بزرگترین گالری‌دار دنیا کیست؟+عکس

در عرصه هنرهای تجسمی همیشه این سوال مطرح است که آیا گالری‌های ما به استانداردهای جهانی نزدیک هستند یا خیر. این سوال پاسخ‌های متعددی خواهد داشت. اولین پاسخ این است که شاخصی برای چنین مقایسه‌ای وجود ندارد. عده‌ای دیگر معتقدند که اول باید ابتدا به این نتیجه برسیم که چقدر به استاندارهای جهانی نزدیک هستیم و سومین پاسخ هم این است که باید در ابتدا مقایسه‌هایی وجود داشته باشد تا به این سوال پاسخ داده شود که آیا گالری‌های ما در سطح استانداردهای جهانی فعالیت می‌کنند یا خیر؟!

موضوع مهمی که در این میان وجود دارد رشد قارچ گونه گالری‌ها در سطح پایتخت و دیگر شهرهاست که دلیل اصلی آن را می‌توان ارائه مجوزهای بی‌شمار اداره کل هنرهای تجسمی و وزارت ارشاد به متقاضیان دانست. حال در پایتخت اینگونه است که می‌توان گفت تقریبا در هر خیابان و کوچه پس کوچه‌ها یک یا چند گالری وجود دارد. اما این کمیت مایه افتخار نیست اگر کیفیت مورد توجه نباشد؛ کما اینکه اگر پای کیفیت و استانداردهای لازم در میان نباشد این کمیت و تعدد، خود سرآغاز مشکلات دیگری است که هنرمندان را با چالش‌ها و سردرگمی‌های فراوان مواجه خواهد کرد. کمترین آسیب این روند نحوه انتخاب و گزینش هنرمندان توسط گالری داران است. طی این روند فعالانی که به هنر فاخر و غیربازاری توجه دارند به حاشیه رانده می‌شوند و جایی برای ارائه آثارشان نخواهند داشت؛ مگر در جشنواره و سمپوزیوم‌ها که تعدادشان در کشور کمتر از انگشتان دو دست است.

در این میان بگذریم از اینکه بسیاری از گالری داران دانش و اطلاعات کافی درباره هنرهای متعدد تجسمی ندارند و آنچه پیش از هر الویت به آن می‌اندیشند بازار فروش است. شاید بتوان با نگاهی به چند گالری معتبر کشورهای دیگر و پرداختن به ویژگی‌های آن‌ها و جزییاتشان به برخی ابهامات در زمینه کم و کیف گالری‌های داخل کشور پاسخ داد.

تفاوت گالری‌های معتبر خارجی با گالری‌های حال حاضر کشور

یکی از موضوعاتی که در کشورهای پیش رو در زمینه گالری داری مدنظر است، اعتبار و رزومه گالری داران است و حتی می‌توان گفت نام گالری‌ها هم بر اساس اشخاص انتخاب می‌شود تا این مولفه همواره مورد توجه باشد.

موضوع دیگری که بر ارزش و جایگاه فعالیت گالری‌ها می‌افزاید. متراژ و تعداد فضاها یا به عبارتی شعبه‌های آن‌هاست که همه این موارد در ایران نادیده گرفته می‌شود این در حالی است که چندین گالری معتبر جهانی نه فقط در یک کشور که در چند کشور حتی در قاره‌های مختلف شعبات فعال دارند! گالری‌های بسیار زیادی را می‌توان در کشور مثال زد که صاحبان و مدیرانشان تخصص زیادی در شناخت و ارزیابی آثار هنری ندارند و اغلب سلیقه‌ای عمل می‌کنند و تنها اعتبارشان به هنرمندانی است که در زمینه برگزاری نمایشگاه با آن‌ها همکاری دارند. لازم و ضروری است که وزارت ارشاد و اداره کل هنرهای تجسمی و دیگر نهادهای ذیریط با وسواس بسیار بیشتری به ارائه مجوز بپردازند و با توجه به استانداردهای جهانی نظارت بر عملکرد گالری‌ها را عهده دار شوند که البته با توجه به کاستی‌های بسیار این مسیر بسیار طولانی و پر چالش به نظر می‌رسد. بخصوص اینکه سر و سامان دادن به عملکرد گالری‌ها و تغییر جایگاه آن‌ها از ضعیف به متوسط و از متوسط به قوی نیازمند بودجه‌ای درخور است.

