روایت اسیر عراقی از اسارت بر بوم نقاشی/ عشق ایران هزاران اسیر را اینجا ماندگار کرد

 سرهنگ محمد عزیز پرویز، افسر عراقی، شهریور سال ۹۶ در مراسم آیین رونمایی کتاب «پوتین قرمز‌ها» خاطرات مرتضی بشیری از اسیر شدنش در خرمشهر به دست نیروهای ایرانی برای حضار می‌گوید و از رفتاری انسانی که با او شده بود خاطراتی بیان می‌کند.

او با اشاره به فعالیت‌های بشیری، می‌گوید: ایشان به نوعی با اسرا رفتار کرد که نام اسیر برای عراقی‌ها نماند و همه ایرانی شدند.

بشیری فعالیت زیادی در پادگان داشت و اسیران را از خط رژیم بعث عراق به خط امام خمینی (ره) آوردند. مدیون امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی هستیم و تا خون در رگمان است، مدیون خط امام خمینی(ره) خواهیم ماند.

*۷۵۰۰ اسیر عراقی رسما به صلیب سرخ اعلام کردند می‌خواهند در ایران بمانند

از ۲۶ مرداد سال ۱۳۶۹ شمسی به مدت یک ماه «مبادله بزرگ اسرای ایران و عراق» انجام شد و حدود ۳۸ هزار ایرانی به کشور بازگشتند. در مقابل ۴۰ هزار عراقی هم بودند که موقع تبادل اسرا وضعیت‌شان این‌طوری بود: «حدود ۷ هزار و ۵۰۰ نفرشان به‌صورت رسمی و کتبی به صلیب سرخ اعلام کردند که به کشورشان بازنمی‌گردند. ۳ هزار نفر هم اعلام نکردند که بازنمی‌گردند ولی باز‌نگشتند». چرا؟ دلیلش این بود: «مجذوب انصاف و محبت ایرانی‌ها شده بودند... در اردوگاه‌ها به مسائل روحی و جسمی اسرا توجه ویژه‌ای می‌شد و کمیته‌هایی تشکیل شد که عبارت بودند از کمیته فرهنگی، کمیته بهداشت و درمان، کمیته کار و غیره.

*مهمان‌نوازی ایرانی‌ها از اسرای عراقی به حکم مسلمانی

خیلی‌هایشان رفتند و ایرانی‌ها که سال‌ها به حکم مسلمانی، آنان را مهمان خود می‌دانستند، با یک دست کت و شلوار و یک ساک دستی صنایع دستی و سوغات ایرانی بدرقه‌شان کردند و خیلی‌هایشان هم نرفتند. شرایط اردوگاه‌ها و رفتار ایرانیان، دل خیلی از عراقی‌ها را بُرده بود. همیشه می‌گفتند ایرانی‌ها بر‌حق‌اند و آخر سر معلوم شد فقط حرف نزده‌اند بلکه واقعاً چنین باور دارند. 

*اهمیت به مسائل روحی و جسمی و فرهنگی اسرای عراقی

همانطور که در بالا اشاره شد، در دوران اسارت عراقی‌ها به مسائل روحی و جسمی آنان توجه می‌شد و کمیته‌های فرهنگی و غیره ایجاد شده بود که از دل این فرهنگ مسلمانی ـ ایرانی، شاهدان عینی به هزاران، از شرایط خود در اردوگاه‌های کشورمان روایت‌ها دارند. یکی از این اسرا «منقذ عبدالوهاب الشریده» هنرمند و نقاش عراقی است. او حالا نمایشگاهی از آثار نقاشی‌اش که در زمان اسارت در ایران خلق کرده، را در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری برپا کرده که از روایتی مستند و هنری است که به جرات می‌توان آن را تمام اسراس زمان جنگ تعمیم داد. این یقین آنجا محقق می‌شود که در آن زمان به محض فهمیدن از نقاش بودن این اسیر، تمام امکانات و رنگ و بوم و ابزار نقاشی در اختیار او قرار داده که ماحصل آن حالا با عنوان نمایشگاه «حکایت رهایی» پیش روی مخاطبان این نسل که خود خاطره‌ای مستقیم از دوران جنگ تحمیلی ندارند، قرار گرفته است.

