ابراز علاقه ارزیاب یونسکو به ماسوله

روستای پلکانی ماسوله سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد، در سال ۲۰۰۷ میلادی پرونده آن با توجه به معماری و فرهنگ بومی وارد فهرست موقت میراث یونسکو شد، اما هیچ‌گاه فرصت بررسی و ثبت جهانی برای ان مهیا نشد.

حالا پس از ۱۵ سال، پرونده منظر فرهنگی ماسوله در یونسکو باز شده و ارزیاب این سازمان فرهنگی نیز از ششم تا یازدهم مهرماه ۱۴۰۱ بررسی‌های میدانی را انجام داده که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان گیلان نیز نتیجه این ارزیابی تا کنون رضایت‌بخش بوده است.

نعیمه بن‌کاری، ارزیاب یونسکو در پایان کارش در ماسوله، دیداری با قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داشته که نظر اولیه خود را درباره این پرونده که موانع بسیاری هم بر سر راه ثبت آن وجود داشته، بیان کرده است.

به گفته او، ماسوله ارزش‌های زیاد و خوبی از نظر معماری و در کنار آن وجه انسانی دارد که قابل توجه است. همیشه در مسائل مربوط به میراث‌فرهنگی این تصور وجود دارد که وقتی می‌خواهید از میراث‌فرهنگی حفاظت کنید باید تنها کالبد فیزیکی را حفظ کنید و روح اثر را نادیده بگیرید، اما این تصور اشتباه است. در ماسوله علاوه‌بر این‌که کالبد فیزیکی حفظ شده است روح و زندگی جریان دارد. ما نباید روح یک اثر فرهنگی ‌تاریخی را نادیده بگیریم.

ارزیاب یونسکو همچنین گفت: موضوعی که نظر من را در ماسوله جلب کرد، این بود که در این شهر در عین حال که بناهای آن به شکل سنتی حفظ شده است، برق به‌گونه‌ای تعبیه شده که سیمای سنتی را بهم نریخته و مدرنیته خودش را غالب نکرده است.

نعیمه بن‌کاری در دیدار با استاندار گیلان هم گفته بود: ماسوله پتانسیل‌های زیادی برای پیوستن و تبدیل شدن به سایت جهانی دارد. زندگی مدرن در بافت معماری سنتی ماسوله تغییر خاصی ایجاد نکرده و تمدن آن حفظ شده است.

علی دارابی ـ معاون میراث‌فرهنگی ـ در دیدارِ ارزیاب یونسکو این توضیح را داده که ماسوله یکی از سه پرونده‌ای است که در کنار پرونده‌های «کاروانسراهای ایرانی» و «دیزمار» تکمیل و به یونسکو ارسال شده است.

قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همچنین درباره ویژگی‌ خاص ماسوله برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو، اظهار کرد: زندگی به معنای واقعی در ماسوله جاری است و این شهر نماد زیبایی برای ما ایرانیان شده است. خوشبختانه مردم منطقه همکاری خوبی برای ثبت جهانی داشتند و نسبت به این پرونده احساس مسؤولیت جهانی دارند. امیدوارم با حمایت و پشتیبانی خانم نعیمه بن‌کاری در کمیته میراث بین‌الدول، ماسوله در فهرست ثبت جهانی قرار بگیرد و نام نیک شما (نعیمه بن‌کاری) برای مردم ایران و جهانیان که برای ثبت جهانی این اثر تلاش کردید، به یادگار بماند.

مصطفی پورعلی ـ مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی  ـ هم در نشستی که ارزیاب یونسکو حضور داشت، به استراتژی‌های جدیدی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای ثبت‌های جهانی اشاره کرد و گفت: با توجه به این استانداردها و پس از بررسی کارشناسان، تصمیم بر آن شد امسال پرونده ماسوله به یونسکو ارسال شود. ۱۰ اثر آمادگی ارسال به یونسکو را دارند، اما صرفا به خاطر محدودیت سالانه یونسکو، نمی‌توانیم همه را ارسال کنیم.

پرونده ماسوله قرار است در سال ۲۰۲۳ در یونسکو بررسی شود. ایران درحال حاضر ۲۶ اثر را در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرده که با توجه نظر ارزیاب‌های یونسکو درباره پرونده کاروانسراها و ماسوله، بسیار امیدوار است این فهرست میراث جهانی، طولانی‌تر شود.