جولین دلاگرانژ یکی از مورخان هنری است که پیش‌تر با مرکز هنرهای زیبای بروکسل (BOZAR) همکاری کرده و در بنیاد Jan Vercruysse و کتابخانه دانشگاه گنت نیز مشغول به کار بوده است. او که خود یکی از هنرمندان معاصر است و در زمینه نقد و ارائه آثار مکتوب هم فعالیت دارد، گزارشی درباره ده گالری برتر جهان نوشته است. مطلب پیش رو ترجمه‌ای از گزارش دلاگرانژ توسط خبرنگار ایلناست که در پی می‌آید.

بزرگترین گالری دار جهان کیست؟/ توضیحاتی درباره تفاوت موزه ها با گالری های هنری

جولین دلاگرانژ در ابتدا و بنا به دلایلی که طی این گزارش به آن‌ها پرداخته لری گاگوسیان را با مجموعه گالری‌هایش یکی از قدرتمندترین گالری داران جهان دانسته است. لری گاگوسیان آمریکایی اهل لس آنجلس و ارمنی تبار نخستین گالری خود را در سال ۱۹۸۰ در زادگاهش برپا کرده و تا به امروز به فعالیت هنری خود ادامه داده است.

گالری او در گزارش پیش رو رتبه اول را به خود اختصاص داده است. نگارنده در ادامه به توضیحاتی درباره تفاوت گالری‌ها با موزه پرداخته است. او نوشته؛ در حالی که همه ما مهم‌ترین موزه‌های هنری جهان را می‌شناسیم، به نظر می‌رسد که گالری‌های هنری در افکار عمومی کمی کمتر شناخته شده باشند. وقتی صحبت از هنر معاصر به میان می‌آید، ما همیشه تمایل داریم از موزه‌هایی مانند MoMA در نیویورک، تیت مدرن در لندن یا مرکز پمپیدو در پاریس دیدن کنیم. با این حال، آثار هنری که ما می‌بینیم و هنرمندانی که آن‌ها را خلق کرده‌اند، ابتدا توسط یک گالری هنری قبل از ورود به آن مؤسسات ارائه و نمایش داده شدند. کوتاه اینکه گالری‌ها با موزه‌ها تفاوت دارند و مردم گاه از این تفاوت‌ها بی‌خبرند.

گالری هنری یک شرکت خصوصی و تجاری است که نمایشگاه‌هایی را با مجموعه هنرمندان خود در حین فروش آثار هنری به نمایش گذاشته شده برگزار می‌کند، در حالی که موزه یک موسسه عمومی و غیرتجاری است که یک برنامه نمایشگاهی را برای اهداف فرهنگی و آموزشی مدیریت می‌کند.

ده گالری برتر جهان بر اساس رتبه بندی از ده به یک

جولین دلاگرانژ در گزارشش به ده گالری از بهترین و تاثیرگذارترین گالری‌های جهان پرداخته است. او تاکید کرده رتبه‌بندی‌های ارائه شده در گزارشش به صورت کاملاً عینی و با استفاده از معیارهایی چون متر مربع، تعداد مکان ها، تعداد کارمندان، رتبه‌بندی هنرمندان هنرمندان ارائه شده و بهره گیری آن‌ها از امکانات برگزاری نمایشگاه‌های آنلاین هم مورد توجه بوده است.

رتبه دهم: گالری «ویکتوریا میرو»

واقع در لندن و ونیز (هرکدام یک شعبه)

گالری «ویکتوریا میرو» در میان ده گالری منتخب رتبه دهم را دارد. این مکان برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ توسط ویکتوریا ماریون میرو تاسیس شده و سپس در سال ۲۰۰۰ به یک فضای بزرگتر در پایتخت انگلیس نقل مکان کرده که تا امروز دفتر اصلی گالری است.

