با توجه به این مقیاس ، همیشه این مجال را برای گروه‌های تئاتری قائل هستم و فارغ از سالن دولتی و خصوصی پیگیر آثار ماندگار و با کیفیت که دارای مفاهیم زیبایی شناسی و پر مخاطب هست، خواهم بود .
وی ادامه داد: با توجه به فروش خوب نمایش «بک تو بلک» در سال گذشته نظر بعضی از مسئولان در معاونت هنری بر این بود که این فرصت به گروه دیگری داده شود و یا اینکه آقای افشاریان نمایش جدیدی را تولید و اجرا کنند اما از آنجائی که آقای افشاریان بازخورد خوبی از نمایش مذکور گرفته بود و شاید فرصت تولید نمایش جدید را نداشتند، درخواست اجرای همین نمایش را داشتند و ما هم بنا به درخواست کارگردان، نمایشنامه را برای اخذ مجوز به شورای نظارت ارسال کردیم و منتظر جواب درخواست هستیم . به نظر بنده نمایش‌های این‌چنینی که در جذب مخاطب موفق بوده‌اند، امروز هم می‌تواند باعث شور و رونق تئاتر باشد اما واقف به این هستم که این نگاه می‌تواند تک بعدی باشد. به هر حال من این بُعد را می‌بینم و دوستان شورای نظارت یا معاونت هنری و اداره کل هنرهای نمایشی قطعا به ابعاد دیگری هم توجه دارند .
طاهری با بیان اینکه در این میان نامه‌ای هم دررابطه با قرارداد آقای افشاریان با سالن خصوصی که قبلا اجرا رفته بودند، به دست ما رسید که، ظاهرا در قراردادهای مذکور این بند وجود داشته که نمایش‌هایی که درآن مجموعه اجرا می‌شوند، تا یک سال در سالن دیگر نمی‌توانند اجرا داشته باشند که این موضوع برای بنده بسیار تعجب‌برانگیز بود. به هر حال مدیر سالن خصوصی مورد نظر از وزارت فرهنگ و ارشاد کتبی درخواست کرده که اجازه اجرای دوباره برای این نمایش در تئاتر شهر صادر نشود و این نامه طی مراحل قانونی به تئاتر شهر ارسال شد. هر چند آقای افشاریان نیز مدعی است که تاریخ یک ساله‌ای که در قرارداد لحاظ شده، گذشته است و نسخه‌ای از قرارداد را برای بنده ارسال کردند . اگر چنین چیزی درست باشد ـ صرف‌نظر از اینکه که این نوع قرارداد، اشتباه و نوعی اجحاف در حق گروه‌های نمایشی است ـ اما اگر این مساله مکتوب شده باشد، از نظر حقوقی حق با کسی است که این ادعا را مطرح کرده چون در هر صورت، گروه‌های نمایشی این شرط را پذیرفته و قرارداد را امضا کرده‌اند و بررسی این موضوع هم در تصمیم گیری برای اجرا رفتن و نرفتن نمایش «بک تو بلک» بی‌تاثیر نبود چرا که موضوع می‌تواند حقوقی باشد.
مدیر تئاتر شهر در پاسخ به اینکه آیا در این ماجرا، بحث قضایی و دخالت دیگر نهادها در این زمینه مطرح نیست؟ تصریح کرد: خیر. همانطور که خود آقای افشاریان هم گفته‌اند ایشان از نظر قضایی هیچ مشکلی ندارند و برای اجرای نمایش «بک تو بلک» طبق نظر معاونت هنری درسالن‌های دیگر به همان دلایلی که در بالا ذکر شد، منعی وجود ندارد. با این حال شخصا معتقدم امروز تئاتر ما نیازمند موتور محرکی است که چرخ آن را به حرکت درآورد و تماشاگر را جذب کند و قطعا از این منظر نمایش «بک تو بلک» یکی از نمایش‌هایی بود که می‌توانست در این راستا کمک کننده باشد.
