آلیس، فیونا و حبیب از درد فراموشی مُردند
آلزایمر یا بیماری فراموشی سوژه جذابی برای سینما هم هست. در اینجا چند نمونه از بهترین فیلم‌های ایرانی و خارجی که نگاهی به سوژه آلزایمر و فراموشی داشته‌اند را باهم مرور می‌کنیم.
۲۱ سپتامبر به عنوان روز جهانی آلزایمر نام‌گذاری شده است. آلزایمر یا بیماری فراموشی سوژه جذابی برای سینما هم هست. در اینجا چند نمونه از بهترین فیلم‌های ایرانی و خارجی که نگاهی به سوژه آلزایمر و فراموشی داشته‌اند را باهم مرور می‌کنیم.
جدایی نادر از سیمین
فیلم موفق «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی که برنده جایزه اسکار شد در کنار تمام شایستگی‌ها و ارزش‌های خود به موضوع مهمی همچون آلزایمر، به خوبی پرداخته بود. موضوع اصلی این فیلم که با بیماری پدر، گره خورده بود به زیبایی توسط پیمان معادی و زنده یاد علی اصغر شهبازی به تصویر کشیده شده بود. لابد صحنه شاهکاری که در آن نادر پدرش را حمام می‌کند، از یاد نبرده‌اید، صحنه احساس‌برانگیزی که در آن عوامل پشت صحنه هم می‌گریستند.
کفش هایم کو؟
فیلم سینمایی «کفشهایم کو؟» یکی دیگر از فیلم‌های ساخته شده با موضوع آلزایمر است که توسط کیومرث پوراحمد، خالق فیلم و سریال‌های ماندگار تلویزیونی ساخته شد. این فیلم داستان زندگی مرد متمولی به نام حبیب با بازی رضا کیانیان را روایت می‌کند که پس از ابتلا به بیماری آلزایمر، خانواده اش او را ترک کرده اند. رضا کیانیان بازی تحسین برانگیزی در این فیلم داشته و دگرگونی‌های شخصیت مبتلا به این بیماری را برای مخاطب بسیار باورپذیر اجرا می‌کند.
سرکوب
فیلم «سرکوب» به کارگردانی رضا گوران با بازی درخشان رویا افشار نیز به موضوع بیماری آلزایمر می‌پردازد. این فیلم داستان خانواده‌ای را روایت می‌کند که سال‌ها زیر سلطه و آزار پدری مستبد زندگی کرده و بعد از گم شدن او، افراد خانواده دور هم جمع می‌شوند و خاطرات تلخ گذشته را مرور می‌کنند.
آلزایمر
فیلم سینمایی «آلزایمر» به کارگردانی احمدرضا معتمدی، یکی از فیلم‌های مهم در تاریخ سینما است که به بیماری آلزایمر پرداخته و داستان غم انگیزی را روایت می‌کند.قصه فیلم آلزایمر درباره زنی است که بیست سال قبل جنازه همسرش را که طی یک تصادف دچار سوختگی شده بود را به او تحویل داده اند، اما او باور نکرده و هر سال برای یافتن همسر خود در روزنامه آگهی می‌دهد.
نبات
فیلم سینمایی «نبات» یکی دیگر از فیلم‌های غم انگیز اجتماعی است که به موضوع مهمی همچون بیماری آلزایمر می‌پردازد. نبات قصه پدر و دختری را روایت می‌کند که روزگار خوبی با هم داشته و دختر خانواده به نام نبات با فکر درگذشت مادر خود زندگی می‌کند، اما مادر او بعد از چند سال از خارج بازگشته و پدر خانواده مانع ملاقات آن‌ها می‌شود، اما در نهایت از ابتلای همسر سابقش به بیماری آلزایمر مطلع می‌گردد.
دور از او / Away from Her
فیونا، که به آلزایمز مبتلاست داوطلبانه به خانه سالمندان می‌رود تا باری اضافه بر دوش، گرانت، شوهر ۵۰ ساله‌اش نباشد. گرانت روزی به دیدار فیونا می‌رود و می‌فهمد که با بدترشدن وضعیت حافظه فیونا او با مرد دیگری در خانه سالمندان دوستی نزدیکی پیدا کرده است. گرانت به دلیل عشق پاکی که به فیونا دارد و احترامی که برای او قائل است باید انتخاب کند چه چیزی سعادت و خوشبختی همسرش را در این شرایط تضمین می‌کند.
هنوز آلیس / Still Alice
«هنوز آلیس»، تأثیر آلزایمر زودرس را بر زندگی زنی که با این بیماری زندگی می‌کند نشان می‌دهد. آلیس که سه فرزند بزرگسال دارد یک استاد برجسته زبانشناسی است و زندگی شاد و آرامی دارد. او سر یکی از کلاس‌هایش چند کلمه را فراموش می‌کند و وقتی بعد درمی‌یابد به آلزایمر زودرس دچار شده پیوندش با خانواده به چالش کشیده می‌شود.
