به دلیل هزینه بالا، نقش کاراکتر فوفو را کم‌رنگ کردیم

در خلاصه داستان «فوفو مسافری از کامادو» آمده است: موجود عجیب و بامزه‌ای به نام فوفو توسط نیروهای پلید پادشاه میتا میتا، از سیاره خودش دزدیده می‌شود. فوفو هنگام انتقال به میتا میتا از سفینه به بیرون پرتاب شده، به زمین سقوط می‌کند و از دودکش شومینه خانه‌ای سر درمی‌آورد. این آغاز ماجراهای فوفو و آرزوهای عجیب بچه‌ها روی کره زمین است.

در این سریال کمدی فانتزی سیدجواد رضویان، الیکا عبدالرزاقی، بهراد خرازی، پاشا جمالی، رضا شفیعی‌جم، السا فیروزآذر، ستاره حسینی و مجید افشاری ایفای نقش می‌کنند. به بهانه پخش این سریال با میثم معراجی گفتگویی داشتیم که مشروح آن را از نظر می‌گذرانید:

در دنیای امروز که ابزارهای سرگرمی متعددی در دسترس کودکان است، نشاندن کودکان پای سریال‌های تلویزیونی ایرانی کار بسیار سختی است. ایده «فوفو مسافری از کامادو» چگونه شکل گرفت و با چه دغدغه‌ای به سراغ ساخت این اثر رفتید؟

برای خود من ساخت فیلم و سریال با کیفیت برای کودک همیشه دغدغه بوده. چون معتقدم سال‌هاست در ایران محتوای مناسبی برای کودک باهوش امروزی تولید نشده است. در دنیای امروز که ابزارهای سرگرمی متعددی در دسترس کودکان است، نشاندن کودکان پای سریال‌های تلویزیونی ایرانی کار بسیار سختی است اما بلعکس در خارج از کشور با برنامه‌ریزی صحیح یکی از منابع درآمدی کمپانی های فیلمسازی آثار کودک است. همین الان فیلم «باربی» که از یک دنیای کودکانه آمده همه رکوردها را در سینماهای جهان جابجا کرده است. زمان تولد این عروسک حدودا به ۶۵ سال پیش برمی‌گردد و از همان زمان برنامه‌ریزی کرده‌اند که امروز بتوانند چنین موفقیتی کسب کنند. در خارج از کشور با سرمایه‌گذاری درست فیلم کودک مناسب و با کیفیت می‌سازند. اما ما در ایران هنوز نتوانستیم یک کاراکتر ماندگار چند ساله تولید کنیم، چون محصولات خوبی تولید نمی‌کنیم نمی‌توانیم کودکان را به دیدن آثار خود جذب کنیم.

چرا در ایران محصولات خوبی برای کودکان تولید نمی‌شود؟

محتوا کودک متولی مشخصی ندارد، صداوسیما که باید برای تولید سریال با کیفیت کودک سرمایه‌گذاری کند ترجیح می‌دهد برنامه‌های ارزان استودیویی تولید کند و یک مجری و یک عروسک همه برنامه را اجرا می‌کنند، بدون هیچ پیشرفتی مثل سال‌های قبلشان این برنامه‌ها پخش و اجرا می‌شوند و انتظار دارند همچنان کودکان با این آثار ارتباط برقرار کنند.

فارابی هم بیشتر ترجیح می‌دهد از ژانر های دیگر حمایت کند تا در جشنواره فجر بیلان خوبی داشته باشد.

از طرفی ساخت فیلم کودک برای بخش خصوصی به صرفه نیست. کسی که بخواهد در سینما سرمایه‌گذاری کند ترجیح می‌دهد فیلم کمدی بسازد تا خطر کمتری سرمایه‌اش را تهدید کند. دلیل این بی‌اعتمادی هم به نظر من عدم حمایت مناسب در زمان تولید و اکران است چرا که معتقدم اگر فیلم خوب ساخته شود و حمایت مناسبی صورت بگیرد، تبلیغات مناسب به فیلم‌ها بدهند قطعاً آثار کودک می‌توانند مخاطب زیادی داشته باشند.

آیا از ساخت «فوفو مسافری از کامادو» حمایت شد؟

مجموعه فیلم‌نت به ما اعتماد کرد و خوشبختانه تا امروز همه بازخوردها خوب و مثبت بوده است. اینکه یک تهیه‌کننده یا یک پلتفرم حاضر می‌شود برای ساخت یک مجموعه کودک سرمایه‌گذاری کند به خودی خود بزرگ‌ترین حمایت است.

پس شما اصلی‌ترین عنصر تعیین‌کننده در موفقیت یک اثر کودک و نوجوان را سرمایه مناسب می‌دانید.

قطعاً در این حرفه سرمایه تعیین‌کننده است. فیلم کودک نیاز به زمان بیشتری برای فیلمبرداری دارد چرا که بازیگر اصلی کودک است، کودکان اشتباهات بیشتری مرتکب می‌شوند و خیلی سخت‌تر می‌توان آن‌ها را راهنمایی کرد تا به نقش مورد نظر برسند، پس باعث می شود تعداد جلسات فیلمبرداری بالا برود.

همین‌طور هزینه های بخش ویژوال و طراحی صحنه هم بالا است.