در سال ۲۰۱۳، فضای دوم آن در لندن افتتاح شد و سپس مکان سوم گالری در ونیز ایتالیا تاسیس و مورد بهره برداری قرار گرفته است. گستردگی و ویژگی‌های گالری ویکتوریا میرو باعث شده او در میان هنرمندان و گالری داران به عنوان چهره‌ای برجسته شناخته شود. وی در سال ۲۰۱۸، سه فضای بیش از ۲۰۰۰ فوت مربع را ایجاد کرده و با حدود ۵۰ نفر کارمند آن را اداره می‌کند. میرو طی سالهای فعالیت گالری‌هایش میزبان آثار هنرمندان بسیاری بوده است. او آثار هنرمندان بریتانیایی چون «شانتال جوفه»، «کریس اوفیلی» و همچنین هنرمندان بین المللی مانند «نجیدکا آکونیلی کراسبی»، «تال آر»، «آلیس نیل» را در گالری‌هایش نمایش داده است.

رتبه نهم: گالری «Lehmann Maupin»

واقع در نیویورک، هنگ کنگ، سئول و لندن (هر شهر یک شعبه)

گالری هنر معاصر «لیمن موپین» توسط دیوید موپین در سال ۱۹۹۶ در نیویورک واقع در ایالات متحده آمریکا راه اندازی شده است. این گالری در چهار شهر نیویورک، هنگ کنگ، سئول و لندن فعال است و به همین دلیل در این زمینه بالاترین رتبه را به خود اختصاص داده است.

گالری مذکور به طور سالانه علاوه بر همکاری با موزه‌ها و برگزاری پروژه‌های عمومی، در زمینه برگزاری رویدادهایی چون دوسالانه‌ها هم فعال است و به دو شکل آنلاین و حضوری برگزار می‌شود. مساحت زیر بنای گالری «لیمن موپین» حدود دو هزار متر مربع است و توسط حدود ۴۵ کارمند اداره می‌شود. هنرمندان بین المللی گالری مذکور را یکی از تاثیرگذارترین گالری‌های هنر معاصر می‌دانند.

رتبه هشتم: گالری «پروتین»

واقع در شهرهای پاریس (پنج شعبه)، نیویورک، هنگ کنگ، سئول، توکیو و شانگهای (هر کدام یک شعبه)

امانوئل پروتین که نام گالری «پروتین» برگرفته از نام خانوادگی اوست، در سال ۱۹۹۰، هنگامی که بیست و یک‌ساله بود اولین فضای گالری خود را در پاریس افتتاح کرد و به این ترتیب بود که گالری «پروتین» فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

امانوئل پروتین سه دهه بعد، دهمین نمایشگاه خود را افتتاح کرد که پنجمین مکان او در پاریس است. پنج گالری دیگر «پروتین» در شهرهای نیویورک، هنگ کنگ، سئول، توکیو و شانگای قرار دارند. فضای نمایشگاهی گالری‌های «پروتین» به وسعت ۷۵۰۰ متر مربع است و توسط حدود ۱۱۰ کارمند مدیریت می‌شوند. این گالری هرساله بیش از بیست نمایشگاه هنری برگزار می‌کند و تاکنون میزبان آثار هنرمندانی چون «Maurizio Cattelan»، «Wim Delvoye»، «JR»، «Takashi Murakami»، «Pierre Soulage»، «Claire Tabouret» بوده است.

رتبه هفتم: گالری «Thaddaeus Ropac»

واقع در لندن، پاریس (دو شعبه) ، سالزبورگ (دو شعبه) و سئول (یک شعبه)

تادئوس روپاک گالری دار اتریشی اولین شعبه از گالری‌اش را در سال ۱۹۸۱ در شهر لینز اتریش افتتاح کرد. او سپس در سال ۱۹۸۳ به سالزبورگ رفت و گالری فعلی Thaddaeus Ropac را افتتاح نمود. علاوه بر این، Ropac گالری دوم سالزبورگ، دو گالری پاریس (Marais و Patin)، یک گالری در لندن را افتتاح کرد و در حال حاضر با باز کردن یک مکان جدید در سئول، کره جنوبی، تیم خود را گسترش داده است.

