10 انیمیشن دستکم گرفته شده‌ی دیزنی

این پروژ‌ه اما برای رسیدن به پرده‌ی سینما با چالش‌های متعددی روبرو بود و رسانه‌ها نیز از آن به دلیل اختصاص بودجه‌ی بیش از حد و تاخیرهای مکرر در تاریخ انتشار به عنوان حماقت دیزنی نام می‌بردند. در واقع هیچ‌کس انتظار نداشت که این پروژه‌ی بلندپروازانه‌ی دیزنی حتی به پایان برسد.

بهترین فیلم‌های دیزنی و همچنین معروفترین آن‌ها معمولا روایتگر افسانه‌های پریان مربوط به پرنسس‌های زیبایی هستند که به عنوان یک فرمول امتحان پس داده همواره مورد استقبال همگان قرار می‌گیرند. آثاری مانند «یخ‌زده» (Frozen)، «سیندرلا» (Cinderella) و «دیو و دلبر» (Beauty and the Beast) که هم از لحاظ هنری و هم تجاری موفقیتی عظیم برای این کمپانی به حساب می‌آیند. دیگر آثار شناخته شده‌ی دیزنی که از محبوبیت بالایی برخوردارند قهرمانانی از حیوانات انسان‌نما دارند که «کتاب جنگل» (The Jungle Book)، «زوتوپیا» (Zootopia) و «شیرشاه» از موفق‌ترین نمونه‌های آن محسوب می‌شوند.

با تمام این‌ها اما، برخی از آثار این کمپانی افسانه‌ای هستند که بنا به دلایلی آنچنان که باید دیده نشده‌اند. آثار دستکم گرفته شده‌ای که چه در زمان اکران و چه حالا که سال‌ها از اولین انتشارشان گذشته عشقی را که لیاقتشان بوده از مخاطب دریافت نکرده‌اند و به عنوان آثاری مهجور و قدر نادیده در قفسه‌ی خاطرات آرشیو عظیم سینما خاک می‌خورند.

ما در این مطلب به سراغ این آثار رفته‌ایم. انیمیشن‌های کمتر دیده شده‌ای که از دستکم گرفته شده‌ترین ساخته‌های دیزنی در کارنامه‌ی چشمگیر صد ساله‌ی این کمپانی خاطره‌انگیز که بخش زیادی از حال خوب دوران کودی‌مان را مدیون آن هستیم به حساب می‌آیند.

10. روباه و سگ شکاری (The Fox and the Hound)

• کارگردان: تد برمن، ریچارد ریچ، آرت استیونز
• صداپیشگان: میکی رونی، کرت راسل، پرل بیلی، جک آلبرتسون
• تاریخ انتشار: 1981
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 75 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.2 از 10

«روباه و سگ شکاری» در زمان انتشار خود با نقدهای متفاوتی روبرو شد و با اینکه یک اثر شناخته شده در فهرست آثار House of Mouse (نام دیگر کمپانی عظیم والت دیزنی) به شمار می‌آید اما شخصیت‌های دوست داشتنی آن از همان عشق و توجهی که دیگر حیوانات انسان‌نمای دیزنی دریافت می‌کنند برخوردار نیستند. دیزنی در طول سال‌های فعالیتش فیلم‌های دلخراش و غم‌انگیز کم نساخته اما «روباه و سگ شکاری» یکی از دوست داشتنی‌ترین و اشک درآورترین ساخته‌های این استودیو است و همچنین دستکم گرفته شده‌ترین انیمیشن این کمپانی محسوب می‌شود که شایسته‌ی توجه دوباره است.

9. امدادگران: ماموریت زیرزمینی (The Rescuers Down Under)

• کارگردان: مایک گابریل، هندل بوتوی
• صداپیشگان: جرج سی. اسکات، اوا گابور، آدم رین، باب نیوهارت
• تاریخ انتشار: 1991
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 71 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.8 از 10

اما از حق نگذریم، «امدادگران: ماموریت زیرزمینی»، با انیمیشن ارتقا یافته و زیبا، محیط منحصربه‌فرد و طرح داستانی درخشانش نسبت به نسخه‌ی اصلی به شدت بهبود یافته است و یک قدم رو به جلو محسوب می‌شود. البته این «پری دریایی کوپولو» نیست که تازه یک سال پیش منتشر شده باشد اما هنوز هم یک گزینه‌ی عالی در فهرست فیلم‌های House of Mouse است. جالب است بدانید، «امدادگران: ماموریت زیرزمینی» اولین انیمیشنی است که دیزنی برای آن دنباله ساخت. چیزی که کاملا سزاوارش بود و البته شایسته‌ی توجه بیشتر از سوی مخاطبان.