لازم به ذکر است که میدان فرهنگی هنری عراق همچون ایران میدانی پویا است و جریان‌های مهمی در آن در حال تنفس هستند. استقبال مارکت هنر(بازار) و رشد قیمت آثار هنرمندان این کشورها به‌خصوص در حوزه هنرهای تجسمی خود گویای همه چیز است. با این مقدمه به روایت نمایشگاه می‌پردازیم:

*ابوحیدر رنگ‌ها را بو می‌کرد و لذت می‌برد

از در ورودی گالری ابوالفضل عالی که وارد می‌شویم، اولین مواجهه هر بازدید کننده با متنی است که همه چیز را درباره نمایشگاه «حکایت رهایی» روایت می‌کند. متنی که از زبان مرتضی سرهنگی راوی خط به خط و روز به روز خاطرات اسارت و اسرای عراقی در هشت سال دفاع مقدس آمده و چگونگی خلق آثار هنری اسیر عراقی «منقذ عبدالوهاب الشریده» را به شرح زیر روایت می‌کند:
«وقتی از میان خاطره‌ها، شعرها و نقاشی‌های اسیران عراقی به چند نقاشی برخوردیم که با نقاشی‌های دیگر فرق می‌کرد، کمی شگفت‌زده شدیم. آن چند طرح و نقشی را که پشت پوشه‌های اداری کشیده شده بود برای حسین خسروجردی، زنده یاد حبیب صادقی، کاظم چلیپا و... هنرمندان مطرح واحد تجسمی حوزه هنری بردیم. نقاشی‌های ابوحیدر را که دیدند گفتند کار فردی در سطح عالی نقاشی است گفتم: «این کار یک اسیر عراقی است که در اردوگاه کهریزک نگهداری می‌شود!» یک روز با آقای بهبودی شیرینی خریدیم و به دیدار او رفتیم. از آن روز به بعد رنگ و قلم و بوم نقاشی در اندازه‌های مختلف از حوزه هنری به اردوگاه کهریزک ارسال می‌شد. یک بار هم بسته کامل راپید برایش بردیم. ابوحیدر رنگ‌ها را بو می‌کرد و لذت می‌برد. به نظرم این هنرمند با این بوم‌ها و رنگ‌ها دوباره زنده شد. ابوحیدر حدود ۲۰۰ طراحی و نقاشی برای مرکز هنرهای تجسمی کار کرد. در همان روزگار رئیس وقت حوزه هنری، نامه‌ای به مقام معظم رهبری نوشتند و درخواست کردند که این هنرمند اسیر عراق آزاد شود و چنین شد. این آثار، یادگار هنری زمان جنگ عراق با ایران است که برای همیشه در این آب و خاک می‌ماند و احترام ایرانیان به هنر و هنرمند را روایت می‌کند.»

 نمایشگاه «حکایت رهایی» شامل ۲۵  طراحی و ۲۰ تابلوی نقاشی از منقذ عبدالوهاب الشریده است که در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری، حکایت رهایی را بر دیوارها پیوند زده است.

*ایران و عراق بالقوه‌های مشترک زیادی دارند

عبدالحمید قدیریان در بازدید از این نمایشگاه گفت: «منقذ عبدالوهاب الشریده» اصراری بر استفاده از تکنیک خاص ندارد بلکه تلاش می‌کند تا بیشتر حس خود را به مخاطبش منتقل کند. طراحی سهل الوصول است و می‌تواند به سرعت پیام را به بیننده اثر انتقال دهد. دوستی ایران و عراق و ارتباط عمیق دو کشور بعد از جنگ هشت ساله اتفاقی است که برای دشمن قابل فهم نیست. ایران و عراق بالقوه‌های مشترک زیادی دارند که باید قدر آنها را بدانند و یکی از چیزهایی که می‌توان بر روی آن تاکید کرد، اربعین است، که الهی است و هیچکس در این پیوند تمدنی دخیل نیست و ما باید آن را معرفی کنیم. جنس کارهای هنری در اربعین فرق دارد و نور در چنین تولیداتی مشهود است.

نمایشگاه آثار هنرمند و اسیر عراقی با عنوان «حکایت رهایی» ششم خردادماه با حضور علی فروزانفر معاون هنری، محمد زرویی نصرآباد مدیر مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، رایز‌ن فرهنگی عراق و هنرمندانی چون  نادر قشقایی، کاظم چلیپا، عبدالحمید قدیریان در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری افتتاح شد.