کووید ۱۹، مصرف غذای آماده را کاهش داد

کووید ۱۹ که نوعی سندروم حاد تنفسی است و توسط کرونا ویروس جدید ایجاد می‌شود، در اوایل سال ۲۰۲۰ توسط سازمان جهانی بهداشت به‌عنوان یک پاندمی شناخته شد. این بیماری با تغییر در سبک زندگی مردم ازجمله رژیم‌های غذایی همراه بوده است. رژیم غذایی مطلوب می‌تواند با بهبود سلامت عمومی بدن، سبب کاهش خطر و عوارض مرتبط با بیماری کووید ۱۹ شود. بسیاری از دانشمندان در همین خصوص، بر لزوم تقویت سیستم ایمنی از طریق مداخلات مختلف تغذیه‌ای تأکید کردند، چراکه مطالعات مختلف، احتمال آسیب‌پذیری بیشتر افراد دارای اضافه‌وزن و چاقی را به کووید ۱۹ نشان می‌دهند.

به گفته متخصصان، رژیم‌های غذایی پرکالری و کم کیفیت ازجمله غذاهای آماده، افراد را در معرض چاقی و بیماری‌های غیر واگیر قرار می‌دهند. غذای آماده، غذایی است که از سلف‌سرویس‌ها و یا سالن‌های غذاخوری بدون انتظار و به شکلی راحت قابل تهیه است و مصرف آن بنا به دلایلی ازجمله راحتی آماده‌سازی، هزینه کمتر و طعم و مزه جذاب رو به افزایش بوده است. این غذاهای آماده معمولاً در سایزهای بزرگی سرو می‌شوند و حاوی مقادیر زیادی انرژی، شکر و نمک همراه با مقادیر اندک از ریزمغذی‌ها و فیبر هستند. به گفته سازمان جهانی سلامت، مصرف غذای آماده در بسیاری از جوامع قابل توجه بوده و تأثیر بسزایی در سلامت عمومی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه داشته است.

در همین زمینه، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اقدام به انجام پژوهشی کرده‌اند که در آن وضعیت مصرف غذاهای آماده و عوامل تعیین‌کننده آن در جامعه ایرانی در دوران شیوع کووید ۱۹ مورد بررسی قرار گرفته است.

این مطالعه مقطعی بر روی ۸۹۱ بزرگسال ایرانی از سراسر کشور در بازه زمانی اسفند ۱۳۹۹ تا فروردین ۱۴۰۰ و از طریق شبکه‌های اجتماعی انجام شده است. داده‌های مورد نیاز پژوهشگران در این مطالعه با استفاده از پرسشنامه اطلاعات وضعیت دموگرافیک و اجتماعی اقتصادی، پرسشنامه مصرف غذای آماده، مقیاس ترس از کووید ۱۹ و پرسشنامه خود گزارش‌دهی رفتارهای پیشگیرانه در برابر کووید ۱۹ جمع‌آوری شده‌اند.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که مصرف غذای آماده در دوران اپیدمی در کشور ما کاهش یافته است. طبق این نتایج، مصرف غذای آماده به‌طور معکوسی با امتیاز رفتارهای پیشگیرانه در برابر کووید-۱۹ مرتبط بوده است و تداوم کاهش مصرف غذای آماده می‌تواند اثرات مثبت بلندمدتی بر سلامت جامعه داشته باشد.

در این خصوص، ناصر کلانتری، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دیگر همکارش اظهار کرده‌اند: «طبق یافته‌های ما، کاهش مصرف غذای آماده به علت اپیدمی در حدود ۷۳ درصد بوده است. بیشترین نوع غذای آماده مصرفی، انواع پیتزا و سپس انواع ساندویچ بوده‌اند».

آن‌ها افزوده‌اند: «نتایج نشان داد که سن، درآمد خانوار، وضعیت اشتغال و رفتارهای پیشگیرانه خود-گزارش‌دهی در برابر کووید-۱۹، تاثیر قابل توجهی بر مصرف غذای آماده داشته‌اند».

بر اساس این گزارش علمی، کاهش قابل‌ملاحظه‌ای در مصرف غذاهای آماده در دوران اپیدمی دیده شد که بخشی از آن به علت اقدامات پیشگیرانه توسط افراد در برابر کووید ۱۹ بوده است. بدون شک تداوم این روند کاهشی در مصرف غذاهای آماده می‌تواند اثرات مثبت بلندمدت بر سلامتی جامعه داشته باشد.

در این باره، کلانتری و همکارش معتقدند، «مصرف غذاهای آماده با افزایش احتمال چاقی و اضافه‌وزن در افراد و به‌تبع آن افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مرتبط بوده و علاوه بر آن، سبب افزایش آسیب‌پذیری جامعه به بیماری‌های واگیر ازجمله کووید ۱۹ می‌شود. لذا سیاست‌های مقابله با مصرف غذاهای آماده باید مورد توجه برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران قرار گیرد».

از این پژوهش، یک مقاله علمی تهیه شده که در «مجله علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران» متعلق به انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی کشور منتشر شده است.