تادئوس روپاک و همکارانش در شعبه‌های دیگر در زمینه هنرهای معاصر و بازار خرید و فروش دارای تخصص هستند و تاکنون با هنرمندان برجسته و تاثیرگذاری چون گئورگ بازلیتز، آدریان گینی، گیلبرت و جورج، الکس کاتز، آنسلم کیفر، ایمی کنبل، آرنولف راینر، دیوید سال، اروین ورم یا لارنس واینر همکاری داشته‌اند و میزبان آثارشان بوده اند. تادوئوی روپاک به گواه عملکردی که دارد، دارای فعالیت‌هایی گسترده زیرا تقریبا در هر نمایشگاه بزرگ هنری حضور می‌یابد. این گالری و تمام شعبه‌های آن علاوه بر فعالیت‌های هنری و تجاری به عنوان مشاور با موزه‌ها و مجموعه‌های بزرگ همکاری دارد و علاوه بر اینها در انتشار آثار مکتوب هم فعال است.

تأثیر، اندازه و گستره گالری تقریباً غیرقابل اندازه گیری است زیرا آن‌ها در هر نمایشگاه بزرگ هنری شرکت می‌کنند، یک بازیگر مشاور برای موزه‌های بزرگ و مجموعه‌های عمومی هستند، و انتشارات خود را اداره می‌کنند و به طور فعال در تقدیس کتبی هنر معاصر و آخرین پیشرفت‌های آن مشارکت دارند.

گالری «Thaddaeus Ropac» با داشتن شش مکان جداگانه حدود ۱۲۰۰۰ متر مربع، حدودا ۴۰ نمایشگاه در سال برگزار می‌کند که در نوع خود قابل توجه است. جولین دلاگرانژ در مقاله‌اش گالری مذکور را در رتبه هفتم قرار داده در حالی که می‌توانست در رتبه پنجم قرار گیرد. او اذعان داشته رقابت بین ده گالری منتخب به دلیل فعالیت‌های مفید آن‌ها بسیار تنگاتنگ بوده است.

رتبه ششم: گالری «Lisson»

واقع در لندن (سه شعبه)، نیویورک (یک شعبه) و شانگهای چین (یک شعبه)

بنا به گفته جولین دلاگرانژ، نیکلاس لاگزدیل در سال ۱۹۶۷ سه طبقه را در خیابان بل لندن به همراه تعدادی از دوستانش از مدرسه هنر «اسلید» که گالری «لیسون» را تأسیس کردند، بازسازی کرد و نتیجه آن گالری «Lisson» است که آن را یکی از طولانی‌ترین گالری‌های بین‌المللی هنر معاصر می‌دانند و از زمان پیدایش هنر مینیمال و مفهومی پیشگام بوده است.

گالری مذکور تقریباً ۴۰۰۰ متر مربع را پوشش می‌دهد و حدود ۸۰ کارمند دارد که در لندن، نیویورک، شانگهای و فضاهای موقتی در ایست همپتون، نیویورک، و در منطقه مایفر لندن را اداره می‌کنند.

گالری «Lisson» علاوه بر مکان‌های چشمگیرش، خود را به عنوان یک «ابر گالری» با آرایه‌ای باورنکردنی از بیش از ۶۰ هنرمند با بالاترین امتیاز متمایز کرده است. موضوع قابل توجه اینکه گالری «Lisson» همچنان با بسیاری از هنرمندان دهه‌های ۶۰ و ۷۰ کار می‌کند که در ترکیب با نسل کنونی هنرمندان پیشرو، به نمادی از همکاری با چند نسل تبدیل شده است.

به گفته نگارنده، اصلاً جای تعجب نیست که گالری «Lisson» در مقاله‌ای در مورد ۱۰ گالری هنری بزرگ جهان در رتبه ششم فهرست قرار گیرد چه بسا اینکه می‌توانست در رتبه پنجم هم قرار داده شود.