8. گوژپشت نتردام (The Hunchback of Notre Dame)

• کارگردان: گری تروزدیل، کرک ویس
• صداپیشگان: آنتونی جی، تام هولس، کوین کلاین، دمی مور
• تاریخ انتشار: 1996
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 71 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

همانطور که گفتیم این انیمیشن نوستالژیک از رمانی سنگین و بسیار جدی به همین نام نوشته‌ی نویسنده‌ی شهیر اهل فرانسه، ویکتور هوگو اقتباس شده. شخصیت اصلی آن یعنی کازیمودو موجودی بدشکل و بسیار زشت است که حضورش در این مقام یک سنت‌شکنی آشکار در برابر شخصیت‌های بی‌نقص و زیباییست که معمولا در فیلم‌های دیزنی داستان حول محور آن‌ها می‌چرخد. در انیمیشن‌های این استودیو اغلب این آنتاگونیست و شرور داستان است که صورتی کریه و حالتی بدترکیب دارد نه قهرمان آن و مخاطب که عادت به دیدن چیزی خلاف این رویه دارد نمی‌تواند با قصه ارتباط گرفته و با شخصیت‌هایش همذات پنداری کند. این شاهکار کلاسیک همچنین مضامین اجنماعی تلخ  و صحنه‌های شکنجه‌ی تند و ناراحت کننده‌ای دارد که ممکن است تماشای آن را برای عده‌ای زجرآور کند.

«گوژپشت نتردام» یک مدل کاملا متفاوت از فیلم‌هایی است که دیزنی تاکنون تولید کرده و به همین خاطر به طرز غمگین کننده‌ای دستکم گرفته شده. فیلم با یکی از خاطره‌انگیزترین، زیباترین و البته تاریک‌ترین افتتاحیه‌های تاریخ دیزنی آغاز می‌شود. افتتاحیه‌ای که به حق سزاوار قرار گرفتن در کنار دقایق ابتدایی فیلم‌هایی مانند «شیرشاه» (The Lion King) و «بالا» (Up) است و موسیقی و انیمیشن آن در کنار محیط بسیار زیبایی که از پاریس آن زمان برای مخاطب ترسیم می‌کند بسیار مطبوع و قابل اعننا هستند. همچنین نباید از کنار کازیمودو به سادگی عبور کرد که به عنوان شخصیت اصلی فیلم، یک نفس پر از هوای تازه است. او به تماشاگران جوانش می‌آموزد که زیبایی درونی بسیار بهتر و جذابتر از زیبایی ظاهری است. چیزی که امروزه کاملا فراموش شده است.

7. رابین هود (Robin Hood)

• کارگردان: ولفگانگ رایترمن
• صداپیشگان: برایان بدفورد، راجر میلر، پیتر یوستینف، فیل هریس، پت بترام
• تاریخ انتشار: 1973
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 58 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10

6. سیاره‌ی گنج (Treasure Planet)

• کارگردان: جان موسکر، ران کلمنتس
• صداپیشگان: جوزف گوردون لویت، مارتین شورت، اما تامپسون، دیوید هاید پیرس
• تاریخ انتشار: 2002
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 69 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.2 از 10

«سیاره‌ی گنج» (Treasure Planet) انیمیشنی است که علی‌رغم تمام شایستگی‌هایش، تا حد زیادی نادیده گرفته شده است. یک اقتباس علمی – تخیلی از رمان مشهور «جزیره‌ی گنج» (Treasure Island) نوشته‌‌ی رابرت لویی استیونسن است که به نظر می‌رسد کاملا برای تبدیل شدن به یک انیمیشن توسط دیزنی نوشته شده است.

در سال 2002 به لطف موفقیت‌های تجاری و هنری انیمیشن‌های پیکسار و البته شرک دوست داشتنی، انیمیشن‌های سه بعدی طرفداران زیادی پیدا کردند. «سیاره‌ی گنج» نیز سعی کرد تا از تغییر سلیقه‌ی عامه‌ی مردم نهایت استفاده را ببرد اما علی‌رغم ترکیب نقاشی‌هایی دو بعدی دستی با انیمیشن‌های کامپیوتری سه بعدی مخاطبان از آن استقبال نکردند و تبدیل به یک بمب باکس‌‌آفیس شد. البته این انیمیشن – همانطور که شایسته‌اش بود – در ادامه مانند خیلی از آثاری که در زمان اکران نادیده گرفته می‌شوند تبدیل به یک فیلم کالت شد و مخاطبان خاص خودش را پیدا کرد. یک اقتباس منحصربه‌فرد از یک داستان کلاسیک خاطره‌انگیز که انیمیشن‌های زیبایش قطعا شایسته‌ی توجه بیشتری هستند.