طاهری با بیان اینکه اگر سجاد افشاریان نمایشی اوریجینال برای اجرا در تئاتر شهر پیشنهاد بدهد، قطعا می‌تواند در این مجموعه کار کند، درباره این مساله که برخی از هنرمندان اجازه اجرا در سالن‌های دولتی را ندارند، توضیح داد: به عنوان مدیر تئاتر شهر در جریان این موضوع که می‌فرمائید نیستم و اسامی هم از هنرمندانی که نمی‌توانند کار بکنند به بنده اعلام نشده است. بنده به عنوان مدیر سالن موظفم درخواست تمامی دوستان هنرمندم در مجموعه تئاتر شهر باشم تا ان شاء الله پس از اخذ مجوز شورای نظارت با افتخار خدمتگذار باشم. همین روند را هم برای نمایش آقای افشاریان طی کردیم. لازم به ذکر است که تا به حال نه از طرف اداره کل هنرهای نمایشی و نه هیچ ارگان دیگری با این وضعیت مواجه نشده‌ام که اعلام شود فلان هنرمند اجازه کار کردن ندارد.
طاهری در پاسخ به اینکه وقتی تئاتر به موتور متحرکی نیاز دارد و شما با این نگاه به درخواست آقای افشاریان پاسخ مثبت دادید ، به عنوان مدیر مجموعه چقدر در این زمینه می‌توانید تصمیم‌گیرنده باشید و اختیار عمل دارید؟ یادآوری کرد: بنده تلاش خودم را کردم تا شرایط را به حالت عادی بازگردانم و فکر نمی‌کنم هیچ کس از این موضوع غافل باشد که در چند ماه گذشته نه تنها تئاتر بلکه دیگر شاخه‌های هنری هم، شرایط عادی خود را از دست داده‌اند و بر هیچکس پوشیده نیست که در این زمینه اختلافی میان نگاه طیفی از هنرمندان با سیاستگذاری دولت وجود دارد که این اختلاف نگاه نه تنها در این دولت که به نوعی در تمام دولت‌ها بوده است و در شرایط ایجاد شده اخیر کسانی در میان هنرمندان تصمیم به تحریم می‌گیرند. اما اینکه آیا به تبعات این تصمیم آگاه بوده‌اند یا خیر، برای بنده جای سئوال است. از سوی دیگر دولت هم تصمیم می‌گیرد بر سر مواضع خود پافشاری کند ، در این میان مدیر یک سالن مانند تئاتر شهر قطعا اختیار عمل زیادی نخواهد داشت و تنها برای عادی‌سازی شرایط تئاتر با تعدادی از هنرمندان شاخص گفتگو و در این زمینه درخواست همکاری کردم که متاسفانه با اینکه اکثرا نظر مثبتی داشتند ولی عملا همکاری صورت نگرفت . بنده به عنوان مدیر سالن نمی‌توانم کسی و یا گروهی را مجبور به اجرای نمایش کنم ، حال در این شرایط منصفانه نیست که مدیران سالن‌های تئاتر اعم دولتی و خصوصی را به ناکارامد بودن متهم کنیم . تحریم تئاتر از سوی بعضی ازهنرمندان تئاتر بلاشک در وضعیت نامطلوب تئاتر امروز چه از حیث کیفیت و چه از حیث از دست رفتن مخاطبان تئاتر تاثیر گذار بوده و تبعات این تصمیم این شده که امروز سالن‌های تئاترمان کم رونق تر و حضور تماشاگر در سالن‌های تئاتر کمتر شده است در حالیکه بنده اعتقاد دارم ذات هنر تئاتر به عنوان هنر منتقد است و اگر نقدی از سوی هنرمند باشد، می‌بایست بر صحنه‌های تئاتر باشد.