یادگاری /Memento
لئونارد شلبی بر اثر یک اتفاق، حافظه کوتاه‌مدتش را از دست می‌دهد. او با کمک یادداشت‌ها، خالکوبی‌ها و عکس‌هایش سعی می‌کند کسی که همسرش را کشته‌است پیدا کند و انتقام بگیرد، چون خاطرات زمان کوتاهی در ذهن او باقی می‌مانند. کریستوفر فیلم را به سکانس‌های کوتاه چند دقیقه‌ای (از پنج تا ده دقیقه) تقسیم کرده است؛ زمان این سکانس‌ها دقیقا به اندازه زمانی است که لئو خاطرات را فراموش می‌کند.
خانواده سوج /The Savages
خواهر و برادری که با هم مشکل دارند مجبور می‌شوند برای مراقبت از پدرشان که درگیر زوال عقل شده به هم نزدیک شوند. شاید قدرت فیلم به ترکیب فروتنی، وقار و شوخ‌طبعی در روایت باشد. یک کمدی تاریک که شوخ‌طبعی‌اش را با چیزی بسیار عمیق‌تر و در نهایت نشاط‌آورتر به تعادل می‌رساند.
طلسم‌شده / Spellbound
اثر کلاسیک آلفرد هیچکاک درباره‌ی رئیس تازه‌ای برای یک بخش روانپزشکی انتخاب شده است: دکتر ادواردز (با بازی گریگوری پک). دکتر پترسون (اینگرید برگمن) عاشق او می‌شود، اما گویا دکتر ادواردز مشکلی دارد، به زودی این شک پیدا می‌شود که او دکتر ادواردز واقعی نیست، امضای دکتر ادواردز روی یکی از کتاب‌های او با امضای نسخه او متفاوت است.
دفترچه خاطرات /Notebook
فیلم «دفترچه خاطرات» بر اساس رمان پرفروش نیکلاس اسپارکس به همین نام ساخته شده است. آلی به دلیل بیماری آلزایمر در خانه سالمندان به سر می‌برد و نوح، شوهرش، سعی می‌کند با خواندن دفترچه یادداشت، خاطراتی را از زندگی طولانی‌ای که با هم داشته‌اند زنده کند.
آیریس /Iris
فیلم براساس کتاب «مرثیه برای آیریس»، داستان واقعی ابتلای رمان‌نویس انگلیسی، آیریس مرداک، به بیماری آلزایمر و عشق عمیق او به شریک زندگی‌اش را روایت می‌کند. جان حتی بعد از ابتلای آیریس به فراموشی و اختلال مشاعر مراقبت از او را رها نمی‌کند.
درخشش ابدی یک ذهن پاک/Eternal Sunshine of the Spotless Mind
دکتر هاوارد سرپرست یک کلینیک است که می‌تواند خاطراتی که آدم‌ها دوست ندارند در ذهن داشته باشند، پاک می‌کند. زوج‌ها مخصوصا در روز‌های نزدیک به ولنتاین به این کلینیک مراجعه می‌کنند تا خاطرات بدی را که از هم در ذهن خود دارند پاک کنند. کلمنتاین و جول که زمانی با هم زندگی می‌کردند آگاهانه تصمیم می‌گیرند خاطرات مشترکشان را پاک کنند، اما حتی بعد از فراموشی یکدیگر، باز هم به سمت هم کشیده می‌شوند.
الیزابت گم شده است/Elizabeth Is Missing
ماود، مادربزرگ ۸۰ساله‌ای است که با بیماری آلزایمر زندگی می‌کند. او برای به یادآوردن برخی چیز‌ها باید آن‌ها را بنویسد. یک روز بهترین دوستش، زن مسن دیگری به نام الیزابت، سر قرارش با او حاضر نمی‌شود. در ذهن ماود این باور شکل می‌گیرد که اتفاقی شوم برای الیزابت رخ داده است، اما اطرافیانش به او توجهی نمی‌کنند..
جعبه پاندورا / Pandoras box
یسیم اوستااوگلو، کارگردان ترکیه‌ای در فیلم «جعبه پاندورا» معضلات اجتماعی را به مشکلات فردی (شخصیت‌های اصلی همگی دچار مشکل ارتباط هستند. نسرین در زندگی زناشویی به بن‌بست رسیده و با پسر نوجوانش مشکل دارد. گزین در چاه ویل روزمرگی سقوط کرده و مهمت هم روزگار را به بیهودگی می‌گذراند).
پدر/The Father
«پدر» آخرین فیلمی است که برای نشان‌دادن زندگی واقعی یک بیمار آلزایمری ساخته شده است. فلوریان زالر با اقتباس از نمایشنامه خودش با همین نام سعی کرده است علاوه بر بازنمایی نشانه‌های بیماری آلزایمر از لحاظ ساختاری هم روایتی مناسب برای تمرکز بر زندگی یک پدر مبتلا به آلزایمر و رابطه او با دخترش انتخاب کند.
دیدگاه