5. الیور و دوستان (Oliver & Company)

• کارگردان: جورج اسکریبنر
• صداپیشگان: جویی لورنس، بیلی جول، بت میدلر، چیچ مارین
• تاریخ انتشار: 1988
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 54 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.6 از 10

شماره‌ی 5 این لیست متعلق است به یکی از بهترین اقتباس‌هایی که تاکنون از رمان جاودانه‌ی چارلز دیکنز یعنی «الیور توئیست» (Oliver Twist) انجام گرفته و با توجه به این مهم، جای تعجب است که چرا محبوبیت و شهرت «الیور و دوستان» (Oliver & Company) از چیزی که هست فراتر نرفته. البته داستان در اینجا به جای لندن قرن نوزدهم در نیویورک دهه‌ی 80 می‌گذرد و گروهی از سگ‌های انسان‌نما و آوازخوان شخصیت‌های اصلی آن هستند. ستارگانی مثل جویی لورنس، چیچ مارین و بیلی جول کار صداپیشگی این انیمیشن را برعهده دارند. البته نباید بیلی جوئل را فراموش کنیم که آوازهای او در الیور و دوستان برخی از بهترین موسیقی‌های تاریخ دیزنی تا به امروز هستند. آهنگ جذاب و نامزد گلدن گلوب «چرا باید نگران باشم» (Why Should I Worry) ممکن است حتی یکی از بهترین اجراهای خود بیلی جوئل نیز باشد و این نکته بیانگر چیز مهمی است. اینکه انرژی کافی برای تولید این انیمیشن گذاشته شده اما بازخورد خوبی نگرفته است و این ناراحت کننده است.

• کارگردان: کرک ویس، گری تروزدیل
• صداپیشگان: مایکل جی. فاکس، دان نوولو، جیمز گارنر، کری سامر
• تاریخ انتشار: 2001
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 49 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.9 از 10

«آتلانتیس: امپراتوری گمشده» (Atlantis: The Lost Empire) تمام ویژگی‌های یک انیمیشن کلاسیک و تمام عیار دیزنی را در خود دارد. بازیگرانی بااستعداد که کار صداپیشگی این کار را به رهبری مایکل جی. فاکس انجام می‌دهند و داستانی گیرا که به تجسس در میان اسطوره‌های شهر گمشده‌ی آتلانتیس می‌پردازد. اما از بد ماجرا تاریخ انتشاری که کمپانی برای انتشار آن در نظر گرفت شانس‌های دیده شدنش را نابود کرد. «شرک» (Shrek) چند هفته قبل‌تر از آن اکران شده بود که محبوبیت فراتر از حد انتظارش آتلانتیس را کاملا تحت‌الشاع قرار داد و باعث شد فروش و توجهی که لایقش بود را دریافت نکند.

این فیلم از آن زمان به یک کلاسیک کالت در میان طرفداران تبدیل شده است که احساس می کنند در زمان اکرانش مورد قضاوت نادرست قرار گرفته و به اندازه‌ی که باید مورد توجه واقع نشده است. آتلانتیس بر خلاف سایر فیلم‌های دیزنی که تاکنون در این لیست درباره‌شان حرف زدیم قطعا می‌تواند لایو اکشن اختصاصی خودش را داشته باشد، هرچند متاسفانه هنوز هیچ برنامه‌ای برای آن وجود ندارد. 

3. شمشیر در سنگ (The Sword in the Stone)

• کارگردان: ولفگانگ رایترمن
• صداپیشگان: کارل سونسون، جونیس متیوز، مارتا ونتورت، ریکی سورنسن
• تاریخ انتشار: 1963
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 68 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

افسانه‌ی پادشاه بریتانیا «شاه آرتور» در طی سال‌ها دستمایه‌ی ساخت آثار بسیاری قرار گرفته است. این آثار معمولا آرتور را در بزرگسالی و اوج قدرت نشان می‌دهند در حالی که یا مشغول پادشاهی بر «کاملوت» (Camelot) (مقر پادشاهی شاه آرتور که بر اساس افسانه در ولز کنونی واقع شده) است یا به عنوان یک جنگجوی دلیر در پی به دست آوردن تاجش.

«شمشیر در سنگ» (The Sword in the Stone) دیزنی اما تصویری تازه از این پادشاه افسانه‌ای ارائه می‌دهد. این انیمیشن محصول سال 1963 که بر اساس کتاب «پادشاهی یک بار و برای آینده» (The Once and Future King) اثر تی. اچ. وایت ساخته شده داستان پسر جوان بی‌عرضه‌ای به نام آرتور را روایت می‌کند که که به طور معجزه آسایی «اکسکالیبور» (Excalibur) را از سنگ آن بیرون می کشد و پادشاه انگلستان می‌شود. یک داستان جذاب و سرگرم کننده که شخصیت‌هایش را یک جغد خنده‌دار و جسور، مرلین جادوگر و اژدهایی صورتی رنگ تشکیل می‌دهند. با وجود نقدهای بی‌رحمانه و سال‌ها بی‌توجهی از طرف دیزنی «شمشیر در سنگ» کاملا شایسته‌ی این است که دوباره مورد توجه قرار بگیرد.