میزان بودجه‌ای که برای یک اثر کودک اختصاص داده می شود، چقدر در فیلمنامه آن تأثیرگذار است؟

خیلی. در «فوفو مسافری از کامادو» ما سعی کردیم رویاپردازی‌هایمان را کنار بگذاریم. در فیلم «بازیوو» من با آقای نوروزی (فیلمبردار) به عنوان تهیه‌کننده اجرایی کار کردم و ایشان در این فیلم به من گفتند فیلمنامه‌ای بنویس که بشود آن را ساخت. این نکته مهمی است و هر نویسنده برای اینکه اثرش به تولید برسد باید آن را در نظر داشته باشد.

یک نویسنده می‌تواند به راحتی در یک جمله هزینه فیلم را چند برابر کند، مثلاً اگر بنویسد؛ "زمانی که کودکان در شهربازی بودند، چرخ و فلک شکست و به زمین افتاد". به تصویر کشیدن همین جمله می‌تواند چند برابر بودجه ساخت فیلم را افزایش دهد. به همین دلیل ما از روز اول این نکته را در نظر داشتیم که بودجه‌مان محدود است و برمبنای همین بودجه محدود فیلمنامه را نوشتیم اما متأسفانه در زمان تولید دچار تورم شدیم و مشکلات زیادی برایمان به وجود آمد.

در «فوفو مسافری از کامادو» از تکنیک رئال- انیمیشن استفاده شده و کاراکتر "فوفو" که انیمیشن است قطعاً یکی از مهم‌ترین بخش‌های فیلمنامه این اثر به حساب می‌آید. چقدر برای ماندگار شدن این شخصیت برنامه‌ریزی داشتید؟

سعی کردیم در طراحی کاراکتر فوفو این را در نظر داشته باشیم که او بامزه باشد اما در فرآیند تولید با چالش بزرگی مواجه بودیم و آن اینکه هر یک دقیقه از حضور فوفو در قاب تصویر برای ما حدود 150 میلیون تومان هزینه داشت. متأسفانه به همین دلیل مقداری از حجم کاراکتر حذف کردیم.

فصل اول این سریال را می‌توان به نوعی آزمون و خطا دانست، ما به دلیل کمبود بودجه نتوانستیم نقش کاراکتر فوفو را بیشتر کنیم اما اگر فصل دوم ساخته شود روی کاراکتر فوفو بیشتر کار می‌کنیم و حتی محصولات جانبی مثل عروسک، دفترچه یادداشت، خودکار یا مداد فوفو را خواهیم ساخت تا در دسترس عموم قرار بگیرد. در نظرسنجی که خودم بین مردم داشتم و از بچه‌ها درباره فوفو می‌پرسیدم به این نتیجه رسیدم خیلی از بچه‌ها که این سریال را دیده‌اند علاقه دارند عروسک فوفو را داشته باشند و این نشان می‌دهد که این کاراکتر در بین بچه‌ها توانسته جای خود را پیدا کند.

ایده قصه «فوفو مسافری از کامادو» را می‌توان همان ایده قصه «غول چراغ جادو» دانست که موجودی عجیب و غریب آرزو برآورده می‌کرد. آیا استفاده این ایده را کلیشه‌ای نمی‌دانید؟

به اعتقاد من استفاده کردن از کلیشه‌های گذشته هیچ ایرادی ندارد. در همین قرن 21 در کره جنوبی فیلمی ساخته می‌شود سه سال بعد آمریکایی‌ها از آن فیلم یک اثر سینمایی دیگر می‌سازند. اگر بخواهیم بگوییم که نباید از کلیشه‌ها استفاده کنیم بسیاری از فیلم‌ها نباید ساخته شوند. فیلم‌های عاشقانه در 90 درصد مواقع یک تِم مشترک دارند یا در فیلم‌های جنایی هم به همین شکل است و اگر قرار است کلیشه‌ها را کنار بگذاریم نباید هیچ یک از این فیلم‌ها ساخته شوند.

به نظر من استفاده از کلیشه‌ها هیچ ایرادی ندارد ولی باید کلیشه‌هایمان را به روز کنیم. استفاده از کاراکتر انیمیشنی در این سریال برای من تجربه‌ای بود که با استفاده از آن در فصل دوم می‌توانم از این کاراکتر استفاده بیشتری کنم.

نکته مهم دیگری که درباره استفاده از کلیشه در فیلم‌ها و سریال‌های کودک و نوجوان این است که نباید آن‌ها را با مخاطب بزرگسال مقایسه کنیم. مخاطبی که 40 سال سن دارد به اندازه 40 سال تجربه زیستی دارد و ممکن است قصه‌های زیادی برای او تکراری باشند اما یک کودک با جهان قصه‌ها و انواع قصه‌ها آشنایی ندارد. اگر ما قصه «کلاه قرمزی» را دوباره تکرار کنیم هیچ ایرادی ندارد، این قصه به شکل فوق‌العاده‌ای برای نسل من جالب بود و به فیلم تبدیل شده. پس هیچ اشکالی ندارد یک نفر با اجازه از آقای طهماسب فیلم «کلاه قرمزی» را به شکل امروز برای کودکان امروز بسازد.

آیا فصل دوم «فوفو مسافری از کامادو» ساخته می‌شود؟

امیدوارم فصل دوم این سریال ساخته شود. یک اثر اپیزودی با استقبال مخاطب می‌تواند سال‌ها تولیدش ادامه داشته باشد و باید بگویم مخاطب است که تکلیف این سریال را مشخص می‌کند. اگر کودکان این سریال را دوست داشته باشند و از آن استقبال کنند مطمئناً فصل بعد ساخته خواهد شد. تا این لحظه آنچه که شاهد هستیم استقبال خوبی است که خوشبختانه رقم خورده و احتمال ساخت فصل بعد را بالا برده است.