رتبه پنجم: گالری «White Cube»

واقع در لندن (۲ شعبه)، هنگ کنگ پاریس و نیویورک (هرکدام یک شعبه)

گالری «مکعب سفید»، در سال ۱۹۹۳، توسط گالری دار و فروشنده آثار هنری «جی جاپلینگ» در خیابان دوک لندن در یک فضای مربع شکل افتتاح شد. کمتر از سی سال طول کشید که این گالری شعبه‌ای دیگر در لندن افتتاح کرد و حال در شهرهای هنگ کنگ و نیوریوک هم شعبه دارد که در مجموع شش شعبه است.

«مکعب سفید» با اینکه در ابتدا به نوعی هنرمندان جوان بریتانیا را حمایت می‌کرد اما دیری نگذشت که شهرتی بین المللی پیدا کرد.

«White Cube» امروزه در حال حمایت از هنرمندان مطرح نسلهای مختلف است و از هنرمندانی چون دیمین هرست، الن آلتفست، مایکل آرمیتاژ، گئورگ بازلیتز، آنسلم کیفر، چاک کلوز، تریسی امین، گیلبرت و جورج، آندریاس گورسکی، ایمی نوبل، جولی مهرتو، بروس نائومان حمایت کرده است.

فضای گالری مکعب سفید بیش از ده هزار متر مربع است و یکی از موثرترین گالری‌های حال حاضر جهان به حساب می‌آید.

نگارنده مقاله معتقد است سه گالری «White Cube»، «Lisson Gallery» و «Thaddaeus Ropac» در رتبه‌بندی بسیار به یکدیگر نزدیک هستند.

رتبه چهارم: «دیوید زویرتر»

واقع درنیویورک (۳ شعبه)، لندن، پاریس و هنگ کنگ (هرکدام یک شعبه)

فردی به نام دیوید زویرنر اولین گالری خود را در سال ۱۹۹۳ در نیویورک افتتاح کرد و در حال حاضر در سه قاره دنیا دارای شش مکان است. دیوید زویرنر با سه فضای گالری در نیویورک و گالری‌های بین المللی در لندن، پاریس و هنگ کنگ، حدود ۱۴۰۰۰ متر مربع را پوشش می‌دهد و بیش از ۱۵۰ کارمند دارد.

موضوع قابل توجه درباره گالری «دیوید زویر» همکاری با هنرمندان مطرح است که تعدادشان کم نیست. او طی سالهای فعالیت با هنرمندانی چون فرانسیس آلیس، مارلن دوما، میشائل بورمنز، باربارا کروگر، نئو راوخ، لوک تویمانز، توماس راف، ولفگانگ تیلمانز و بسیاری دیگر همکاری داشته.

رتبه سوم: گالری «Pace»

واقع در نیویورک (دو شعبه)، لندن، هنگ کنگ، سئول، ژنو، پالو آلتو، ایست همپتون و پالم بیچ (هرکدام یک شعبه)

گالری «پیس» به سال ۱۹۶۰ توسط آرن گلیمچر در بوستون تاسیس شد و در حال حاضر توسط فرزندش مارک گلیمچر مدیریت می‌شود. گالری «پیس» امروزه شعبه‌های متعددی در سراسر جهان دارد. «پیس» علاوه بر دو گالری واقع در نیویورک (که یکی از آن‌ها فصلی است)، در شهرهای لندن، ژنو، پالو آلتو، هنگ کنگ، سئول، ایست همپتون (موقت)، پالم بیچ (فصلی) هم شعبه دارد.

این گالری بیش از ۱۵۰۰۰ متر مربع از فضای نمایشگاهی را پوشش می‌دهد و حدود ۱۵۰ کارمند بین المللی را داراست. کریستو، چاک کلوز، نایجل کوک، آدریان گینی، پل گراهام، دیوید هاکنی، جی آر، جف کونز، لی سونگ سونگ، اگنس مارتین برخی از هنرمندانی هستند که آثارشان در گالری «پیس» یا «Pace» نمایش داده شده است.