این انیمیشن مهجور دیزنی روایتی دوست داشتنی از یک افسانه‌ی حماسی است که به ما یادآوری می‌کند که قهرمانان لزوما آدم‌های مافوق بشری نیستند و هرکسی می‌تواند در زندگی‌اش قهرمان باشد. به علاوه، لحظه‌ای که آرتور اکسکالیبور را از سنگ بیرون می‌کشد، یکی از حماسی‌ترین، زیباترین و جادویی‌ترین لحظات در تمام آثار دیزنی است.

• کارگردان: تد برمان، ریچارد ریچ
• صداپیشگان: گرنت بارسلی، سوزان شریدان، فردی جونز، آرتور مالت
• تاریخ انتشار: 1985
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 56 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.3 از 10

«دیگ سیاه» (The Black Cauldron) یکی از دستکم گرفته شده‌ترین و در عین حال فراموش شده‌ترین فیلم‌های کارتونی دیزنی است. این انیمیشن به خاطر لحن تاریک و مضمون بزرگسالانه‌اش در ابتدا مورد توجه تماشاگران قرار گرفت اما در ادامه همین ویژگی‌ها به ضررش تمام شد و این فیلم بسیار خوب را از دسته‌بندی آثار فوق‌العاده‌ی دیزنی خارج کرد.

«دیگ تاریک» یکی از بهترین و ترسناک ترین شرورهای تاریخ دیزنی یعنی «پادشاه شاخدار» را به نمایش می گذارد و در کنار آن به روایت سفری قهرمانانه و جادویی می‌پردازد که یکی از المان‌های جدا ناشدنی انیمیشن‌های این کمپانی است. همین ویژگی‌ها باعث شده تا دیگ سیاه طرفداران خاص خودش را داشته باشد و اکثر طرفداران این مدیوم آن را یک کلاسیک اصیل دیزنی می‌دانند. اگر آن‌ها را باور ندارید، آن را تماشا کنید. این فیلم قطعا ارزش توجه شما را دارد.

1. کارآگاه موش بزرگ (The Great Mouse Detective)

• کارگردان: برنی متینسون، ران کلمنتس، جان موسکر
• صداپیشگان: وال بتین، وینسنت پرایس، سوزان پولاچک، بری اینگام
• تاریخ انتشار: 1986
• امتیاز راتن تومیتوز به فیلم: 76 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

والت دیزنی پیکچرز پس از عملکرد افتضاح و ناامید کننده‌ی «دیگ سیاه» در باکس‌آفیس با مشکلات عدیده‌ی مالی روبرو شد که آن‌ها را در بحرانی جدی فرو برد. در این هنگام برادر بزرگتر والت دیزنی و قهرمان گمنام امپراتوری او، «روی»، برای ایجاد خط مشی جدید در فرآیند نظارت بر بخش انیمیشن وارد عمل شد. «کارآگاه موش بزرگ» (The Great Mouse Detective) اولین محصول این تغییر تاکتیک و بازسازی بزرگ بود که علی‌رغم موفقیت تجاری‌اش یکی از فراموش شده‌ترین و دستکم گرفته شده‌ترین انیمیشن‌های دیزنی است.

کاراکتر «کارآگاه موش بزرگ» و اخلاق و رفتارهایی که به نمایش می‌گذارد شباهت غیرقابل انکاری با مشهورترین کارآگاه بریتانیایی تاریخ، «شرلوک هلمز»، و دستیار قابل اعتمادش «واتسون» دارد. در واقع این شباهت تا حدیست که ممکن است این اثر یکی از بهترین فیلم‌های ساخته شده درباره‌ی شرلوک هلمز باشد. انیمیشنی تماشایی که با طرح یک معمای جذاب مخاطب را به دام می‌اندازد و با یک شرور عالی و یک صحنه‌ی مبارزه‌ی حماسی بر فراز نماد لندن «بیگ بن» او را به اوج هیجان می‌رساند. اگرچه این محصول سال 1986 تا حد زیادی مسئول نجات دیزنی از ورشکستگی است و همین شاخصه آن را به یکی از مهم‌ترین آثار این استودیو تبدیل کرده، اما در عین حال دستکم گرفته شده‌ترین اثر آن نیز به شمار می‌رود که علاقمندان به انیمیشن باید بار دیگر جادوی آن را کشف کنند و لذتش را ببرند.