سیزده شبهه درباره سخنان منسوب به امام علی در مورد زنان

به موازات اقبال روزافزون مسلمانان شیعه و سنی، شبهات استنادی درباره نهج ‌البلاغه و چگونگی استناد آن به امیرمؤمنان علیه السلام از سوی مخالفان مطرح شده است. افزون بر شبهات استنادی، گاه شبهات مضمونی و محتوایی نیز نسبت به برخی از مطالب موجود در نهج ‌البلاغه به چشم می خورد. برخی از این شبهات محتوایی، پیرامون زن است.

تاریخ هر حادثه ای از چگونگی وقوع آن خبر می‌‌دهد و به شناسنامه‌‌ای می‌‌ماند که آیندگان را از هویّت آن با خبر می‌‌سازد. هر حدیثی در پی رفع نیازی و در پاسخ به پرسشی و در تبیین حقیقتی صادر شده است و به تعبیر دیگر، شأن صدوری دارد که دانستنش برای فهم بهتر حدیث ضروری است.

بررسی جایگاه زن در اندیشه امام علی علیه‌السلام، مستلزم گردآوری تمام سخنان و قضایای تاریخی آن حضرت در این ‌باره و آگاهی گسترده از وضعیت تاریخی و اجتماعی آن دوران، و مطالعه گسترده دیگر نصوص دینی است. در این میان سیره رفتاری آن حضرت نیز باید مورد توجه قرار گیرد؛ چنان که رفتارهای گزارش شده از امام(علیه السلام)، هرگز دلالتی بر نقص و تحقیر بانوان ندارد؛ بلکه همواره گویای تکریم و بزرگداشت آنان است.

میتوان چنین نتیجه گرفت که گاهی حوادث تاریخی در مقاطع حسّاس، زمینه ستایش یا نکوهش را فراهم می‌‌کند و سپس با گذشت آن مقطع، زمینه مدح و ذم نیز منتفی می‌‌شود. این تحلیل در اصل موضوع زن در نهج‌ البلاغه قابل تأمّل است.

کتاب «شبهات زن در نهج‌البلاغه و پاسخ به آن‌ها» که به همت پژوهشگران مدرسه علمیه حضرت خدیجه کبری سلام‌الله‌علیها تألیف شده است، پس از مقدمه‌ای در حدود سی صفحه که از ویژگی‌های شخصیتی زن، زن در قرآن، زن در روایات و سیره عملی امیر مؤمنان در برخورد با زنان بحث می‌کند، به سیزده شبهه در مورد فرمایشات منسوب به امیرالمؤمنین در مورد زنان پاسخ می‌دهد. این شبهات عبارتند از: نقص ایمان در زنان، نقص بهره مالی زنان، نقص عقل در زنان، تحذیر از زنان و نهی اطلاعت از آنان، سفارش به دوری از زنان و کم‌اعتنایی به آنان، نهی از مشورت با زنان، سلب حق تصرف زنان در امور غیر خودشان، شر بودن زن، زنان و فساد در دنیا، عقرب بودن زن، بهترین ویژگی‌های زنان و بدترین ویژگی‌های مردان، کفر بودن غیرت زن، حبس زنان و بازداشتن آنان از معاشرت.