مدیر تئاتر شهر در ادامه و درباره ماجراهای نمایش «هملت» به کارگردانی مسعود دلخواه نیز گفت: آقای دلخواه، هم استاد هستند و صاحب جایگاه و سوابق هنری. موضوع درخواست اجرای «هملت» توسط ایشان در پایان اسفند ۱۴۰۱ در یک جلسه غیر رسمی مطرح شد . خب این در حالی بود که هنرمندانی از جمله آقای نعیمی و دکتر خاکی قریب به یک سال پیش تقاضای اجرا در سالن اصلی تئاتر شهر را داشتند باز لازم به ذکر می‌دانم یادآوری کنم که سالن اصلی تئاتر شهر سالانه حداکثر ۵ الی ۶ اثر را می‌تواند پذیرا باشد. پس از اینکه آقای نعیمی به دلیل عدم جذب اسپانسر خصوصی و همچنین عدم حمایت مالی از سوی اداره کل هنرهای نمایشی به آن مبلغی که مد نظر ایشان بود از اجرا انصراف دادند، ما با آقای دلخواه جدی‌تر وارد مذاکره شدیم . ایشان نیز پیشنهادشان نمایشنامه «هملت» اثر شکسپیر بود. بنده پیشنهاد دادم به صورت کارگاهی کار کنند تا بچه‌های جوان‌تر هم از تجربیات‌شان بهره‌مند شوند ولی نظر این استاد گرانقدر بر این بود که با گروهی حرفه‌ای کار کنند و به ایشان گفتم اجازه بدهید زمان را بررسی کنیم. در مرحله بعدی با بازیگرشان تشریف آوردند و شرایط مجموعه خدمت این هنرمند ارزنده تئاتر کشورمان ارائه شد و عنوان کردیم با توجه به جایگاه و سوابق شما، دیگر نیازی به طی کردن روند اداری نیست بلکه متن را به شورای نظارت ارایه می‌دهیم و زمان حدودی اجرا هم مرداد و شهریور است.
وی ادامه داد: بعد از این ماجرا، دوستان نمایش «پدر» که اجرای نمایش‌شان به دلیل اتفاقات سال گذشته نیمه‌کاره مانده بود، درخواست ادامه اجرا داشتند و عنوان کردند و با توجه به اینکه قرارداد آنها نیمه تمام مانده بود و در پی حوادث گذشته ضررهای مالی بسیاری را دیده بودند. در پی این موضوع از طرف مجموعه با آقای دلخواه تماس گرفته شد و اعلام کردیم ممکن است در زمان‌بندی اجرایشان تغییراتی ایجاد شود پس از این اقای دلخواه با بنده تماس گرفتند و پیگیر ماجرا شدند و توضیح دادم دوستان نمایش «پدر» ضرر کرده‌اند و آقای دلخواه بسیار منطقی برخورد کردند و گفتند حق با گروه نمایش «پدر» است و درخواست اجرا در سالن چهارسو را دادند که قرار شد بررسی کنیم و چون مدت زمان اجرای نمایش هم بالا بود، ما سالن چهارسو را به صورت تک اجرا برای ایشان در همان زمان در نظر گرفتیم ولی متاسفانه قبل از اینکه به ایشان اعلام شود ناگهان خبرهایی درج شد که آقای دلخواه اظهار کردند در اجرای تئاتر تردید دارند و ...
مسعود دلخواهطاهری درباره دخالت احتمالی معاونت هنری درباره نمایش «هملت» با تاکید بر اینکه چنین چیزی به هیچ وجه صحت ندارد، تصریح کرد: در جریان همان گفتگویی که با اقای دلخواه داشتیم، خیلی دوستانه پایان گفتگو به ایشان عرض کردم جناب آقای دکتر سالاری وقتی شنیدند قرار شما در تئاتر شهر اجرا بروید خیلی خوشحال شدند و البته ایشان بابت جشنواره تئاتر فجر و کناره‌گیری شما از شورای سیاستگذاری جشنواره کمی دلخور هم هستند که آقای دلخواه گفتند من اصلا دنبال حاشیه نیستم و توضیحاتی را هم دادند و تمام.
وی اضافه کرد: بسیار تعجب کردم وقتی شنیدم آقای دلخواه گفتند معاونت محترم هنری گفتند «هملت» اجرا نشود و به جای آن «پدر» اجرا شود. اصلا چنین چیزی نبوده و نیست. این خیلی اشتباه هست که فکر کنیم معاونت هنری باید اینقدر فراغ بال داشته باشد که درباره مسائلی از این قبیل که این کار حذف شود و آن کار جایگزین شود، فکر کند. به نظر می‌رسد دوستانی به هنرمندان شاخصی همچون آقای دلخواه مشورت می‌دهند که اصلا شناختی از ساختار سازمانی معاونت هنری و زیر مجموعه‌های آن ندارند.
در پایان طاهری با بیان اینکه امروز تئاتر بیش از هر زمانی نیازمند همدلی هنرمندان و دوستداران این هنر اصیل است، از تمامی دلسوزان این هنر درخواست کرد به جای کناره‌گیری، دور این شمع جمع شویم و با هم گفتگو کنیم و با راهکارهای سازنده، شعله تئاتر را پر فروغ کنیم.
دیدگاه