رتبه دوم: گالری «Hauser & Wirth»

واقع در نیویورک (۲ شعبه)، سامرست (شعبه۲) و لندن، هنگ کنگ، لس آنجلس، سنت موریتز، زوریخ، گستاد، رامیستراس، ساوتهمپتون، منورکا، موناکو و چیلیدا لکو (هرکدام یک شعبه)

گالری «Hauser & Wirth» به سال ۱۹۹۲ در زوریخ واقع در کشور سویس تاسیس شد. این گالری طی سه دهه پیشرفت چشمگیر داشته و حال در سراسر دنیا پانزده گالری دارد.

«Hauser & Wirth» با مساحت بیست هزار متر مربع و حدود دویست کارمند اداره می‌شود و حال به جز دو گالری در نیویورک در شهرهای لندن، لس آنجلس، هنگ کنگ، سنت موریتز، زوریخ، گستاد، رامیستراس، ساوتهمپتون، منورکا، موناکو شعبه‌های فعال دارد.

یکی از ویژگی‌های گالری مذکور توجه آن به معماری و میراث فرهنگی است. متولیان آن در تاسیس فضاهای جدید به سراغ بازسازی بناهای تاریخی می‌روند و پس از ارزیابی‌های لازم آن‌ها را به محیطهایی هنری تبدیل می‌کنند تا به این ترتیب هنر معاصر را با تاریخ پیوند زنند.

عوامل گالری «Hauser & Wirth» در زمینه کارهای تحقیقاتی با دیگر متولیان همکاری‌های جدی دارند و در زمینه نشر هم فعال هستند. سرمایه‌گذاری در بورس تحصیلی هم یکی دیگر از کارهای آن‌هاست.

برلینده دی بروکره، نیکول آیزنمن، ایسا گنزکن، رونی هورن، آنری سالا، ویلهلم ساسنال، زنگ فنزی برخی هنرمندان هستند که مورد حمایت «Hauser & Wirth» قرار گرفته‌اند و بنا به همین دلایل نگارنده آن را دومین گالری هنری بزرگ جهان می‌داند.

رتبه اول: گالری «گاگوسیان»

واقع در نیویورک (با ۶ شعبه)، ، لندن (۳ شعبه) و بوری هیلز، پاریس، لو بورژه، ژنو، بازل، رم، آتن و هنگ کنگ هرکدام یک شعبه

گالری «گاگوسیان» به سال ۱۹۸۰ در لوس آنجلس تاسیس شد و حال با شعبه‌های متعددی که دارد فضای نمایشگاهی آن به بیست هزار متر مربع می‌رسد و دارای بیش از ۳۰۰ کارمند است. در واقع لری گاگوسیان گالری دار آمریکایی را به دلیل فعالیت‌های گسترده‌اش یکی از مهم‌ترین گالری داران حال حاضر دنیا می‌دانند. گاگوسیان علاوه بر ارائه خدمات دیجیتال و فعالیت در بازار دیجیتال (که او را به یکی از پیش روترین افراد تبدیل کرده) اولین گالری داری است که در رقابت با ناشران هنر سنتی تاکنون بیش از پانصد اثر منتشر کرده. او مجله‌ای را در قالب فصلنامه منتشر می‌کند که «Gagosian» نام دارد و در تالیف مقاله‌های آنلاین و موارد مشابه هم فعال است.

نگارنده تاکید می‌کند که فعالیت‌های لری گاگوسیان فراتر گالری داری است و تعداد هنرمندانی که با آن‌ها همکاری دارد، بسیار چشمگیر است. او علاوه بر همکاری با هنرمندان مطرح آثار بزرگانی چون فرانسیس بیکن، لوئیز بورژوا، ویلم دی کونینگ، لوسیو فونتانا، روی لیختنشتاین، من ری، پیرو مانزونی، جکسون پولاک و غیره را در گالری‌هایش نمایش داده است.

جولین دلاگرانژ (نویسنده مقاله فوق) در پایان و در پاسخ به این سوال که بزرگترین گالری هنری جهان کیست؟ گفته است ما بزرگترین گالری هنری امروز جهان، گالری «گاگوسیان» است.